کاتالیزور خودرو چیست و چه تاثیری در کاهش آلودگی هوا دارد؟
تسنيم/ کاتاليزور قسمتي از سيستم خروجي گازهاي خودرو محسوب مي شود که کارکرد آن تاثير مستقيمي در آلايندگي گازهاي خروجي خودرو دارد. کاتاليزور بخشي از سيستم اگزوز و خروجي گازهاي خودوراست. مبدل کاتاليزوري مورد استفاده در اگزوز اتومبيل ها ، کاربرد جديدي از کاتاليزور سطحي است. کربن منوکسيد و هيدرو کربن هاي حاصل از سوخت هاي نسوخته موجود در دود اتومبيل ، از آلاينده هاي خطرناک هوا هستند. گازهاي خارج شده از اگزوز اتومبيل همراه با مقداري هوا از روي کاتاليزور که شامل فلز اکسيدهاست عبور داده ميشود. گاز CO و هيدروکربن ها به CO2 و H2O تبديل ميشوند که نسبتا بي خطرند و در هوا رها ميشوند. کاتاليزور بخش مهمي از سيستم کنترل آلايندگي خودروي شماست. ولي گاهي اوقات عملکرد آنها مختل ميشود. کربن منوکسيد ، هيدرو کربن و اکسيدهاي نيتروژناز آلاينده هاي خطرناک موجود در دود اتومبيل هستند . واکنش هاي شيميايي و تجزيه گازها توسط کاتاليزور صورت ميگيرد و اين آلاينده هاي خطرناک را به حداقل ميرساند.همچنين کاتاليزور، اکسيت ازت که مادهاي سمي است را به گاز ازت که يک گاز بيخطر محسوب ميشود ، تبديل ميکند. در بسياري از کشورها در آوردن کاتاليزور و رانندگي بدون آن تخلف سنگيني محسوب ميشود و خلاف قانون است. زيرا به محيط زيست صدمه جدي وارد ميشود. بنابراين در صورتي خرابي کاتاليزور به فکر حذف آن نباشيد. عوامل تاثيرگذار در خرابي کاتاليزور در صورت خرابي کاتاليزور اول بايد عيب مورد نظر را رفع کرده و سپس اقدام به تعويض کاتاليزور نماييد. زيرا تا وقتي عامل اصلي خرابي ريشه يابي نشود صرفا تعويض کاتاليزور مشکل را حل نميکند و پس از مدتي دوباره عملکرد آن را مختل مي کند. ازعوامل تاثيرگذار در خرابي کاتاليزور ميتوان به موارد زير اشاره کرد : • گرم شدن بيش از حد موتور • ضربه شديد و صدمات فيزيکي • معيوب بودن سيستم جرقه خودرو • مکمل هاي انژکتور شور و مکملهاي تقلبي علائم خرابي چيست؟ اکنون 9 مورد از شايع ترين علائمي که هنگام خراب شدن کاتاليزور رخ مي دهند را مرور ميکنيم. 1 – افت شتابگيري 2 – ممکن است خودروي شما روشن نشود يا بد استارت بخورد 3 – افزايش ناگهاني مصرف سوخت 4 – خودروي شما در تست آلايندگي مردود ميشود(مقادير HC و CO بيشتر از نرمال) 5 – بوي بد يکي از شايع ترين علائم خرابي کاتاليست ميباشد. اگر بويي شبيه تخم مرغ گنديده احساس کرديد و به مرور زمان بو بيشتر شد نشانه خرابي کاتاليزور است. 6 – چراغ اخطار (چک) در پشت آمپر روشن ميشود. 7 – بد کار کردن خودرو همراه با لرزش در حالت دور آرام 8 – کاهش دماي کاتاليزور (با توجه به اينکه بازدهي واقعي کاتاليزور هنگامي است که دماي آن بالا ميرود و حتي احتمال دارد تا مرز 700 و 800 درجه هم نزديک شود پس کاتاليزوري که پس از مدتي رانندگي و گرم شدن موتور هنوز به دماي ايده ال خود نرسيده باشد معيوب است) البته راه تشخيص دماي کاتاليزور نيازمند دستگاهي به نام حرارت سنج اينفِرارِد است. 9 – در صورتي که خودرو کاملا سرد باشد اگر کاتاليزور را با دست تکان دهيد و صدايي شبيه تکان خوردن سنگريزه در داخل آن به گوش برسد نشانه اي از ريختن شبکه هاي داخل آن است. مبدل کاتاليست يا کاتاليزور قطعه اي است به منظور کاهش آلايندگي هوا، که بين موتور خودرو و اگزوز بسته ميشود و بهترين نسبت سوخت به هوا را تنظيم ميکند و جلوي خروج سريع گازهاي سمي را نيز ميگيرد. يکي از مهمترين کارهاي اين قطعه تبديل گازهاي مضر : HC، CO و NOx به گازهاي : CO2، H2O و N2 است. معايب حذف کاتاليست چيست؟ افزايش آلايندگي خودرو تا حدود 30 برابر، افزايش مصرف سوخت خودروو افزايش صداي موتور از معايب حذف catalytic convertor ميباشد. البته افزايش صداي موتور يکي از دلايلي است که عده اي اصطلاحا ميگويند خودرو راحتتر نفس ميکشد. مزاياي حذف کاتاليست چيست؟ شتاب خودرو و قدرت موتور در ابتداي کار،به مقدار خيلي کمي بالاتر ميرود. اما پس از گذشت زمان، موتور خودرو به دليل افزايش کار کمي مستهلک شده و اين افزايش شتاب ديگر مشاهده نميشود. دوره هاي تعويض مبدل کاتاليزور چگونه است؟ طول عمر مفيد اين قطعه حدودا بين 100000 تا 120000 کيلومتر است و بعد از مدتي پس از اين دوره، عملا کارايي خود را از دست داده و ميزان آلايندگي تا 5 برابر افزايش مييابد. همچنين به موجب طرح کاهش آلايندگي هوا تست صحت عملکرد مبدل کاتاليست از سال 91 در معاينه فني اجباري شده است.