مبدل گشتاور چگونه باعث بهبود عملکرد خودرو می‌شود؟

زوميت/ جعبه‌دنده‌هاي خودکار متداول که به مبدل گشتاور يا تورک کانورتور مجهز هستند، مي‌توانند بهترين سرعت‌گيري را براي خودرو فراهم کنند. تا به حال نسخه‌هاي متعددي از جعبه‌دنده‌هاي خودکار به بازار عرضه شده‌اند اما موفق‌ترين نوع از اين جعبه‌دنده‌ها، انواع متداول دنده سياره‌اي با مبدل گشتاور هستند. مدل‌هاي جديدتر جعبه‌دنده‌هاي خودکار مانند دو کلاچه‌ (DCT) و ضريب متغير (CVT) با اينکه مزاياي خود را دارند، اما هنوز نتوانسته‌اند به موفقيت جعبه‌دنده‌هاي خودکار مجهز به مبدل گشتاور دست پيدا کنند. مبدل‌ گشتاور يک نوع کوپلينگ هيدروليکي است که پيشرانه را به جعبه‌دنده متصل مي‌کند و جايگزيني براي کلاچ است. مبدل گشتاور همانند يک شيريني دونات فلزي است اما در ساختار داخلي آن سه بخش اصلي وجود دارد. در سمتي که به پيشرانه متصل است، قطعه‌اي به نام پروانه (ايمپلر) وجود دارد و در سمت متصل به جعبه‌دنده نيز قطعه‌اي ديگر به نام توربين نصب شده است. توربين و پروانه، هر دو داراي پره‌هايي مشابه موتور جت هستند. درون مبدل گشتاور از روغن جعبه‌دنده پر شده است. هنگام کار کردن پيشرانه، پروانه که به ميل‌لنگ متصل است، مي‌چرخد و روغن را با فشار به سمت توربين مي‌فرستد. اين فشار باعث چرخش توربين مي‌شود و به اين ترتيب نيروي پيشرانه به جعبه‌دنده انتقال مي‌يابد. سپس روغن دوباره به سمت مرکز پروانه بازمي‌گردد و اين چرخه تا زمان کار کردن پيشرانه ادامه دارد. اين همه‌ي داستان مبدل گشتاور نيست بلکه يک قطعه‌ي سوم نيز درون آن وجود دارد که مبدل گشتاور را از يک کوپلينگ هيدروليکي ساده به يک قطعه‌ي بسيار پربازده‌تر تبديل مي‌کند. اين قطعه‌ي سوم، استاتور ناميده مي‌شود و بين پروانه و توربين قرار دارد. استاتور روغني را که در حال برگشت به سمت پروانه است را منحرف مي‌کند و سرعت آن را کاهش مي‌دهد. اين کار باعث مي‌شود تا گشتاوري که از پيشرانه به سمت جعبه‌دنده انتقال پيدا مي‌کند نيز افزايش يابد. به همين دليل است که هنگام حرکت، خودروهاي داراي مبدل گشتاور حس سرعت‌گيري خيلي خوبي را منتقل مي‌کنند. هنگامي که خودرو در حال حرکت با سرعت ثابت است، توربين نمي‌تواند با سرعت پروانه بچرخد و يک اختلاف سرعت بين اين دو وجود دارد، يعني ايمپلر سرعتي بيشتر از توربين دارد. اين اختلاف سرعت سبب افزايش مصرف سوخت و آلايندگي خودرو مي‌شود. به‌خصوص از زماني‌که مسائل زيست‌محيطي و مصرف سوخت در خودروها تبديل به يک اولويت شده است، طراحان جعبه‌دنده يک کلاچ قفل‌کننده را درون مبدل گشتاور تعبيه کرده‌اند تا هنگام حرکت با سرعت ثابت، سمت پروانه را به توربين به‌صورت فيزيکي قفل کند تا اين دو از هم دور شوند. در يک جعبه‌دنده‌ي دوکلاچ، چيدمان دنده‌ها به جعبه‌دنده‌هاي دستي شباهت دارد و مي‌تواند ضرايب دنده را شبيه‌سازي کند ولي ساختار داخلي جعبه‌دنده‌هاي خودکار کمي متفاوت است. به‌جاي دنده‌هاي مشخص در امتداد هم، درون جعبه‌دنده‌هاي خودکار از مجموعه‌ چرخ‌دنده‌هاي سياره‌اي در امتداد يکديگر استفاده شده است. براي کنترل اينکه گشتاور از کدام چرخ‌دنده‌ها عبور کند و چه ضريب دنده‌اي به دست بياوريم، از کلاچ‌هايي درون اين جعبه‌دنده‌ها استفاده شده است. به اين ترتيب، براي اضافه کردن دنده‌ها در چنين جعبه‌دنده‌هايي بايد مجموعه سياره‌اي‌هاي بيشتري اضافه کرد؛ براي مثال سه عدد مجموعه‌ي سياره‌اي مي‌توانند ۶ دنده‌ي جلو را در اختيارمان قرار دهند. جعبه‌دنده‌هاي خودکار مجهز به مبدل گشتاور ايده‌اي بسيار هوشمندانه و در عين حال کمي پيچيده هستند؛ اما با گذشت زمان پيشرفت بسياري کرده‌اند تا راندمان بالاتري را ارائه دهند. شايد مبدل‌هاي گشتاور چندان مورد توجه قرار نگيرند ولي آن‌ها از جالب‌ترين دستگاه‌هايي هستند که تاکنون براي سيستم انتقال قدرت طراحي شده‌اند. مبدل‌ گشتاور به خوبي جايگزين کلاچ شده است و مي‌تواند گشتاور بين پيشرانه و جعبه‌دنده را حتي تا چند برابر افزايش دهد. جعبه‌دنده‌هاي خودکار مجهز به مبدل گشتاور براي کساني که به‌دنبال بهترين راندمان باشند، همچنان بهترين انتخاب هستند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد