انتقاد راسل از منطق سرمایهداری؛ کار زیاد فضیلت نیست
ايبنا/برتراند راسل در مقاله «در ستايش بطالت» با انتقاد از افراط جامعه سرمايهداري بر انجام کار، بر ضرورت کمتر کردن ساعات کار تاکيد داشته و آن را باعث افزايش کيفيت معرفي ميکند.
انتشارات نيلوفر ششمين چاپ کتاب «در ستايش بطالت» شامل ترجمه محمدرضا خاني از مقالهاي به قلم برتراند راسل، انديشمند مشهور بريتانيايي را با شمارگان ۴۴۰۰ نسخه، ۴۲ صفحه منتشر کرد. نخستين چاپ اين کتاب سال ۹۳ منتشر شد و چاپ پيشين (پنجم) آن نيز سال ۹۷ با شمارگان ۲۲۰۰ نسخه در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
«در ستايش بطالت» نام يکي از مقالات مشهور برتراند راسل فيلسوف و انديشمند مشهور بريتانيايي است که در سال ۱۹۳۲ در نشريات آن دوران منتشر شد. در سال ۱۹۳۵ اين مقاله در کتابي با عنوان «در ستايش بطالت و چند مقاله ديگر» به چاپ رسيد. بعدها انتشارات راتلج در مجموعه کلاسيکهاي خود اين مقالات را با مقدمهاي از آنتوني گاتليب منتشر کرد.
راسل که بجز منطق و فلسفه در مباحث جامعهشناختي و البته داستان نويسي نيز دستي بر آتش داشت و البته داستانهاي او نيز از قوت ادبي خاصي برخوردارند، در مقاله «در ستايش بطالت» بر اين عقيده است که اگر هر کس تنها چهار ساعت در روز کار کند هم نرخ بيکاري کاهش پيدا کرده و هم بر حظ و شادي مردم با توجه به افزايش ساعات فراغت، افزوده ميشود.
بنابراين منطقدان مشهور در اين مقاله خود از بيکاري و تنبلي دفاع نميکند. او بر اين عقيده است که ساعات کاري زياد و افراط جامعه سرمايهداري بر انجام کار نه تنها مفيد نيست بلکه اثر تخريبي زيادي هم دارد. به باور راسل ساعات کاري مردم در سطح جهان بسيار زياد است و اين به هيچ عنوان فضيلت نيست. بلکه در اين ميان بايد به دليل پيشرفت تکنولوژيک و فراهم شدن ماشينهاي صنعتي ساعات کاري فرد و کميت کار او کم شده و با افزايش کيفيت کار، ساعات فراغت بيشتري براي انسانها فراهم شود.به باور او اگر ساعات کار کم شود، کارمندان و کارگردان ميتوانند بيشتر به علاقهمنديهاي شخصي، روحي و حتي معنوي خود برسند و اين مساله حتي باعث افزايش کيفيت کار هم ميشود، چرا که شوق به زندگي را ميان افراد بيشتر ميکند. يعني اگر مردم در زندگي خود احساس لذت و رضايت کنند وضعيت بهتر ميشود تا اينکه بخواهند ساعتها کار کنند.او در پرداختن به اين موضوع به سياست دولت، اقتصاد و قانون گذاري هم ميپردازد. پس کار زياد از نظر راسل فضيلت نيست و تبليغ فضيلت بودن آن را فقط سرمايهدارها انجام دادهاند. اين کار با کيفيت است که فضيلت دارد. تنها اثر روزانه هشت ساعت کار بيگانه کردن کارمندان و کارگران با پديداري به نام «کار» است.