«ریو دست دوم» جواهری ارزشمند در آشفته بازار خودرو
دنده/ کيا ريو مونتاژي سايپا، يکي از خودروهايي است که با وجود داشتن برچسب توليد داخل، مردم به آن اطمينان دارند و خاطرات خوبي را با آن تجربه کرده اند. مصرف سوخت پايين، چهره نسبتا جذاب در آن دوران، قيمت مناسب و سواري نرم و راحت از جمله مهم ترين دلايلي به شمار مي روند که باعث شد تا کيا ريو مونتاژي در ايران محبوب شود و فروش نسبتا بالايي داشته باشد. در شرايطي که بازار خودرو کشور از قديمي بودن محصولات رنج مي برد( و البته همچنان همين شرايط باقي است) کيا ريو محصولي جديد و خوش قيمت بود که بسياري از اقشار مردم، توانايي خريد آن را داشتند. بسياري از نويسندگان خودرويي در دهه هشتاد شمسي، کيا ريو را پرايد ارتقا يافته مي ناميدند، چرا که اين خودرو فاکتورهاي مثبت پرايد مانند استهلاک کم و هزينه نگهداري پايين را رعايت مي کرد، در عين حالي که چهره بروز تر و رانندگي لذت بخش تري را به مالک ارايه مي داد. پس از اعمال استانداردهاي ايمني و لزوم عرضه خودروها با دو کيسه هوا، سايپا قصد داشت تا با اعمال تغييراتي در ريو، اين خودرو را با دو کيسه هوا به توليد برساند که با مخالفت شرکت کيا، اين پروژه متوقف شد و قراردادي براي توليد نسل بعدي اين خودرو نيز به امضا نرسيد. در نهايت پرونده مونتاژ اين خودروي دوست داشتني در سال 90 بسته شد و پس از آن نيز، کيا ريو تنها به صورت وارداتي و با قيمتي گزاف تر در بازار کشورمان حضور دارد. تست و بررسي ريو دست دوم نگاهي به ريو ، از ابتدا تا کنون کياريو به عنوان محصولي ارزان قيمت و اقتصادي از اين شرکت کره اي، در دهه نود ميلادي به بازار عرضه شد و نزديک ترين رقيب آن در بازار، تويوتا ياريس به شمار مي رود. معمولا ريو با برادر خود از شرکت هيونداي، يعني هيونداي اکسنت (يا ورنا) مشترکات بسياري دارد، اما از آن جا که خودروهاي کيا موتورز طراحي جسورانه تري دارند و بعضا در نمونه هاي هاچ بک نيز عرضه مي شوند، کياريو تبديل به گزينه اي براي جوانان، خانواده هاي کم جمعيت و زوج هاي جوان شده است که اندکي هيجان و زيبايي را در خودروي خود مي خواهند. در سوي ديگر هيونداي اکسنت در رده خودروهاي اقتصادي و با دوامي همچون رنو لوگان قرار مي گيرد که مناسب براي کارکردهاي بالا، نظير مصرف در امور تاکسيراني هستند. تا کنون پنج نسل از ريو به بازار جهاني عرضه شده است که در ايران يک نسل را به صورت مونتاژي و دو نسل را به صورت وارداتي شاهد بوده ايم. نسل اول ،1999-2003 نسل اول اين خودرو به عنوان يک سدان کلاس B عرضه شد و در قدرتمند ترين مدل، از يک موتور 1.5 ليتري درون سوز با قدرت 108 اسب بخار بهره مي برد. ديگر موتورها، با حجم هاي کمتر، نظير 1.3 ليتري 84 اسب بخاري و 1.5 ليتري 98 اسب بخاري نيز براي اين خودرو قابل انتخاب بودند. اکثر انتخاب ها براي جعبه دنده گزينه دنده دستي بود، هر چند گزينه هاي اتوماتيک نيز براي مشتريان وجود داشتند. اين نسل از ريو به دليل تازه وارد بودن، چندان شناخته شده نيست و اکثر مدل هاي اين نسل، تا کنون اوراق شده اند. طراحي خودرو چندان جسورانه نيست و مي توان شباهت آن را با ديگر مدل هاي آسيايي عرضه شده در آن دوران به راحتي دريافت. اين مدل با نام هاي متفاوتي عرضه مي شده است. نسل دوم، 2003-2005 نسل دوم ريو در حقيقت همان نسلي است که در سايپا مونتاژ مي شد و امروز مورد بررسي ما قرار گرفته است. کيا در اين نسل با حجم بخشي به بدنه و چراغ ها و استفاده از خطوط مختلف، سعي بر آن داشت تا ظاهر بهتري به خودروي خود ببخشد و آن را براي بازارهايي مانند بازار آمريکا، خودروي جذابي کند. اين نسل از ريو به صورت استيشن نيز عرضه مي شد که به دليل عدم تمايل ايرانيان به خريد خودروهاي استيشن، شاهد عرضه اين مدل در ايران نبوديم. عمده ترين پيشرانه مورد استفاده در اين خودرو، همان نمونه 1.5 ليتري چهار سيلندر است که در مدل هاي مونتاژي در ايران نيز حضور داشت. جعبه دنده هاي انتخابي براي خودرو نيز پنج سرعته دستي يا چهار سرعته اتوماتيک بودند. نسل دوم اين خودرو نيز خودرويي فرسوده محسوب مي شود و در اکثر بازارها، از رده خارج شده است. توليد اين نسل کم و بيش تا 2007 در برخي نقاط جهان ادامه داشت. نسل سوم، 2006-2011 نسل سوم اين خودرو تا حد زيادي شبيه به فورد فيستا طراحي شده بود و کيا قصد داشت تا آن را به عنوان يک خودروي با دوام و کم استهلاک، براي مصارف سنگين و طولاني مدت همانند استفاده در ناوگان تاکسيراني معرفي کند. عمده تيپ هاي اين خودرو، مجهز به موتور 1.4 ليتري بنزيني بودند، اما همچنان گزينه هاي قوي تر با موتور 1.6 ليتري در بين تيپ ها حضور داشتند. مي توان نمونه هاي مختلف اين خودرو را، بسته به ميزان سلامت، از قيمت شش هزار دلار به بالا خريداري نمود. نسل چهارم، 2012 تا 2017 کيا ريو در نسل چهارم از حالت اقتصادي و مقرون به صرفه بودن خارج شد و با ظاهري در حد يک هاچ بک اسپرت وارد بازار گرديد و البته توانست به صورت وارداتي در کشورمان حضور يابد. در اين نسل، ريو راه خود را از هيونداي اکسنت جدا کرد و ديگر نمي توان آن را يک خودروي مناسب براي تاکسيراني قلمداد کرد، بلکه اکنون با يک هاچ بک خوش قيمت و نسبتا سر حال سر و کار داريم. تغييرات و بروز رساني هايي در پيشرانه اين خودرو صورت گرفته بود تا بهتر بتواند پاسخگوي نيازهاي جديدي باشد که براي آن تغيير پيدا کرده است. هر چند در بازار کشورمان به واسطه تعرفه بالاي واردات قيمت اين خودرو به رقمي غير منطقي تبديل شده بود، اما در ساير بازارها، نسل چهارم ريو توانست نسبتا موفق ظاهر شود. در حال حاضر مي توانيد نمونه هاي اين نسل را با قيمت ده هزار دلار در آمريکا خريداري کنيد، هر چند خريد نمونه هاي سر حال تر و کم کارکرد تر نياز به هزينه بيشتري دارد. مدل استيشن در اين نسل از ميان سگمنت هاي عرضه شده حذف گرديد. نسل پنجم، 2018 تا کنون کيا نسل پنجم اين خودرو را در سال 2018 به بازارها معرفي کرد که با تغييرات اندکي در ظاهر عرضه مي شود. تمرکز کيا نسل پنجم ريو بر فروش مدل هاچ بک آن است، هر چند مدل سدان نيز همچنان وجود دارد و همانند نسل قبل، فعلا صحبتي از مدل استيشن به ميان نيامده است. در اين نسل همچنان عملکرد اقتصادي به عنوان جنبه مثبت و هميشگي ريو وجود دارد، هر چند براي ارزان سازي، بسياري از امکانات و تجهيزات از روي آن حذف شده اند و فضاي پاي سرنشينان عقب در مدل سدان، استاندارد نيست. در حقيقت ريو در اين سالها از يک مدل سدان، به يک مدل هاچ بک تبديل شده است که نمونه هاي سدان آن نيز عرضه مي گردند. قيمت پايه نسل پنجم ريو در ايالات متحده، از حدود 15 هزار دلار شروع مي شود. نگاهي به ريو در يک روز پاييزي و هوايي ابري، به سراغ ريو نسل دوم مونتاژي سايپا مي رويم. خودروي امروز ما نسبتا خسته محسوب مي شود و در سال 1386 ساخته شده است. با اين وجود همچنان ظاهر قابل قبولي دارد و مانند بسياري از پژوهاي همسن و سال، به ورطه نابودي کشيده نشده است. استهلاک پايين