میشل اوباما چطور به یک سلبریتی تبدیل شد؟

فراديد/ ميشل اوباما، حتي زماني که باراک اوباما رييس‌جمهور آمريکا بود، صرفاً در سايهٔ همسرش زندگي نمي‌کرد. با اين‌حال، شايد هيچ کس فکر نمي‌کرد که او روزي با نگارش زندگي‌نامه‌اش، «ميشل اوباما شدن»، به جايگاه يک ستارهٔ مشهور دست يابد. اين روز‌ها نه تنها کتاب او در صدر فهرست پروفروش‌ترين‌ها جا خوش کرده که حضورش تضمين‌کنندهٔ افزايش مخاطبان هر برنامهٔ تلويزيوني يا مراسم اهداي جايزه شده است. نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد اگر ميشل اوباما سال آينده نامزد رياست‌جمهوري شود، ترامپ را شکست خواهد داد. هيچ کس نمي‌توانست ميشل اوباما را متهم کند که در سايهٔ همسرش زندگي مي‌کند. با اين حال، اندک افرادي گمان مي‌کردند که او ملکهٔ روايت غيرداستاني آمريکا شود. کتاب زندگي‌نامهٔ بانوي اول سابق آمريکا، شدن۱، به هيچ وجه صرفاً ضميمه‌اي بر سال‌هاي حضورش در کاخ سفيد نيست. بلکه اين کتاب پديده‌اي ادبي را آشکار مي‌کند و براي زندگي حرفه‌اي او نقطهٔ عطفي به شمار مي‌رود. اين کتاب در صدر فهرست پرفروش‌ترين‌هاست و در طول تور‌هاي تبليغاتي استاديوم‌ها را پر مي‌کند. ميشل مانيا اوباما هم همين‌طور. ماه گذشته با حضور غيرمنتظره در مراسم جايزهٔ گرمي توجه را از بزرگ‌ترين ستاره‌هاي موسيقي به سوي خود معطوف کرد. ليزا ماسکاتين دربارهٔ ميشل اوباما مي‌گويد: «او امروز ستارهٔ راک است. الان سلبريتي سياسي است». ماسکاتين يکي از مالکان کتاب‌فروشي پالتيکز اند پروز۲ در واشنگتن است و پيش‌تر نويسندهٔ سخنراني‌هاي هيلاري کلينتون بوده. اين درست است که، بعد از مرگ فرانکلين روزولت در ۱۹۴۵، بانوي اول سابق، النور روزولت، رئيس کميسيون حقوق بشر سازمان ملل شد و بيوهٔ جان اف. کندي دو دهه از عمرش ويراستار کتاب بود. البته هيلاري کلينتون در حزب دموکرات به شخصيت سياسي مقتدري مبدل شد، يعني سناتور، وزير امور خارجه و دو بار نامزد پست رياست‌جمهوري. اما ميشل اوباما، بانوي اول سابق مشهور، در حال ساختن موقعيتي مناسب است و زندگي حرفه‌اي او بعد از حضور در کاخ سفيد احتمالاً اکنون در آغاز راه است. کتاب شدن، که در نوامبر منتشر شد، در هفتهٔ نخست بيش از ۱.۴ ميليون نسخه فروخت و اکنون به يکي از کتاب‌هاي پرفروش اين دهه تبديل شده است. بر اساس گزارش سي. ان. ان، اين کتاب در تمامي قطع‌ها در سايت آمازون طي ۴۷ روز متوالي پرفروش‌ترين کتاب بوده است. اين مدت، بعد از رمان اروتيک پنجاه سايۀ گري۳ در ۲۰۱۲، طولاني‌ترين زماني است که يک کتاب پرفروش بوده است. اخيراً رقبا آن را از جايگاه اول پايين کشيدند، اما اين هفته به صدر فهرست کتاب‌هاي غيرداستاني بازگشت. اين کتاب ۴۲۶صفحه‌اي، که انتشارات پنگوئن راندوم هاوس منتشر