۴ کتاب که محبوبترین گزارشگر تاریخ ایران ترجمه کرده است
مجله ديجي کالا/ در اين مطلب مروري داريم روي کتابهاي خوبي که عادل فردوسيپور ترجمه کرده است. عادل فردوسيپور آنقدر در همهي اين سالها چهرهي محبوبي در تلويزيون و حتي خارج از تلويزيون بوده که نيازي به معرفي ندارد. به گواه بسياري از فوتبالدوستان او بهترين گزارشگر تاريخ ايران است و تقريبا رقيبي برايش نبوده و نيست. سازندهي مهمترين برنامهي فوتبالي تاريخ تلويزيون يعني «نود» است و البته مترجمي که کتابهايش طرفداران زيادي دارند.
فردوسيپور متولد مهرماه ۱۳۵۳ در يزد است ولي اصليت خانوادهاش به کرمان برميگردد. فارغالتحصيل رشتهي مهندسي صنايع از دانشگاه صنعتي شريف است و دکتراي مديريت رسانه از دانشگاه تهران دارد. علاقهاش به فوتبال به اندازهاي بود که حتي پاياننامهي کارشناسي ارشدش را هم با تم فوتبال نوشت.
از سال ۱۳۷۲ با کار در نشريهي قديمي «ابرار ورزشي» روزنامهنگاري ورزشي را تجربه کرد. مسؤوليت او در بخش ترجمهي فوتبال خارجي بود. بعدتر در آزمون گزارشگري صدا و سيما شرکت کرد و قبول شد. اواسط دههي هفتاد تکرار منتخب بازيهاي آرشيوي را گزارش ميکرد اما کمکم پيشرفت کرد و بازيها مهم به او سپرده شد تا جايي که تبديل به بهترين گزارشگر فوتبال تلويزيون شد.
کتابهاي عادل فردوسيپور در ژانرهاي مختلف هستند اما در يک نکته مشترکند؛ مترجم در حوزههايي قدم گذاشته که در آنها تخصص داشته است. او در سال ۱۳۸۸ اولين کتابش را ترجمه کرد که در حوزهي فوتبال بود.
فوتبال عليه دشمن
سايمون کوپر يکي از بزرگترين ورزشينويسان جهان است و براي فايننشال تايمز ستون ورزشي مينويسد. او به فوتبال از نقطهنظر انسانشناسي نگاه ميکند. کتاب «فوتبال عليه دشمن» را سال ۱۹۹۳ نوشت که برندهي جوايز زيادي هم شد و در دنيا سر و صداي زيادي به پا کرد. کتابي که نشان ميدهد فوتبال در جهان سياست هم اهميت زيادي دارد.
سايمون کوپر نثر دشواري هم دارد و عادل فردوسيپور در اولين گام براي ترجمهي يک کتاب سراغ نويسندهي سختي رفت. کتاب را نشر چشمه منتشر کرده است. طبيعي است که انتخاب اين کتاب به دليل علاقهي فوقالعادهي فردوسيپور به فوتبال بود.
او سال ۸۸ دست به ترجمهي اين کتاب زد. وقتي تيم ملي ايران از جام جهاني حذف شده بود و ليگ اروپا و ايران هم تعطيل بودند. اينطوري بود که در جستوجوي يک کتاب فوتبالي به «فوتبال عليه دشمن» رسيد.
خودش در مقدمهي کتاب مينويسد: ««زندگي و ديگر هيچ» بخشي از عنوان کتاب مشهور اوريانا فالاچي است. معادل واژهي زندگي در اين نام زيبا، براي من فوتبال است. فوتبال يعني زندگي. روزي که يک اتفاق فوتبالي نيفتد، معناي يک روز نافرجام را دارد. انگار خورشيد مثل هميشه غروب نميکند!»
کتاب «فوتبال عليه دشمن» نشان ميدهد که فوتبال در طول تاريخ نقش سرنوشتسازي براي خيلي از کشورها داشته است. کتابي که در بيست و يک فصل نوشته شده. فصل اول توضيحات خود کوپر دربارهي فوتبال است و از فصل دوم است که بازي جذاب فوتبال و سياست آغاز ميشود. با بازي تيمهاي ملي هلند و آلمان در تابستان ۱۹۸۸. انگار يکبار ديگر متفقين و متحدين روبهروي هم قرار گرفته باشند. در خود کتاب آمده که بعد از برد هلند مقابل آلمان ۶۰ درصد جمعيت کشور به خيابانها ريختند تا اين پيروزي را جشن بگيرند و يکي از مبارزان نهضت مقاومت هلند در برنامهاي تلويزيوني گفت: «احساس ميشد انگار بالاخره در جنگ پيروز شديم.»
فصلهاي مربوط به خفقاني که دولت کمونيستي شوروي براي تيمهاي بلوک شرق به وجود آورده بود نه فقط به اندازهي يک بازي فوتبال تعليق و هيجان دارد که شبيه يک درام سينمايي عجيب و غريب است.
سال گذشته عادل فردوسيپور کتاب صوتي «فوتبال عليه دشمن» را هم به بازار داد.
کتاب جامع فوتبال
وقتي حرف از کتابهاي عادل فردوسيپور ميشود کمتر کسي حواسش به «کتاب جامع فوتبال» است که دومين کتاب او محسوب ميشود.
