خاطرات«جان کری»/ آنها حق استفاده مسالمتآمیز از انرژی هستهای را داشتند!
تسنيم/ «جان کري»، وزير امور خارجه آمريکا در کتاب جديدش بهنام Every Day is Extra (هر روز موهبتي ديگر است) به شرح ماجراهاي زندگي خودش از زماني که فرزند يک ديپلمات بوده تا پايان دورانش در وزارت خارجه آمريکا پرداخته است.
«کري» فصل هجدهم اين کتاب را به موضوع خاطراتش از مذاکرات هستهاي با ايران اختصاص داده است.
بخش هايي از اين کتاب براي آگاهي مخاطبان گرامي در روزهاي يک شنبه و سه شنبه و پنج شنبه در ساعت 22:30 دقيقه منتشر مي شود.
جان کري در بخشي از خاطراتش به توضيح درباره ساز و کارهاي ايجاد يک کانال مخفيانه در دولت باراک اوباما براي آغاز مذاکرات با طرفهاي ايراني در عمان پرداخته است...
روايت کري در اين قسمت، از جايي آغاز ميشود که بعد از ملاقات با سلطان قابوس، مسقط را ترک کرده است...
دلگرم از گفتوگويي که داشتيم مسقط را ترک کرده و چند روز قبل از کريسمس به واشنگتن برگشتم. به سرعت کاخ سفيد و وزارت خارجه را در جريان قرار دادم. هنوز چند سوال بيپاسخ بودند، اما رئيسجمهور اوباما قبول داشت که ظاهراً زمينههايي براي گفتوگوي واقعي با ايرانيها وجود دارد. اين را هم قبول داشت که تعامل با ايران با ميانجيگري مسقط، ما را به جايي نخواهد رساند؛ در نهايت، مجبور بوديم رو در رو با خود ايرانيها صحبت کنيم...
در مسقط خيلي سريع سر اصل مطلب رفتيم. رئيسجمهور اوباما چند نگراني ابراز کرد که آنها را به سلطان منتقل کردم.
يک مسئله به طور خاص ذهن رئيسجمهور را مشغول کرده بود:
ايرانيها چقدر جدي هستند؟ آيا کسي که آنها براي مذاکره با ما ميفرستادند اختيار داشت واقعاً مذاکره کند يا اينکه قرار بود وارد يک شيرينکاري شوند که در ادامه مسير عليه خودمان استفاده ميشد؟قبل از آنکه با هر ملاقاتي موافقت کنيم، اميدوار بوديم سلطان قابوس بتواند انگيزههاي ايرانيها را روشن کند آيا ميتواند به ديپلماتهايي که از طرف ايران مأمور مذاکره شدهاند اعتماد کند؟ از سلطان پرسيدم آيا تمايل دارد براي برآورد کردن مقاصد ايرانيها به اين کشور سفر کند؟
سلطان که به خاطر مشکلات سلامت به ندرت سفرهاي رسمي انجام ميدهد در رويدادي فوقالعاده سفري رسمي به تهران انجام داد و با آيتالله عليخامنهاي ديدار کرد.
سلطان قابوس موضوع غنيسازي اورانيوم که در مذاکرات قبلي بر سر برنامه هستهاي ايران جزو محورهاي اصلي مناقشه بود را مطرح کرده بود. ايران سالهاي متمادي استدلال کرده بود که به عنوان يکي از طرفهاي معاهده منع اشاعه (انپيتي)، از حق کامل براي غنيسازي اورانيوم برخوردار است. ما به صراحت ميگفتيم که انپيتي به عنوان ستون محوري اقدامات منع اشاعه، تنها حق کشورها براي برخورداري از برق هستهاي را مشخص ميکند. اين معاهده هيچوقت به طرفها «حقي» براي غنيسازي اورانيوم براي خودشان نداده است. اين موضوعي بود که من از اولين روز رايزنيهايم با عمانيها و به تبع آن ايرانيها بر آن تأکيد ميکردم.
عليرغم اين، 13 کشور که همگي عضو انپيتياند و آمريکا هم جزو آنهاست هستند که در چارچوب محدوديتهاي مشخصشده در اين معاهده از حق غنيسازي برخوردارند. اين محدوديتها مواردي مانند پاسخگويي دقيقتر و سرزدهتر نسبت به ساير کشورها را شامل ميشوند. ايرانيها ميگفتند تا وقتي که کاملاً به اين معاهده پايبندند بايد اجاره داشته باشند کارهايي که ساير کشورها قانوني انجام ميدهند را انجام دهند.
آنها حق استفاده مسالمتآميز از انرژي هستهاي را داشتند و اصرار ميکردند که نميخواهند براي سوخت رآکتور هستهايشان به روسيه يا هيچ کشور ديگري وابسته شوند.