کرده، برخلاف بسياري از زندگي‌نامه‌هاي خودنگاشت، به لحاظ سياسي صادقانه و از نظر شخصي افشاگر است. ميشل اوباما با نوشتن اين مسائل که به همراه باراک اوباما به مشاور ازدواج مراجعه کرده و بعد از يک بار سقط جنين براي باردارشدن با مشکل مواجه شده و دست آخر براي بارداري دو دخترشان از لقاح مصنوعي (آي. وي. اف) ۴ استفاده کرده کار مهمي انجام مي‌دهد. نخستين بانوي اول آفريقايي‌آمريکايي به اين مسئله هم اشاره کرده است که دونالد ترامپ را به خاطر پافشاري‌اش بر نظريه‌هاي توطئه در مورد محل تولد همسرش «هرگز نمي‌بخشد»، مسئله‌اي که زندگي خانوادگي او را در معرض خطر «تندرو‌ها و آدم‌هاي عجيب و غريب» قرار داد. با اين حال، کتاب تعادلي ظريف ايجاد کرده و به پرخاشگري ضد ترامپ تبديل نشده است. اين کتاب سال گذشته در کتاب‌فروشي پالتيکز اند پروز، که مؤسسه‌اي در واشنگتن است، پرفروش‌ترين کتاب شد. ماسکاتين مي‌گويد: «زندگي‌نامه‌هاي سياسي معمولاً آن‌قدر‌ها هم جالب نيستند، چرا که اغلب براي تصحيح مدارک يا تحکيم ميراث فردي نوشته مي‌شوند. اما اوباما توانسته داستان خودش را بگويد، او زن باهوشي است و مي‌داند چه مي‌خواهد بگويد. به قدر کافي تلاش کرده تا کتابش لذت‌بخش و گيرا و سرگرم‌کننده شود». ميشل اوباما تصادفاً از وضعيت سياسي کنوني هم سود برده است. ماسکاتين مي‌گويد: «افراد در زمانهٔ ترامپ اشتياق به گذشته دارند، با اينکه فقط چند سال گذشته است نوعي نوستالژيِ خانوادهٔ اوباما وجود دارد. دلشان براي زن و شوهري در کاخ سفيد تنگ شده که کار‌ها را جدي مي‌گرفتند. به اين علت، مردم از هر چيزي مربوط به اين خانواده باشد بيشتر مي‌خواهند». اوباما يک تور کتاب طولاني را شروع کرد که جمعيت عظيمي را جلب کرد و در ۱۴ آوريل به ورزشگاهِ اُ۲ لندن هم رسيد. در اين شهر بود که ميشل اوباما در مصاحبه‌اي با استيون کولبرت، مجري سرشناس برنامهٔ تلويزيوني، شرکت کرد. محبوبيت ميشل اوباما هم اين‌گونه است که جمعيت براي ديدن پرترهٔ او که ايمي شرالدِ هنرمند کشيده گروه گروه به گالري ملي پرترهٔ اسميتسونين در واشنگتن مي‌روند. اين گالري، که پرتره‌اي از باراک اوباما هم دارد، در سال ۲۰۱۸ حدود يک ميليون بازديدکننده بيشتر از سال ۲۰۱۷ داشت. قدرت ستاره‌بودن اوباما تضمين‌کنندهٔ افزايش تعداد مخاطبان هر برنامهٔ تلويزيوني يا مراسم اهداي جايزه است. در مراسم گرمي در لس‌آنجلس، او دست در دست ليدي گاگا، جيدا پينکت اسميت و جنيفر لوپز روي صحنه آمد. کمي بعد، با منتشرکردن تصوير پيامي که بين او و مادرش ردوبدل شده بود روي خنده‌دار ماجرا را نشان داد. مادرش، ماريان رابينسون، پرسيده بود: «آيا با اين ستاره‌هاي واقعي حرف هم زدي يا بلافاصله بعد از اينکه کارت تمام شد فرار کردي؟» ميشل اوباما در توييتر ۱۲.