کتاب جامع فوتبال نوشتهي ديويد گلدبلت است که سال ۱۳۹۱ توسط نشر بهشت منتشر شد. اين کتاب در حقيقت يک دايرهالمعارف فوتبالي است. گلدبلت گزارشگر و نويسنده و روزنامهنگار حوزهي فوتبال است.
«کتاب جامع فوتبال» اطلاعات فوتبال جهان را دربرميگيرد و دربارهي فوتبال در همهي کشورها اطلاعاتي را عرضه ميکند که ميتواند به کار فوتبالدوستان بيايد. اين کتاب شامل شش فصل است که عبارتند از: بازي جهاني، فوتبال چگونه بازي ميشود؟، يک بازي گروهي، مهارتهاي فردي، سيارهي فوتبال و مسابقات و رکوردها.
هنر شفاف انديشيدن
سال ۱۳۹۴ عادل فردوسيپور بيشتر به سمت کتابهاي موفقيت رفت که کتابهاي رولف دوبلي از جمله «هنر شفاف انديشيدن» هم در همين گروه قرار ميگيرد.
خود دوبلي نويسندهي کتاب تاجر و البته داراي مدرک مديريت اجرايي است. او در گفتوگويي با نسيم نيکلاس طالب تاجر، آماردان و نويسندهي کتاب «قوي سياه» دربارهي تاجران والاستريت به اين نتيجه ميرسد که آدمها در زندگيشان تصميمات اشتباه زيادي ميگيرند که ناشي از تفکرات اشتباهشان است.
کتاب «هنر شفاف انديشيدن» ميخواهد خطاهاي فکر را به خوانندهاش نشان بدهد. کتاب ۹۹ فصل دارد و هر فصل به يکي از اين خطاها ميپردازد. مثلا در فصل خطاي «توهم بدن شناگر» از آدمي حرف ميزند که دوست دارد بدن خوبي داشته باشد و به همين دليل به کلاس شنا ميرود چون حس ميکند شناگرها بدن خوبي دارند اما واقعيت اين است که آنها بدن خوبي داشتهاند که شناگر شدهاند.
هر فصل کتاب با مثالي ملموس خطاي ذهني را يادآوري ميکند. ترجمهي فردوسيپور هم در سومين کتابش روانتر و بهتر شده است.
فردوسيپور در مقدمهاش روي اين کتاب دربارهاش اينطور توضيح ميدهد: «به تاييد نويسنده اين کتاب کليد يافتن شادماني و مسيرهاي منتهي به خوشبختي و موفقيت نيست. تلقي و برداشت من اين است که محتواي آن بيانگر نگرشي متفاوت به عملکرد انساني ماست. يک شوک خلاقانه به ذهن در جهت زدودن انباشتهاي زايدش، شناسايي پيشفرضهاي ساختگي، اشتباهات متداول و موقعيتهاي کاذبي که به واسطهي خطاهاي ذهني دچارش ميشويم.»
هنر خوب زندگي کردن
سال ۱۳۹۷ عادل فردوسيپور با توجه به استقبالي که از کتاب «هنر شفاف انديشيدن» شده بود سراغ کتاب ديگري از رولف دوبلي رفت به نام «هنر خوب زندگي کردن». اين کتاب را هم نشر چشمه منتشر کرده که ۵۲ فصل دارد. باز هم فصلهاي کتاب کوتاه هستند و باز هم با مثالهايي از زندگي روزمره تئوريهاي برد و باخت در زندگي را تشريح ميکند.
البته قبل از هر چيزي در پيشگفتار رولف دوبلي سعي دارد توضيح بدهد که زندگي خوب اصلا يعني چه؟ او معتقد است که ديگر شناخت دنيا به شکل غريزي امکان ندارد و به ابزارها و راهبردهايي نياز است. ابزارهايي را که خودش براي ساختن يک زندگي خوب به کار برده را در اين کتاب جمع کرده است. دوبلي در پيشگفتارش مينويسد: «سالهاست که اين ابزارها را در زندگي روزمرهام به کار گرفتهام و در غلبه بر چالشهاي بسياري از بزرگ گرفته تا کوچک به کمک من آمدهاند. از آن جا که زندگي من تقريبا از هر نظر بهتر شده است (ريختن مويم و به وجود آمدن چين و چروک روي صورتم چيزي از احساس خوشبختي من کم نميکند) ميتوانم آنها را با وجداني آسوده به شما توصيه کنم. اين پنجاه و دو ابزار ذهني شايد رسيدن به زندگي خوب را تضمين نکند اما اين فرصت را به شما ميدهد تا براي رسيدن به آن مبارزه کنيد.»
کتابهاي دوبلي از جنس بقيهي کتابهاي موفقيت بازار نيستند و خود فردوسيپور هم در مقدمهاش روي اين کتاب به اين موضوع اشاره کرده و گفته که «هنر خوب زندگي کردن» از قواعد رايج کتابهاي مشابهش پيروي نميکند.
اين کتابي است که باعث نميشود جهان اطرافتان را تغيير بدهيد اما باعث ميشود اميد به زندگي در شما باقي بماند.