ريو همواره زبانزد مردم بوده، هر چند سبک نگهداري مالک را نمي توان در اين امر بي تاثير دانست. با توجه به سن و سال خودرو، وجود رنگ ريختگي در سپرها و بدنه امري طبيعي است و به هر صورت در اين سالها برخوردهايي براي آن رخ داده است. بررسي ظاهر خارجي نمي توان به طراحي نسل دوم ريو در بازار امروز لقب جذاب داد و با توجه به خودروهاي امروزي و چيني هاي خوش آب و رنگ، ريوي اقتصادي ما حرفي براي گفتن ندارد. اما اگر بخواهيم آن را با محصولات هم رده و هم قيمت، نظير خانواده پژو 405 و پژو پارس مقايسه کنيم، با توجه به اينکه توليد آن يک دهه از اين محصولات جلوتر بوده است، ديگر ظاهر منظم نداشته و سعي شده تا خودرو به صورت قطره آب يا تخم مرغ طراحي شود که از بحث هاي مربوط به ايمني است. خط هاي جانبي خودرو اندکي از کسل کنندگي ظاهر کاسته اند و چراغ هاي حجيم نيز، در زمان خود طرحي جالب به نظر مي رسيده اند، هر چند که اکنون جذابيت سابق را ندارند. رينگ هاي فولادي کوچک خودرو که با قالپاق عرضه مي شوند، نکته منفي طراحي ظاهري جانبي خودرو هستند که مالکان نياز دارند در صورت نياز، اين رينگ ها را با نمونه هاي بزرگتر و آلياژي تعويض کنند. حذف مه شکن ها توسط سايپا در نماي جلوي خودرو کاملا به چشم مي آيد و باعث ايجاد نقصان در طراحي جلوي خودرو شده است. خوشبختانه مه شکن هاي عقبي سر جايشان مانده اند. آينه هاي مشکي رنگ نيز چندان جالب به نظر نمي رسند و به خصوص اگر خودروي شما رنگ روشن داشته باشد، ظاهري بيش از حد ارزان قيمت به ريو مي دهند. بررسي فضاي داخلي با ورود به خودرو، فضاي مشابهي با ديگر توليدات وطني را مشاهده خواهيد کرد و نکته عجيبي در آن نخواهيد يافت. مدل هاي اوليه اين خودرو، مجهز به چراغ هاي مه شکن در جلو و آينه هاي همرنگ بدنه بودند که به تدريج و براي پايين نگه داشتن قيمت تمام شده، از روي خودرو حذف شدند، هر چند دکمه فعال کننده مه شکن ها همچنان در کابين سر جاي خودش قرار دارد و حذف نشده است. صندلي ها در اين سالها افت داشته اند که امري طبيعي است و البته طراحي قديمي آن ها، بدن را در بر نمي گيرد، هر چند باقي رقبا نيز حرف چنداني براي گفتن نداشته اند. ديد خودرو نسبت به اطراف نسبتا مناسب است و همانند محصولات خانواده 206، خودرو سرشار از نقاط کور نيست و به راحتي راننده مي تواند در شهر با آن مانور دهد. دکمه هاي باز کن کاپوت و درب صندوق عقب در جايگاهي شبيه به پرايد قرار دارند و براي يافتن آن ها به دردسر نخواهيد افتاد. با وجود گذشت بيش از ده سال از عمر خودرو، نشانگر هاي پشت آمپر به خوبي کار مي کنند و مشکلي ندارند. در کابين خود جاي نسبتا زيادي براي قرار دادن اجسام پيش بيني شده و از اين لحاظ مشکلي نخواهيد داشت. جدول ابعاد و اندازه ريو : طول 4240 ميليمتر عرض 1680 ميليمتر ارتفاع 1420 ميليمتر فاصله بين دو محور 2410 ميليمتر حجم صندوق عقب 326 ليتر وزن 1040 کيلوگرم فضاي جلوي خودرو براي افراد متوسط قامت خوب و راضي کننده است، هر چند اگر قد بلند باشيد در تنظيم صندلي ها قدري دشواري خواهيد داشت. با اين وجود فضاي پا و سر براي سرنشينان عقب مناسب است و ريو را مي توان گزينه اي بهتر از اين نظر، نسبت به 206 صندوق دار دانست. صندوق عقب خودرو اندکي بزرگتر از پرايد است، هر چند نسبت به خانواده سمند، پژو 405 و پارس و حتي 206 صندوق دار حجم کمتري دارد. همانطور که انتظار داشتيم، سرتاسر کابين از پلاستيک خشک و ارزان قيمت شکل گرفته که موضوع جالبي براي