از آغاز حذف پراید و پژو تا ضد حمله فولکس به ترکیه
دنياي اقتصاد/ رخدادهاي خودرويي مهم اين هفته را «واکنش سازمان محيطزيست به يک مکاتبه خودرويي»، «تداوم پيشفروش خودروسازان با سياستي متفاوت»، «اعلام وزير صمت مبني بر حذف يکي از مدلهاي پرايد و پژو»، «تاکيد دوباره بر طرد خودروسازان فرانسوي از ايران» و البته «تعليق ساخت کارخانه بزرگ فولکس واگن در ترکيه» تشکيل ميدهند که در اين گزارش آنها را مرور ميکنيم. کشمکش بر سر نصب فيلتر دوده روي خودروهاي ديزلي، اين هفته نيز با اظهارات تند رئيس سازمان حفاظت محيطزيست عليه ايرانخودروديزل، ادامه يافت تا مشخص شود هنوز توافقي جامع و کامل بر سر اين مساله ايجاد نشده است. چند هفته پيش بود که مديرعامل ايرانخودروديزل با ارسال نامهاي به اسحاق جهانگيري، معاون اول رئيسجمهوري، خواستار معافيت اين شرکت از نصب فيلتر دوده بهدليل تحريم شده بود. جهانگيري نيز در پاسخ به نامه موردنظر، از مديران ايرانخودروديزل و مسوولان سازمان حفاظت محيطزيست خواست با تشکيل جلسهاي مشترک، مساله نصب فيلتر دوده را حل و فصل کنند. در حالي که انتظار ميرفت با ميانجيگري معاون اول رئيسجمهوري، مساله فيلتر دوده حلوفصل شود، اظهارات اين هفته رئيس سازمان حفاظت محيطزيست نشان داد عمق اختلافات ميان اين سازمان و ايرانخودروديزل در موضوع نصب فيلتر دوده روي خودروهاي ديزلي زياد است. عيسي کلانتري با انتقاد از عملکرد برخي مديران خودرويي در حوزه محيطزيست، گفت: يکي از مديران خودروسازي کشور (به معاون اول رئيسجمهوري) نامه نوشته که به دليل تحريمها ما را ازنصب فيلتر روي خودروهاي ديزلي معاف کنيد؛ برخي از اين مديران منافع شخصي و شرکتي خود را به منافع عمومي ترجيح ميدهند. عيسي کلانتري با بيان اينکه ۶ سال تحريم نبوديم و خودروسازان (ايرانخودروديزل) فيلتر نصب نميکردند و الان هم که تحريم هستيم، باز هم نميخواهند نصب کنند، تاکيد کرد: اين در حالي است که ۶۰ درصد آلودگي هوا در پنج ماه آخر سال متاثر از خودروهاي ديزلي است، اما باز هم در اين مورد سوءاستفادههايي وجود دارد. تا به امروز نه ايرانخودروديزل و نه مسوولان دولتي هيچ واکنشي به اظهارات رئيس سازمان حفاظت محيطزيست نشان ندادهاند و مشخص نيست گره فيلتر دوده بالاخره چه زماني باز ميشود و آيا نصب آن در خودروهاي ديزلي اجرايي خواهد شد يا به بعد از لغو تحريمها موکول ميشود. البته همزمان با دعواي دودهاي خودروسازان و سازمان حفاظت محيطزيست، مرکز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي نيز با انتشار گزارشي، بر لزوم نصب فيلتر دوده روي خودروهاي ديزلي در راستاي کاهش آلودگي هوا تاکيد کرد. سياست متفاوت خودروسازان در پيشفروش دو خودروساز بزرگ کشور در راستاي مجوز جديد وزارت صنعت، معدن و تجارت، پيشفروش برخي محصولات خود را که از هفته گذشته آغاز کرده بودند، اين هفته نيز ادامه دادند؛ منتهي با سياستي متفاوت از يکديگر. وزارت صنعت،معدن و تجارت که پيشفروش خودرو را در راستاي تمرکز خودروسازان روي تعهدات معوق، ممنوع کرده بود، سرانجام مجبور شد در راستاي تامين نقدينگي صنعت خودرو، اين ممنوعيت را لغو و مجوزي جديد براي فروش صادر کند. با صدور اين مجوز، ايرانخودروييها طي هفته گذشته اولين مرحله از پيشفروش جديد خود را آغاز و اين هفته نيز مرحله دوم آن را اجرا کردند. با توجه به ليست خودروهاي پيشفروش شده، به نظر ميرسد ايرانخودرو محصولاتي را که هنوز تعهداتشان رفع نشده نيز پيشفروش کرده است. اين اقدام البته منع قانوني ندارد؛ زيرا وزارت صمت مجوز پيشفروش جديد را براي همه خودروها صادر کرده است؛ ولو اينکه تعهد معوق داشته باشند. از آن سو اما سايپاييها سياستي ديگر را