یک کتاب خوب/ «صداهایی از چرنوبیل» کتابی که برنده نوبل شد
نوار/ کتاب «صداهايي از چرنوبيل» نوشته سوتلانا الکسيويچ ( - 1948)، برنده نوبل ادبيات 2015، است. حادثه اتمي چرنوبيل حادثه هستهاي فاجعهباري بود که در روز 6 ارديبهشت 1365 (26 آوريل 1986) در نيروگاه چرنوبيل در اوکراين رخ داد. انفجار و آتشسوزي در در رآکتور شماره 4 نيروگاه چرنوبيل باعث پخش مواد راديواکتيو در بخش بزرگي از غرب شوروي و اروپا شد. کتاب صوتي «صداهايي از چرنوبيل» نمونه خوبي است از مستندنگاري براي ثبت وقايعي که ابعادي بزرگ، انساني و مهيب دارند. او با زباني موجز و توصيفاتي دقيق و به اندازه، قدرت انحصاري زمان را ميشکند؛ دست خوانندگانش را ميگيرد و از لحظه حال، از موقعيتي امن به سالهاي دور، به فاجعهاي بزرگ ميبرد. در سبک چند صدايي الکسيويچ او با مردمي که در يک حادثه يا اتفاق مهم حضور داشتند مصاحبه ميکند و صحبتهاي افراد حاضر در حادثه را در قالب يک داستان ميريزد و آن را به صورت «رمان جمعي» در ميآورد. در نوشتن کتاب صوتي «صداهايي از چرنوبيل» از صحبتهاي صدها شاهد عيني استفاده شده و تحقيق و نگارش آن بيش از 10 سال زمان برده است. پزشکان، فيزيکدانان، آتشنشانها، پاکسازيکنندهها و مردم معمولي در اين داستان به بررسي ابعاد فاجعه 26 آوريل 1986 ميپردازند. مخاطب در اين کتاب با يک روايت يا گزارش روبهرو نيست، بلکه شاهد داستانهاي کوتاهي است که همگي به يک حادثه تاريخي ميپردازند. کتاب با صحبتهاي يک آتشنشان با همسرش شروع ميشود. وي مجبور است براي خاموش کردن يک آتشسوزي ساده به محل اعزام شود اما وقتي به محل حادثه ميرسد متوجه ميشود که اين يک آتشسوزي ساده نيست و با فاجعهاي بزرگ روبهرو هستند. در بخشي از کتاب ميشنويم: « جهان به دو بخش تقسيم شده است: يک طرف ماييم؛ چرنوبيليها، و طرف ديگر شما ايستادهايد؛ ديگران. دقت کردهايد؟ اينجا هيچکس نميگويد روسي، بلاروسي يا اوکرايني است. ما خودمان را چرنوبيلي ميناميم. "ما چرنوبيلي هستيم"، "من چرنوبيليام." انگار مردمي ديگريم؛ ملتي نو».