پرفروشترینکتابها و نویسندگان در ایران کدامند؟
مهر/ پايگاه اينترنتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در راستاي شفافيت اطلاعرساني روز گذشته با انتشار فايلي، آمار و ارقام طرح تابستانه کتاب که شامل فروش يارانهاي کتاب در تابستان سال جاري و با متولي گري موسسه خانه کتاب در سراسر کشور بوده است را منتشر کرد. طرح تابستان کتاب نهمين دورۀ طرح «توزيع يارانۀ کتاب از طريق کتابفروشيها در کشور بود که با شعار «دانش گستري با حمايت از تأليف ايراني» در سالي که به نام «حمايت از کالاي ايراني» توسط مقام معظم رهبري نامگذاري شده است به مدت ۱۰ روز از تاريخ ۳۰ مرداد تا ۵ شهريور ۱۳۹۷ در کتابفروشي هاي تهران و تا ۸ شهريور ۱۳۹۷ در ديگر استانهاي کشور برگزار شد. در اين دوره ۷۱۵ کتابفروشي ثبت نام کردند اما ۶۸۲ کتابفروشي فعال بودند. از جمله ويژگي هاي اين دوره، توجه بيشتر به شهرستا نها بود، به اين ترتيب که طرح در شهرستان ها سه روز بيشتر از پايتخت برگزار شد. همچنين براي نخستين بار، با مساعدت ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامي استا نها ارزيابي هايي از کتابفروشي هاي فعال در طرح صورت پذيرفت و نقطه نظرات آ نها در خصوص ماهيت و شيوه اجراي طرح گردآوري شد. بر اساس دادههاي اين گزارش منتشر شده از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي پنج استان نخست فعال در اين طرح به تريب شامل تهران، اصفهان، خراسان رضوي قم و فارس بوده و پنج استان انتهايي جدول فعالان در اين طرح نيز شامل ايلام، سيستان و بلوچستان، قزوين، کهکيلويه و بوير احمد و هرمزگان بود که در استان هرمزگان تنها دو کتابفروشي در اين طرح شرکت کردند در حالي که در تهران ۱۰۳ کتابفروشي در اين طرح حضور داشتند. همچنين بر اساس اين گزارش در اين طرح و در کل کشور ۷۶۳۸۶ نفر اقدام به خريد کتاب کردهاند. در زمينه فروش اما استان خراسان رضوي با بيش از ۸۸۹ ميليون تومان بيشترين فروش را در کشور دارا بوده و در مقابل استان کهکيلويه و بوير احمد با بيش از ۱۷ ميليون تومان در انتخاب جدول فروش قراردارد و در نهايت نيز آمارها حکايت از فروش بيش از شش ميليارد و دويست کيليون توماني کتاب در اين طرح در سراسر کشور دارد که از اين ميزان نزديک به يک ميليارد و يکصد ميليون تومان آن به صورت يارانه در ميان استانها توزيع شده است که بيشترين ميزان استفاده از آن متعلق به استان اصفهان با بيش از ۱۴۸ ميلون تومان است و البته اين ميزان خريد و يارانه را جمعيتي نزديک به هشت ميليون نفر در سراسر کشور رقم زدهاند در زمينه عناوين آمار کلي فروش در اين گزارش ۲۵۸۵۳۴ عنوان ذکر شده است که شامل ۱۹۹۴۴۹ عنوان کتاب با موضوع عمومي و ۸۹۰۸۵ عنوان با موضوع کودک و نوجوان است. از حيث موضوع داستان خارجي با بيش از ۶۳ هزار عنوان در صدر جدول فروش آثار بزرگسال قرار دارد و پس از آن داستان ايراني با ۳۷ هزار عنوان در رتبه دوم قرار گرفته و پس از آن موضوع دين و روانشناسي و ادبيات خارجي(شعر و طنز و نمايشنامه و...) قرار دارد. در حوزه کودک و نوجوان نيز داستان خارجي با فروش بيش از ۶۵ هزار نسخه و شعر فارسي با فروش بيش از ۱۵ هزار نسخه و داستان فارسي با فروش بيش از ۱۴ هزار نسخه در رده اول تا سوم قرار دارد. در ادامه نگاهي آماري به برندها و پرفروشهاي بازار کتاب ايران به روايت اين طرح داريم. جدول نخست نشان از بيست نويسنده پراقبال در بازار کتاب ايران در تابستان سال جاري دارد که در ميان ۲۰ نفر اول تنها چهار نويسنده ايراني وجود دارد. در جدول دوم پرفروشترين نويسندگان کودک و نوجوان بازار کتاب ايران را مشاهده ميکنيم که در بيست نفر اول آن تنها سه نويسنده ايراني حضور دارد در جدول سوم بيست ناشر پرفروش کتابهاي عمومي معرفي شده است که در ميان آنها برخي ناشران دولتي نيز به چشم ميخورد و در ادامه بيست ناشر پرفروش آثار کودک و نوجوان را ميتوانيم مشاهده کنيم که مانند ناشران عمومي تعدادي از ناشران بخش دولتي نيز در ميان آنها ديده ميشود جدول بعدي به معرفي ده عنوان از پرفروشترين کتابهاي تاليفي در اين طرح پردخته شده است که تنوع قابل توجهي دارد در بخش تأليفي کودک و نوجوان نيز ده عنوان پرفروش کتابهاي منتشر شده در کشور به اين شرح هستند که نشان از اقبال عمومي قابل توجه به يک شاعر و نويسنده دارد در زمينه ترجمه آثار عمومي نيز پرفروشترين کتابهاي بازار به روايت طرح تابستانه کتاب به اين شرح است. در زمينه کتابهاي ترجمه شده کودک و نوجوان نيز آمار منتشر شده از تابستانه کتاب اين آثار را در ده رتبه نخست نشان ميدهد. در يک نگاه کلي که اين آمار براي متوليان و سياستگذاران کتاب روايت ميکند غلبه بيچون و چراي ترجمه بر بازار کتاب ايران در بخش عمومي و کودک و نوجوان است. اين مساله جداي از اينکه نشان از سليقه و باور عجيب ايرانيها به خوانش آثار ترجمه است نشان از يک بحران در زمينه تاليف و انتشار آثار داستاني ايراني نيز دارد و اين مسالهاي است که بايد درباره آن بيشتر تامل کرد.