پیکان و پراید؛ همراهان همیشگی جاده های ایران
خبرآنلاين/ چشمان ما در نيم قرن اخير شايد بيش از هر چيزي پيکان و پرايد ديده باشد. در جاده و خياباني نيست که تردد کنيم و نشانهاي از يک پيکان و پرايد، همراهان تاريخي جاده هاي ايران نبينيم. پيکان يکي از خاطرهانگيزترين و دوستداشتنيترين خودروهاي ايران در 50 سال گذشته است که از همان زمان ورود خود به کشور ما طرفداران زيادي داشته است. فرقي نميکند از نسل جديد يا قديم باشيد، جوان يا پير باشيد، مهم اين است که همهي ايرانيها ذاتا با پيکان انس گرفتهاند و اين خودرو را دوست دارند. پيکان از کجا آمد و چه شد؟ پيکان حاصل همکاري ايران خودرو (ايران ناسيونال سابق) و گروه صنعتي روتس بود که سال 1346 شمسي و بعد از چندين بار تلاش براي توليد مدلهاي مختلف فيات در ايران شکل گرفت. در واقع براي توليد پيکان از هيلمن هانتر 1966 الگوبرداري شده بود و بعدها دستخوش تغييراتي شد. جالب است بدانيد در حالي که همان سال 1346، پيکان در دو مدل دولوکس و کارلوکس به فروش ميرسيد، وانت پيکان و تاکسي پيکان نيز وارد بازار شد. سه سال بعد، يعني در سال 1349 شاهد عرضهي پيکان اتوماتيک بوديم! خيلي طول نکشيد تا در سال 1350 شاهد توليد 6 مدل پيکان مختلف به نامهاي دولوکس، وانت، کارلوکس، جوانان، تاکسي و اتوماتيک باشيم. توليد پيکان تا سال 1383 ادامه پيدا کرد و در اين سال کمکم از چرخهي توليد خارج شد. گرچه هنوز مدلهاي مختلفي از اين خودرو را ميبينيم که به عنوان همراهي تاريخي در خيابانهاي ايران حرکت ميکند. در طول اين سالهاي البته تغييرات مختلفي روي ظاهر و مشخصات فني پيکان صورت گرفت. از توليد پيکان پژويي با چراغ، موتور و قالپاق پژويي گرفته تا پيکان چراغ بنزي و آردي و روآ (اتاق پژو و موتور پيکان)، همه و همه نشانههايي از پيکان را در خود داشتند. مدلهاي آخر پيکان داراي پيشرانهي 1600 سيسي و به صورت هيدروليک عرضه شدند که هنوز هم طرفداران زيادي دارد. تا همين چند سال پيش مدلهاي مختلفي از پيکان را در خيابانها ميديديم. رينگ کالسکهاي، بوق 10 11 آلماني، دندهي آرژانتيتي و لاستيکهاي مارشال دورسفيد، همه و همه شناسنامههاي يک پيکان سرحال هستند که فقط يک عاشق پيکان ميتواند با آنها زندگي کند. پرايد از راه رسيد و پيکان بازنشسته شد در حالي که هنوز هم پيکان طرفداران زيادي داشت، اما نياز به يک خودروي جديد با امکانات بيشتر و قيمت مناسب به چشم ميخورد. اينجا بود که سايپا به عنوان رقيب ديرينهي ايران خودرو با همکاري کمپاني کرهاي کيا تصميم گرفت خودرويي به نام پرايد را روانهي بازار کند. خودرويي جمع و جور، کم مصرف، کولردار، با فرمانپذيري بهتر و قيمت مناسب که خيلي زود در بين خريداران جاي خودش را پيدا کرد و توانست طي 26 سال به عنوان پرفروشترين خودروي ايران و حتي يکي از پرفروشهاي دنيا تبديل شود! کافي است نيم نگاهي به سايت شيپور بيندازيد و تعدد خريد و فروش اين محصول را با سيار خودروها مقايسه کنيد! خيليها فکر ميکنند پرايد در واقع خودروي کيا يا عقبتر از آن همان فورد فستيوا است. اما در واقع پرايد همان مزدا 121 ژاپنيها است که بعدها با نام فورد فستيوا نيز در آمريکا به فروش رسيد. مدلهاي به اصطلاح کرهاي پرايد دوستداشتني سابق و شايد منفور امروز که اوايل دههي 70 شمسي وارد ايران شد از موتور مزدا استفاده ميکرد. با اينکه هنوز هم خيليها به دلايل مختلفي چون کيفيت بهتر، سيستم تعليق مناسب، ايمني بيشتر و اصالت، پيکان را نسبت به پرايد برتر ميدانند، اما جاي هيچ ترديدي وجود ندارد که پرايد توانست خيلي زود به پرتيراژترين خودروهاي ايران تبديل شود و فروش بسيار خوبي را تجربه کند. فروشي که همچنان ادامه دارد و حتي با وجود قيمت 46 ميليون توماني در بازار آزاد، اين خودروي ناايمن، همچنان فروش بالايي دارد. ميزان استقبال از پرايد به حدي رسيد که سايپا تلاش کرد تيپهاي مختلفي از اين خودرو را با شماره مدلهاي مختلف روانهي بازار کند. از پرايد کرهاي صبا و نسيم گرفته تا پرايد 131، 132، 141، پرايد 151 (پرايد وانت)، 111و پرايد استيشن، همه مدل پرايدي را در اين سالها ديدهايم. با اينکه سايپا در سالهاي اخير تلاش کرد تا با اضافه کردن آپشنهايي چون ترمز ABS، کيسه هوا و تغيير در طراحي ظاهري بتواند نظر خريداران را بيشتر جلب کند، ولي به اعتقاد خريداران از سال 1387 يا با ارفاق از سال 1389 به بعد رفته رفته کيفيت اين خودرو کاهش پيدا کرد. امروز به جايي رسيدهايم که زه کنار پرايد به يکي از آپشنهاي اين خودرو تبديل شده است. چرا پيکان و پرايد، همراهان تاريخي جاده هاي ايران شدند؟ بيترديد موضوع بازار نسبتا انحصاري خودرو در کشور ما و وضعيت اقتصادي قشر عظيم مردم که توان خريدشان در حد پيکان و پرايد بود باعث شد تا اين دو خودرو به پرفروشترين مدلهاي تاريخ ايران تبديل شوند. اين استقبال به حدي بوده است که فروش و توليد پرايد صفر همچنان ادامه دارد و از طرف ديگر شاهد تردد پيکان در خيابانها هستيم. علاوه بر اين هزينههاي کم تعمير و نگهداري، فراواني قطعات، تعميرپذيري آسان و امکان درآمدزايي از دو خودروي پيکان و پرايد باعث شد تا به وفور اين دو مدل را در خيابانها و جادههاي ايران ببينيم. اما نکته هم اينجا است که هيچگاه پرايد نتوانست به اندازه پيکان خاطرهانگيز شود و حس نوستالژي را براي ما تداعي کند. اما حالا شرايط به گونهاي رقم خورده است که داشتن پيکان و پرايد نيز براي خيليها دست نيافتني شده است!