در پيش گرفته و ظاهرا قصد ندارند خودروهاي داراي تعهد معوق را فعلا پيشفروش کنند. اين شرکت البته اين هفته پيشفروشي بيسر و صدا را براي کوئيک اجرا کرد؛ خودرويي که گفته ميشود تعهدات آن بهروز شده است. آغاز حذف خودروهاي قديمي اين هفته اگرچه قرار بود جلسه شوراي عالي استاندارد درباره توقف توليد خودروهايي که توان پاس کردن استانداردهاي جديد را ندارند تشکيل شود، اما اين اتفاق رخ نداد و جلسه موردنظر به هفته آينده موکول شد. بنابر گفته وحيد مرندي مقدم، معاون رئيس سازمان ملي استاندارد، بهدليل سفر برخي اعضاي شوراي عالي استاندارد، جلسه اين شورا طي هفته جاري تشکيل نشد. دو سه هفتهاي ميشود که موضوع استانداردهاي ۸۵ گانه خودرو دوباره داغ شده و سازمان ملي استاندارد بر اجرايي کردن آنها در خودروهاي داخلي تاکيد ميکند. آنطور که نيره پيروزبخت، رئيس سازمان ملي استاندارد تاکيد کرده، در نهايت شوراي عالي استاندارد تکليف خودروهايي را که نميتوانند استانداردهاي ۸۵ گانه را پاس کنند و توليدشان بايد متوقف شود، روشن خواهد کرد. وي اين را هم گفت که ممکن است دو خودروي داخلي (احتمالا پرايد و پژو ۴۰۵) در نهايت بهدليل پاس نکردن استانداردهاي جديد، از رده توليد خارج شوند. گفتههاي وي اما در شرايطي بود که وزير صنعت، معدن و تجارت نيز ديروز اعلام کرد يکي از مدلهاي پرايد تا چند روز ديگر از رده توليد خارج خواهد شد و پژو نيز در ليست محصولاتي که تا پايان سال از خط توليد خارج ميشود، قرار خواهد گرفت. کنايه دوباره به خودروسازان فرانسوي اما اين هفته وزير صنعت، معدن و تجارت باز هم از طرد خودروسازان خارجي بي وفا از کشور گفت و تاکيد کرد که شرکتهاي خودروساز داخلي بايد به سراغ شرکاي جديد بروند. به گفته رضا رحماني، چون عملکرد برخي شرکتهاي خارجي در زمان تحريم مناسب نبوده، به خودروسازان گفته شده به سراغ شرکاي جديد از کشورهاي ديگر بروند. وزير صمت البته پيشتر نيز تاکيد کرده بود که شرکاي بيوفا در تحريم مانند رنو و پژو فرانسه، ديگر جايي در خودروسازي ايران نخواهند داشت. هرچند رحماني اين بار اسمي از پژو و رنو نياورد، اما به نظر ميرسد منظور وي از «شرکتهاي خارجي که عملکرد مناسبي در دوران تحريم خودروسازي ايران نداشتهاند»، رنو و پژو است. اين دو شرکت با وجود عقد قرارداد با ايرانيها، از ترس جرايم مادي و معنوي آمريکاييها، بر موج تحريم سوار شدند و ايران را ترک کردند. ازآنجاکه خودروسازان فرانسوي در تحريم قبلي نيز رفتاري نسبتا مشابه داشتند، ظاهرا وزارت صمت ديگر تمايلي به حضور آنها در خودروسازي کشور پس از لغو تحريمها در آينده، ندارد. ضد حمله فولکس به ترکيه در جمع اخبار خارجي مهم خودرويي اين هفته، تعليق ساخت کارخانه فولکس واگن در ترکيه، بيشتر به چشم آمد. چند روزي است که ارتش ترکيه مناطق شمالي و کردنشين روسيه را به بهانه امنيت داخلي خود مورد حمله نظامي قرار داده و اين اقدام با واکنشهاي منفي جهانيان روبهرو شده است. در اين بين، فولکسواگن نيز در راستاي اعتراض به اقدام نظامي ترکيه عليه کردهاي سوري، تاييد نهايي براي ساخت يک کارخانه خودروسازي در ترکيه را به حالت تعليق درآورد. آن طور که والاستريت ژورنال گزارش داده، فولکسواگن قصد داشت کارخانهاي را در ترکيه با ظرفيت مونتاژ حدود ۳۰۰ هزار خودرو در سال راهاندازي کند؛ اما پس از حمله بحثبرانگيز اين کشور به شمال سوريه، تصميم خود را به تعويق انداخت. فولکس در بيانيهاي اعلام کرد که هيات مديره اين شرکت تصميم براي ساخت کارخانه جديد را به تعويق انداخته است. در ادامه اين بيانيه آمده که فولکس واگن وضع جاري (حمله ترکيه به شمال سوريه) را از نزديک تحت نظارت دارد و نگران اين تحولات است.