۲ ميليون فالوئر دارد. فالوئر‌هاي لارا بوش، بانوي اول پيش از او، ۲۷۸۰۰۰ نفرند و ملانيا ترامپ، بانوي اول بعدي، ۱۱.۶ ميليون فالوئر دارد. حالت چهره‌اش در روز معرفي رسمي ترامپ در ژانويهٔ ۲۰۱۷ گوياتر از هر چيزي بود که کتابش مي‌توانست بگويد، اما به نظر مي‌رسد ميشل اوباما زندگيِ بعد از حضورش در کاخ سفيد را پذيرفته است. روز‌هاي پاياني سال گذشته، به همراه ستارگان بسياري، تلاش کرد که آمريکايي‌هاي بيشتري را متقاعد کند که رأي دهند و در يک ابتکار آموزشي جهاني شرکت کرد تا دختران تحصيلات بيشتري داشته باشند. او و باراک اوباما، که مشغول نوشتن زندگي‌نامه است و براي مبارزات انتخاباتي ميان‌دوره‌اي ۲۰۱۸ به ميدان سياست بازگشت، با کمپاني نتفليکس به توافق رسيده‌اند تا برنامه‌اي توليد کنند. ميشل اوباما، که فقط ۵۵ سال دارد و پيش‌تر وکيل و رئيس بيمارستان بوده است، در حال شکستن قالب بانو‌هاي اول قبلي است. بتي کارولي، مورخ و زندگي‌نامه‌نويس بانو‌هاي اول، مي‌گويد: «اگر کتابش را با ۶ يا ۷ کتاب بانو‌هاي اول قبلي مقايسه کنيد، مسلماً متفاوت است. الگوي کتاب‌هاي قبلي عموماً اين بوده که ۷۰ درصدشان در کاخ سفيد مي‌گذشت و ۳۰ درصدشان مربوط به دورهٔ رشد و بزرگ‌شدن فرد مي‌شد. در کتاب ميشل اوباما کاملاً برعکس است. من در مقام مورخ نااميد شدم، چرا که دوست داشتم از تصميماتي که او بر آن‌ها تأثير گذاشته بيشتر بدانم. اما ۷۰ درصد دربارهٔ دورهٔ رشد و بزرگ‌شدن، والدين و تحصيلاتش در واقع او را شخصي مجزا معرفي کرده است. اگر اتفاق بدي براي باراک اوباما بيفتد، ميشل اوباما به‌تن‌هايي شخصيت موفقي خواهد شد. اما نمي‌توان اين حرف را دربارهٔ لارا بوش زد». نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد که اگر ميشل اوباما سال آينده نامزد رياست‌جمهوري شود، ترامپ را شکست خواهد داد، اما او دائماً ورود به عرصهٔ سياست را منتفي دانسته است. کارولي مي‌گويد: «ميشل اوباما اشاره کرده است که سعي مي‌کند تغيير ايجاد کند؛ بازنشسته نمي‌شود تا به تفريحگاهي در کاليفرنيا برود. او گفته که مي‌خواهد منبع الهامي براي زنان باشد و اين‌طور هم شده است». پي‌نوشت‌ها: • اين مطلب ديويد اسميت نوشته است و در تاريخ ۹ مارس ۲۰۱۹ با عنوان «Michelle Obama: how the former first lady soared to 'rock star' status» در وب‌سايت گاردين منتشر شده است. وب‌سايت ترجمان آن را در تاريخ ۲۱ فروردين ۱۳۹۸ با عنوان «ميشل اوباما چطور به ستارهٔ راک تبديل شد؟» و ترجمۀ الهام آقاباباگلي منتشر کرده است. •• ديويد اسميت (David Smith) مسئول دفتر گاردين در واشنگتن است. [۱]Becoming [۲]Politics and Prose [۳]Fifty Shades of Grey ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد