هایکو، مسافری از ژاپن

خراسان/ کوتاه‌ترين قالب شعري ما فارسي‌زبان‌ها، «رباعي» و «دو بيتي» است که هر دو از چهار مصرع تشکيل مي‌شوند. کوتاه‌تر از اين قالب هم در ادبيات دنيا داريم که تنها از سه بخش تشکيل مي‌شود. اين گونه شعري که خيلي هم پرطرفدار است، «هايکو» نام دارد. ژاپني‌ها مبدع هايکو هستند و اولين بار توسط شخصي به نام «ماسائوکا شيکي» در قرن نوزدهم ميلادي ابداع شد. يکي از ويژگي‌هاي اصلي قالب شعري هايکو، طبيعت‌گرا بودن آن است. هنر شاعرِ هايکوسرا اين است که در کمترين کلمات و تنها با 17 هجا، بيشترين معنا و مفهوم را منتقل کند. در ادامه، به مناسبت سفر نخست‌وزير ژاپن به ايران، بيشتر از سبک شعر «هايکو» مي‌خوانيد. ويژگي‌هاي هايکو هايکو شبيه يک داستانک يا فيلم نامه کوتاهي است که براي چند لحظه تو را درگير مي‌کند، مفهومي را منتقل مي‌کند و بعد تمام مي‌شود. شاعر در هايکو همه احساسش را تنها در سه خط عمودي بيان مي‌کند. اما هايکو هم مانند هر قالب شعري ديگر، ويژگي‌هاي خاص خود را دارد؛ از جمله پيوند با طبيعت، اشاره به يک فصل و لحظه‌اي خاص از آن، ايما و اشاره‌اي بودن و ترکيب پديده‌هاي گذرا با پديده‌هاي بي‌انتها. به اين هايکو از شاعر معاصر ژاپني، ساچيکو تاکائو توجه کنيد که همه اين ويژگي‌ها را دارد: «بر نوک شاخه درخت/ مثل مرواريد/ باران بهاري».