مشتري نيست، چرا که پژوها و سمندهاي همسن و سال از داشبوردي نرم بهره مي برند. رانندگي و قواي فني پيشرانه خودرو با وجود آن ها سالها از فعاليت آن مي گذرد، هم چنان آرام روشن مي شود و صداي آزار دهنده اي ندارد. دنده هاي خودرو نيز يکي پس از ديگري به راحتي جا مي روند، هر چند اتاق خودرو در حالت درجا اندکي لرزش دارد که براي يک خودروي کارکرده با اين سن و سال، امري کاملا طبيعي به شمار مي رود. آينه هاي جانبي بزرگ هستند و ديد نسبتا خوبي را براي خودرو فراهم مي سازند، اما طراحي خودرو در عقب، مي تواند در برخي معابر تنگ براي راننده مشکل ساز شود. سواري خودرو همانند ديگر محصولات ايراني است و تفاوت محسوسي را در مدل هاي کارکرده آن ها نمي توان يافت، هر چند اين موضوع نيز بسته به نوع نگهداري مالک دارد. فرمان خودرو عملکرد رواني دارد و خودرو در دستان شماست، هر چند حرکت گهواره اي و بيش فرماني دو جز جدا نشدني عملکرد ريو هستند. ترمز دستي همانند پرايد عملکرد چندان قدرتمندي ندارد و اين مورد را در هنگام شتاب گيري شاهد بوديم. شتاب اوليه ريو خوب و شتاب ثانويه آن به واسطه ضريب سبک دنده ها ضعيف است، هر چند نبايد از يک سدان جمع و جور اقتصادي با عمر بيش از ده سال، انتظارات خود را بالا ببريم. موتور و پيشرانه: موتور خودرو يک چهار سيلندر 1500 سي سي است که توان توليد 97 اسب بخار قدرت و 135 نيوتون متر گشتاور را دارد که مقابل موتور TU5 پژو 206 حرفي براي گفتن ندارد، اما وقتي مدت زمان زيادي از آن استفاده شود، تفاوت استهلاک اين پيشرانه و پيشرانه هاي پژو قابل درک خواهد بود. با وجود آن که اين خودرو از سيستم ترمز ضد قفل بي بهره است، ترمز ها عملکرد قابل قبولي دارند و به راحتي از عهده نگهداشتن خودرو بر مي آيند، هر چند بايد در نگهداري سلامت سيستم ترمز دقت به خرج داد. مدل هاي پاياني اين خودرو که اکثرا در سال 90 ساخته شده اند، مجهز به سيستم ABS هستند. جدول مشخصات فني ريو: نوع موتور چهار سيلندر خطي 16 سوپاپه حجم موتور 1493 سي سي حداکثر قدرت موتور 97 اسب بخار در 5500 دور در دقيقه حداکثر گشتاور 135 نيوتن متر در 4500 دور در دقيقه جعبه دنده پنج سرعته دستي حجم باک 45 ليتر مصرف سوخت ترکيبي 7 ليتر در هر صد کيلومتر شتاب رسمي 12 ثانيه حداکثر سرعت 175 کيلومتر بر ساعت همانطور که مشاهده مي کنيد شتاب رسمي خودرو 12 ثانيه اعلام شده است، هر چند در شرايط عادي و به خصوص در شهرهاي مرتفع، نظير اکثر مناطق غرب کشور، اين رقم افزايش يافته و ممکن است به بيست ثانيه نيز برسد. با اين وجود کشش پيشرانه خوب است و تا زماني که خودرو را بيش از حد سنگين نکنيد، توان خوبي را از آن دريافت خواهيد کرد. اگر قصد خريد يک نمونه دست دوم را داريد و در شهر يا منطقه شما کمبود قطعه وجود ندارد، مي توان ريو را گزينه مورد اعتماد تري از محصولات خانواده سمند و پژو 405 دانست. ريو از ديدگاه مالک مالک ريو اين خودرو را به صورت دست دوم خريداري کرده است و از خريد آن ابراز رضايت مي کند. در مقايسه با خودروي ساخت سايپا يعني همان پرايد ارتقا نيافته، ريو هزينه هاي نگهداري بيشتري را نسبت به پرايد مي طلبد و نبايد توقع داشته باشيد با خودرو بد رفتار کنيد و همچنان بدون مشکل به کارش ادامه دهد. در حقيقت بخش بزرگي از سلامت خودروي امروز ما، مديون نگهداري دقيق مالک و انجام سرويس هاي دوره اي به صورت منظم است. مصرف سوخت خودرو در طي مصارف عادي، عددي در حدود 7 ليتر بدست آمد که نزديک به عدد رسمي