واکنش مصطفی رحماندوست به جنجالهای شعر جنسیتزدهاش
خبرگزاري کتاب ايران/ مصطفي رحماندوست در واکنش به انتقادها در فضاي مجازي گفت: اشعار کتاب «ترانههاي نوازش» اصلا محتواي جنسيتزده و زنستيز ندارد و کاملا عاطفي و مطابق با دنياي کودکان است و اغلب افرادي که اين انتقاد را مطرح کردهاند، اصلا دنياي بچهها را به رسميت نميشناسند. اشعار کتاب «ترانههاي نوازش» اصلا محتواي جنسيتزده و زنستيز ندارد بهتازگي شعري از کتاب «ترانههاي نوازش» اثر مصطفي رحماندوست، شاعر پيشکسوت و شناخته شده حوزه کودک و نوجوان، که در سال 1385 از سوي انتشارات کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان منتشر شده، در فضاي مجازي انتشار يافته و عدهاي محتواي اين شعر را جنسيتزده و زنستيز ميدانند و انتقاداتي را بيان کردهاند مبني براينکه رحماندوست رابطه عروس و مادرشوهر را دستمايه يک شعر کودکانه قرار داده، درحاليکه اين ترانهها بر ذهن کودکان و ايفاي نقشِ آيندهشان در خانواده اثر ميگذارد. مصطفي رحماندوست دراين باره ميگويد: من اين شعر را ۲۱ سال پيش سرودم و براي نخستين بار در مجله دوست چاپ شد. بعد از آن حدود ۱۸ سال پيش به همراه شعرهاي ديگري در کتابي به نام «ترانههاي نوازش» از سوي کانون پرورش فکري به چاپ رسيد و چند بار تجديد چاپ شد. در اين مدت در ايران و خارج از کشور روي آن آهنگ گذاشتند و پخش کردند، در ايران هم حميد جبلي آن را خواند و با آهنگسازي مليحه سعيدي در آلبوم سبزه ريزه ميزه عرضه شد، اما اخيرا اين شعر به گونهاي ديگر تعبير شده و آن را ضد فمينيسم تفسير کردهاند. او درباره چگونگي شکلگيري اين موج در فضاي مجازي توضيح ميدهد: آغاز اين موج از شبکه تلويزيوني «من و تو» بود که بعد از 21 سال از من خوششان نيامده و اين شعر را ضد فمينيسم ميدانند. شايد هم بهدليل اين باشد که مدتي پيش يکي از شبکههاي خارجي براي مصاحبه تلفني با من تماس گرفت و من نپذيرفتم و گفتم با شبکههاي خارجي صحبت نميکنم. اگر معناي فمينيسم اين است که يک مدعي برابري حقوق زن و مرد موهايش را پسرانه کوتاه کند و اداي پسرها را دربياورد، من اينگونه تفسيري از فمينيسم را قبول ندارم. رحماندوست در ادامه بيان ميکند: من به برابري حقوق زن و مرد اعتقاد دارم و در اغلب کارهايم هم اين موضوع را رعايت کردهام حتي در همين کتاب «ترانههاي نوازش» به ازاي هر شعر دخترانه يک شعر پسرانه سرودهام و اين يعني برابري حقوق زن و مرد. حال اگر موضوعي مطرح شده که شما دوست نداريد به جاي پيشنهاد سانسور، که ابتداييترين و غيرهنريترين نوع برخورد با يک اثر هنري است، بهتر است شما هم برويد و شعرهاي مورد نظرتان را بسراييد و ارائه دهيد، اميدوارم مورد استقبال قرار بگيرد. خالق «صد دانه ياقوت» يادآوري ميکند: واقعيت جامعه ما اين است که ما نياز به عاطفه خانوادگي، دور هم نشستن و گپ و گفت داريم. چه اشکالي دارد که عروس يک خانواده براي دوستي و صميميت بيشتر غذايي مانند «پلو فسنجان» بپزد و فاميل را دور هم جمع کند. با اين کار، رابطهها عاطفيتر و گرمتر ميشود. در واقع من اين شعر را براي نزديک شدن بيشتر خانوادهها به هم سرودهام و در 21 سال گذشته هم کسي نسبت به آن انتقادي نداشته است. رحماندوست درباره محتواي کتاب «ترانههاي نوازش» به ايبنا ميگويد: نکته اين است که در اين کتاب به ازاي هر شعر دخترانه يک شعر پسرانه آورده شده است و اين کار در راستاي اين مساله است که من به برابري حقوق زن و مرد اعتقاد دارم. از سويي اين ترانهها مانند ترانههاي «بازي با انگشتان» که از «ليلي حوضک» گرفته شده، اين هم از ترانههاي قديمي و فولکلور عاميانه گرفته شده مانند «به کَسکَسونش نميدم به همه کَسونش نميدم...» و براين اساس بايد حالت عاميانه و فولکلوريک هم داشته باشد و به واقعيت مرسوم در بطن جامعه نزديک باشد تا براي مخاطب باورپذير باشد و مادران و کودکانشان بتوانند با اين شعر ارتباط برقرار کنند. از سويي اين ترانه براي يک تا سه سالههاست و از زبان يک مادربزرگ است و قانون باورپذيري و واقعگرايي ايجاب ميکند که آن مادر اينگونه حرف بزند. اين شاعر و نويسنده حوزه کودک و نوجوان با تاکيد براينکه اين شعر اصلا محتواي جنسيتزده و زنستيز ندارد و خيلي عاطفيتر از اين حرفهاست، ميافزايد: اين انتقادات از آنجا شکل ميگيرد که ما از نگاه بزرگانه به دنياي بچهها مينگريم. درحاليکه شعرها و داستانهاي ما بايد به گونهاي باشد که در دنياي بچهها باورپذير باشد و براي اين کار بايد دنيا و بازيهايشان را به رسميت بشناسيم. رحماندوست در پايان بيان ميکند: به نظر من اغلب افرادي که اين انتقاد را مطرح کردهاند، اصلا دنياي بچهها را به رسميت نميشناسند. همه مکتبهاي سياسي از اول به دنبال اين هستند که باورهايشان را به کودکانشان منتقل کنند اما واقعيت اين است که کودک، کودک است و نياز به بازي و محبت دارد و هرگز از اين ترانهها، فلسفه زندگي را ياد نميگيرد، او فقط از اين ترانهها ريتم، بازي و شوخي را دريافت ميکند.