خودرویمان را گازسوز کنیم یا نکنیم!؟
ايران جيب/ اوضاع اقتصادي تعداد زيادي از رانندگان را به فکر گازسوز کردن خودروهايشان انداخته، اما عليرضا نيک آيين رئيس اتحاديه مکانيسينها معتقد است که ميزان مراجعه خودروهاي دوگانهسوز به تعميرگاهها ٢ برابر خودروهاي بنزيني است و از رواج پديدهاي خطرناک در بين ايرانيها خبر ميدهد. به گفته او، درحال حاضر در بسياري از شهرستانهاي کشور مردم در کارگاههاي زيرزميني بدون رعايت استانداردهاي لازم خودروهاي خود را دوگانهسوز ميکنند. آنگونه که اين فعال صنفي توضيح ميدهد: «کپسولهايي که در کارگاههاي غيرمجاز روي خودروها نصب ميشوند، کپسولهاي تاريخ مصرف گذشتهاي هستند که خودرو را به يک بمب ساعتي تبديل ميکنند و اين اتفاق هماکنون جان بسياري از مردم که اتفاقا از طبقه ضعيف جامعه هستند را به خطر مياندازد.» به گفته او، دوگانهسوز کردن خودرو در دنيا امري منسوخ بوده و شما هيچيک از غولهاي خودروسازي را نميبينيد که خودروي دوگانهسوز طراحي و توليد کرده باشد. درحال حاضر بيشتر خودروها در دنيا يا هيبريدي هستند يا بنزيني. در ايران هم خودروسازان تنهادرصدي از خودروهاي درجه ٢ و ٣ را دوگانهسوز ميکنند و هيچ خودروي درجه يکي را نميبينيد که از CNG استفاده کند. خودروي بنزيني بهتر است يا CNG همه ما بارها و بارها شنيدهايم که گاز CNG و LPG براي خودرو ضرر دارد. اما اين حرف تا کجا درست است؟آيا سيستم گاز واقعا بهصرفه است؟ اما واقعا اين گفته چقدر درست است؟ تعميرکاران خودرو درحالي مردم را از خريد خودروهاي دوگانهسوز منع ميکنند که فعالان صنعت خودرو ميگويند دوگانهسوز کردن خودروها براساس استانداردهاي مشخص انجام ميشود و ايمني و سلامت خودروها را تهديد نميکند. به گفته فعالان اين صنعت، سوخت CNG نسبت به ساير سوختهاي هيدروکربني داراي پايينترين نسبت کربن به هيدروژن (۱ اتم کربن در مقابل ۴ اتم هيدروژن) است. به همين دليل است که سوختن آن کربن کمتري بر جاي گذاشته و در خودروهاي گازسوز به علت کاهش قابل ملاحظه اين رسوبات (کربن) در منطقه احتراق، ورودي سوپاپها، سرپيستونها و شيارهاي رينگها، امکان گريپاژ کردن قطعات به مراتب کاهش مييابد. همچنين به علت کاهش قابل ملاحظه رسوبات کربن و آلايندههاي خروجي، روغن موتور و فيلتر آن نسبت به سوخت بنزين تميزتر باقي مانده و زمان تعويض آنها و در نتيجه هزينه عملياتي موتور گازسوز نيز کاهش مييابد. تمام موارد ذکر شده نشاندهنده افزايش عمر مفيد خودرو در هنگام استفاده از سوخت CNG نسبت به سوخت بنزين و همچنين LPG است. موتور خودروهاي گاز سوز خشک کار ميکنند؟ شايد برخي مهر خشک کار کردن را بر پيشاني موتورهاي گاز سوز بزنند. نيک آيين در اين باره ميگويد: «نميدانم اين ادعا تا چه اندازه درست است، اما در يک شرايط برابر خودرويي که گاز سوز است، موتورش دو برابر خودروي بنزيني به تعمير نياز پيدا ميکند.» به گفته او، البته از طرفي خودروهايي که از صفر دوگانهسوز هستند، سيستم گاز آنها کامپيوتري و هوشمند است و ضرر کمتري براي موتور دارد، چون ECU گاز طبق شرايط سيستم گاز را تنظيم ميکند و حتي ايمنتر هم است. رئيس اتحاديه مکانيسينهاي تهران ادامه ميدهد: «گاز LPG مناسب هيچيک از خودروهاي انژکتوري نيست چون علاوه بر موتور به سنسورهاي خودروي شما صدمه ميزند. وقتي شما خودروي خودرا دوگانهسوز ميکنيد در ابتدا به سرسيلند خودرو فشار ميآيد چون سرسيلندر خودروي شما تکسوز است. همچنين به سيستم برقي و سنسوري خودرو و سپس به سوزنهاي انژکتور صدمه ميزنيد. تمام اين قطعات را ECU گاز مديريت ميکند، ولي گاز دستي نميتواند.» در کل خودروي دوگانهسوز کارخانهاي بهتر است، اما در هنگام زمان سرد بودن، سربالايي، زمان روشن بودن کولر، سرعت بالا، شتابگيري استفاده از گاز به هيچ وجه توصيه نميشود. البته جاده مخصوصنشينها اين ادعا را قبول ندارند. به گفته آنها، زماني که موتور خودرو شما سرد است، بنزين بر روي ديواره سيلندرها تقطير ميشود و به پايين يعني به سمت کارتل روغن سرازير ميشود. اين مقدار اگرچه بسيار ناچيز و غيرقابل اندازهگيري است ولي در دراز مدت باعث خراب شدن روغن و از بين رفتن خاصيت روانکاري روغن ميشود، درحاليکه گاز طبيعي حتي در دماي ۱۰ درجه زير صفر هم تقطير نميشود و حتي اگر در مجاورت روغن قرار گيرد باعث خراب شدن آن نخواهد شد. پس اين نيز دليل ديگري است که نشان ميدهد کارکرد خشک موتورهاي گازسوز بيشتر يک ذهنيت اشتباه است چرا که تأييد ميکند روغن موتور خودروهاي گاز سوز ديرتر خراب ميشوند. چرا مردم ديگر خودروي دوگانهسوز دوست ندارند؟ اما درحالي مکانيکها و فعالان بازار هزينه بالاي تعميرات و عمر کمتر خودروهاي دوگانهسوز را دليل اصلي کاهش رغبت مردم به خريد اين خودروها ميدانند که رئيس انجمن جايگاهداران سوخت ميگويد: «توليد خودروي دوگانهسوز کاهش پيدا کرده و به نظر ميرسد که اقبال عمومي به آن کمتر است.» آنگونه که رئيس هيأتمديره انجمن CNG پيشتر اعلام کرده بود، خودروسازان طي سهسال گذشته و نيمه نخست امسال جاري استقبال خوبي از توليد خودروهاي دوگانهسوز نداشتند و طي اين مدت شاهد کاهش رشد توليد خودروهاي CNG هستيم. اردشير دادرس ميگويد: «درحالي توليد خودروهاي دوگانهسوز به کمتر از ١٠٠هزار خودرو رسيده که طي يک دهه گذشته تا مرز بالاي ٥٠٠ هزار خودرو هم رسيدهايم. اين کاهش آمار توليد به دليل عدم اقبال و اراده خودروسازان براي توليد خودروهاي دوگانهسوز است.» به گفته او، بايد ٢٥درصد از سبد خودرو به دوگانهسوزها اختصاص يابد کهدرصد بسيار مطلوبي است، اما متاسفانه با عدم رعايت ايندرصد توسط خودروسازان درحال حاضر کمتر از ١٠درصد خودروي دوگانه سوز توليد ميشود. گاز سوز کردن خودرو چقدر هزينه دارد آنگونه که مدير طرح CNG ميگويد: «هزينه گاز سوز کردن به خودرو و نوع مخزن بستگي دارد، براي گازسوزکردن خودرو بايد يکميليون و ٧٠٠ هزار تومان تا ٢ ميليون و ٦٠٠هزار تومان هزينه کرد که ٨٠درصد اين مبلغ از طريق وام کمبهره جبران ميشود.»