«شعر نغز»؛ تلاش برای پیوند فارسیزبانان در ایام هجران
تسنيم/ «شعر نغز» که به کوشش پروفسور عبدالنبي ستارزاده منتشر شده، تلاشي است در جهت حفظ هويت و پيوندهاي فرهنگي ميان سه کشور فارسيزبان ايران، افغانستان و تاجيکستان. «شعر نغز» که به کوشش پروفسور عبدالنبي ستارزاده، رئيس شعبه ادبيات معاصر پژوهشگاه رودکي تاجيکستان، منتشر شده، تلاشي است براي نشان دادن و همچنين تحکيم پيوندهاي فرهنگي و ادبي ميان کشورهاي فارسيزبان ايران، تاجيکستان و افغانستان. کتاب حاضر که توسط نشر آرون و با ترجمه عمرالدين روشن به چاپ رسيده، حاصل سالها مطالعه و حضور مؤلف در انجمنهاي ادبي مختلف بوده است. «شعر نغز» در خود منتخبي از شعر 70 ساله اخير فارسيبانان را دارد و مخاطب فارسيزبان را با شعر شاعران اين بازه زماني در سه کشور فارسيزبان آشنا ميکند. هرچند به نظر ميرسد که در بخشهايي از جمله بخش شعر در ايران، شناخت شاعر محدود به نامهايي است که در اين سالها توانسته و مجال يافتهاند که در خارج از مرزهاي ايران نيز شنيده شوند. از اين جهت در «شعر نغز» نام شاعراني چون پژمان بختياري، شهريار، رهي معيري، حميدي شيرازي، شاملو، فريدون مشيري، سيمين بهبهاني، اوستا، اخوان، شفيعي کدکني، سپانلو، مصدق، قيصر امينپور، فروغ فرخزاد و ديگران ديده ميشود. اگرچه نام تعدادي از شاعران تأثيرگذار معاصر ايران در «شعر نغز» خالي است، اما به نظر ميرسد يادآوري سرودههايي از شاعراني که نام برده شد، نشاندهنده آشنايي مؤلف با جريان اصلي شعر معاصر دارد. در بخش شعر افغانستان نيز مخاطب با نام و آثاري از خليلالله خليلي، مايل هروي، ضيا قاريزاده، بارق شفيعي، واصف باختري، پرتو نادري، جليل شبگير، محمد آصف فکرت، محب بارش، رفعت حسيني، رازق رويين و ... آشنا ميشود. شعرهاي شاعران تاجيک نيز بيشتر محصول دوران گذار تاجيکستان سوسياليستي به عصر استقلال است که بازتاب تأثير آن دگرگونيها و حوادث تلخ و شيرين آن، با تکيه بر عنصر «وطن»، در شعرها مشهود است. مؤمن قناعت، عبيد رجب، مستان شيرعلي، قطبي کرام، ميرزا تورسونزاده، حديثه، سيدعلي مأمور، دارانجات، عليمحمد مرادي، گلنظر، بازار صابر و ... از شاعران تاجيکي هستند که در اين اثر از آنها و آثارشان ياد شده است. در بخشي از يادداشت حسن قريبي، رئيس پژوهشگاه زبان فارسي-تاجيکي، که «شعر نغز» با همکاري او به چاپ رسيده است، درباره اين مجموعه ميخوانيم: اينکه در قرنهاي 13 و 14 ماوراءالنهر يکي از مراکز تهيه و توزيع دفترهاي منتخب اشعار فارسي شد، هر دليلي داشته باشد، قطعاً بيارتباط با حوادث تاريخي آن دوره نيست. چنانکه اين نهضت در دوران حکومت بلشويکها در مناطق فارسيزبان ــ که بعدها در کشورهاي ازبکستان و تاجيکستان پراکنده شدند ــ دوام يافت و نمونۀ آن بياض شعري است که در نوادر ضيائيه (شريفجان مخدوم صدر ضياء، تهران، سروش، 1377) در دوران انتقال قدرت از اميران مَنغيتيِ بخارا به ارتش سرخها از آن ياد شده است. کتاب حاضر مجموعهاي است از منتخب شعر 70 ساله اخير، به انتخاب استاد ارجمند، پروفسور عبدالنبي ستارزاده، رئيس بنياد رودکي تاجيکستان، که در ادامۀ همان سنت «بابايي»، يعني تهيه و تنظيم منتخب اشعار، در طي ساليان فراهم آمده است. «شعر نغز» به کوشش انتشارات آروَن در 594 صفحه و با شمارگان هزار نسخه، به قيمت 95 هزار تومان منتشر شده است.