اعلام شده است. با اين وجود، ريو در گذر زمان نسبتا قديمي شده و بسياري از مالکان اين خودرو قصد تعويض آن با نمونه هاي بهتر را دارند. يکي از عمده ترين مشکلات ريو بنابر گفته مالک، ديد محدودي است که چراغ هاي اين خودرو در شب ايجاد مي کنند و بهتر است تا لامپ ها با نمونه هاي قدرتمند تري تعويض شوند يا چراغ هاي مه شکن فعال گردند. يکي از قطعاتي که در اين سالها نياز به تعويض اساسي پيدا مي کنند، قطعات جلو بندي هستند. پس اگر يک ريو سالخورده خريداري کرده ايد، يا قصد خريد آن را داريد، نسبت به بازرسي جلوبندي آن اقدام کنيد. ريو و رقبا همانطور که گفتيم، ريو در بازار خودروهاي دست دوم با نمونه هايي از پژو 405، سمند، پژو پارس و 206 صندوق دار رقابت مي کند و در اين سالها توليدات ملي سايپا، تيبا و ساينا که برخي قطعات آن ها با ريو مشترک است نيز به اين رقابت افزوده شده اند. در حال حاضر با قيمتي در حدود 25 الي 50 ميليون تومان، مي توانيد يک ريو کارکرده را بسته به ميزان سلامت و شرايط خريداري نماييد. نگاهي مي اندازيم به ساير گزينه هايي که هم اکنون با اين قيمت در بازار در دسترس هستند. براي اين منظور اين محدوده را به سه بخش تقسيم کرده و به هرکدام جداگانه خواهيم پرداخت. درباره مزايا و معايب ريو نسبت به خودروهاي ياد شده در متن صحبت شده است. محدوده 25 الي 30 ميليون تومان علاوه بر ريو هاي کارکرده که عمدتا ساخت سال ها 85 و 86 هستند، گزينه هاي ديگري همچون سمند ال ايکس، پژو 405، پژو 206 تيپ پنج و صندوقدار که البته کارکرد هاي بالايي دارند، و نمونه هاي مختلفي از پرايد در دسترس خريدار هستند. مسلما براي خريداري که قصد خريد پرايد را ندارد، ريو 405 و سمند گزينه هاي خانوادگي ايده آل و پزو 206 يک گزينه جوان پسند محسوب مي شود. به واسطه افزايش قيمتي که در طي ماه هاي گذشته در بازار اتفاق افتاده است، تنها گزينه هايي با کارکرد بالا در اين ليست حضور دارند. گزينه هاي جديد تري همچون تيبا نيز در اين محدوده قيمتي به چشم ميخورند که به واسطه تصادفات شديد، به اين بازه قيمتي آمده اند. محدوده 30 الي 35 ميليون تومان خودروهاي حاضر در اين محدوده قيمت بيشتري دارند و به همين واسطه از کارکرد پايين تري بهره مند هستند و گزينه هاي بهتري براي خريد محسوب مي شوند. علاوه بر آن، مي توان تعداد زيادي پرايد صفر را با اين قيمت خريداري نمود. علاوه بر موارد گذشته همانند پژو 405 و سمند، مدل هايي از رانا و ام وي ام نيز در اختيار مشتريان خواهند بود. ريو هاي اين محدوده نيز جوان تر بوده و کارکرد کمتري دارند و معمولا از سلامت بدنه بيشتري بهره مي برند. محدوده 35 الي 40 ميليون تومان همانطور که انتظار داريم، تعدد خودروها در اين بخش بيشتر است و انتخاب هاي بيشتري روبروي شماست. مدل هاي مختلفي از پژو، رانا، ام وي ام، ليفان، تيبا و ساينا کار را بر ريو سخت کرده اند و ديگر به سختي مي توان يک ريو را در اين بازه قيمتي در ميان انبوه پژوها يافت. با اين وجود ريو هاي اين بازه جوانتر و سالم تر هستند و بعضا مدل هاي ساخت سال نود را نيز مي توان در اين بازه يافت. محدوده 40 الي 50 ميليون تومان در اين محدوده ديگر به سختي مي توان يک ريو را يافت و مدلهاي حاضر در اين رده، بسيار منحصر به فرد هستند. از سوي ديگر با بودجه اي در اين حدود همچنان مشتري مي تواند يک خودروي صفر بخرد که به دليل مشکلات احتمالي ناشي از خريد خودروهاي دست دوم، تهيه يک نمونه صفر کيلومتر به آن ارجحيت دارد.