سهم خودرو از تورم

دنياي اقتصاد/ اگر چه بارها عنوان شده که يکي از دلايل افزايش قيمت خودرو تاثيرپذيري اين کالا از نرخ تورم در کشور است، اما حالا در پژوهشي ميزان سهم خودرو در تورم کل مورد بررسي قرار گرفته است. بعد از اعمال تحريم‌هاي بين‌المللي از سال ۹۷ و به دنبال آن محدوديت در واردات و صادرات، بسياري از کالاها با صرف هزينه هنگفت توليد و به بازار عرضه مي‌شدند. واضح است که يکي از دلايل افزايش قيمت کالايي همچون خودرو در روزگار تحريم، روند صعودي قيمت مواد اوليه و به همراه آن تامين قطعات خارجي با صرف هزينه زياد براي دور زدن تحريم‌ها است. در کنار اين موارد بايد تورم ۴۱ درصدي سال گذشته را نيز به چالش‌هاي توليد افزود تا مشخص شود که خودرو با چه شرايطي به بازار عرضه شده است. آنچه مشخص است تورم منجر به توليد چالش برانگيز بسياري از کالاها از جمله خودرو شده و اين در حالي است که خودرو نيز خود تاثير چالش برانگيزي بر نرخ تورم داشته است. در اين زمينه اوايل خردادماه پژوهشکده آمار گزارشي منتشر کرد که در آن سهم خودرو از تورم کل سال ۱۳۹۸ محاسبه شده بود. طبق اين گزارش، سهم خودرو از تورم کل طي سال گذشته با نوسان همراه بوده و در فروردين ماه کمترين و در بهمن بيشترين عدد را به ثبت رسانده است. اين عدد البته در ابتداي سال جاري رکورد شکسته و به ۶۳/ ۶ درصد رسيده است. قيمت خودرو در بازه‌هاي زماني مورد بررسي اين پژوهشکده اگر چه در کارخانه رشد چنداني به خود نديده اما در بازار به دليل افت توليد و همچنين قيمت‌گذاري دستوري روند صعودي بي‌سابقه‌اي را تجربه کرده است. در سال ۹۸ سياست‌گذار کلان خودرو با اصرار بر قيمت‌گذاري دستوري، بر شکاف قيمتي کارخانه و بازار افزود که همين امر خود منجر به تشديد دلالي و واسطه‌گري در بازار خودرو شد. حالا عنوان مي‌شود که افزايش بي‌حساب و کتاب قيمت خودرو و بي‌توجهي سياست‌گذار خودرو به اين امر، خودرو را در ليست کالاهايي قرار داده که بر تورم کل کشور تاثير به‌خصوصي داشته‌اند. حال به سراغ گزارش پژوهشکده آمار مي‌رويم. در ابتداي اين گزارش تاکيد شده که منظور از سهم کالاها از جمله خودرو از تورم کل ۹۸، نسبت تغييرات هزينه‌هاي انجام شده براي آن کالا در سال جاري و سال قبل، به تغييرات هزينه‌هاي انجام شده خانوارها براي کل کالاها در اين دو سال است. به عبارت ديگر اگر خانوارها در سال جاري، مبلغ مشخصي نسبت به سال قبل براي کالاها و خدمات از جمله خودرو بيشتر هزينه کرده باشند، درصدي از آن مبلغ اضافه شده مشخص که مربوط به يک کالاي خاص است، نشان‌دهنده سهم آن در تورم کل خواهد بود. محاسبات موردنظر براي خودرو نيز بر اساس اطلاعات مرکز آمار ايران در طول ۱۲ ماه سال ۱۳۹۸ انجام شده است. طبق اين محاسبات اما سهم خودرو از تورم سالانه کل در دو بخش به‌صورت درصدي و عدد جبري در نظر گرفته شده است. تفاوت اين دو عدد در اين است که عدد اولي (عدد مربوط به محاسبه درصدي)، نسبت به ۱۰۰ درصد تورم لحاظ شده، حال آنکه عدد جبري، با توجه به شاخص اعلامي براي تورم در هر ماه به دست آمده و مربوط به خريد خودرو است. به‌عنوان مثال در اسفند‌ماه سال گذشته، سهم خودرو از ۱۰۰ درصد تورم، ۴۷/ ۶ درصد بوده، حال آنکه سهم اين کالا از تورم اعلامي در اسفند يعني ۴/ ۳۴، بيش از ۲/ ۲ درصد اعلام شده بود. به‌عبارت بهتر، در اسفند‌ماه ۲۲/ ۲ واحد از ۴/ ۳۴ واحد تورم کل سبد مصرفي خانوار، مربوط به خريد خودرو بوده است. اما مرور سهم خودرو از تورم کل طي سال ۹۸ نشان‌دهنده نوسان آن است که خود ريشه در تغييرات قيمتي دارد. خودرو سال ۹۸ را با سهمي ۸۶/ ۵ درصدي آغاز و با سهم ۴۷/ ۶ درصدي به پايان رسانده است. اين اعداد البته از در نظرگرفتن شاخص ۱۰۰ درصدي براي تورم حاصل شده‌اند، حال آنکه اعداد جبري در آغاز و پايان سال به ترتيب ۷۷/ ۱ و ۲۲/ ۲ بوده‌اند. طبق گزارش پژوهشکده آمار، در فروردين ۹۸، سهم خودرو از تورم سالانه (با شاخص ۱۰۰ درصدي)، ۸۶/ ۵ درصد بوده است. باتوجه به اينکه تورم سالانه کل در فروردين پارسال ۲/ ۳۰ درصد بوده، عدد جبري سهم خودرو از آن، ۷۷/ ۱ درصد محاسبه شده است. به عبارت بهتر خريد خودرو به اندازه ۷۷/ ۱ واحد در واحد کل ۲/ ۳۰ درصدي اعلامي در فروردين ۹۸ نقش داشته است. در ارديبهشت ۹۸ اما با توجه به اوج‌گيري قيمت خودرو، سهم اين کالا از تورم کل افزايش داشته است. در ارديبهشت سال گذشته قيمت خودرو پس از آرامش يک ماهه به يکباره افزايش يافت. هر چند برخي از دست‌اندرکاران صنعت خودرو روند صعود قيمتي ارديبهشت‌ماه را بعد از آرامش نسبي بازار به اخلال خودروسازان در عرضه خودرو نسبت مي‌دادند اما آنچه مشخص است تورم انتظاري با توجه به تشديد تحريم‌ها تاثير زيادي بر قيمت بازار داشت. به اين ترتيب محاسبات مرکز پژوهشکده آمار نشان مي‌دهد در صورت ۱۰۰ درصد تورم در ارديبهشت، سهم خودرو ۱۹/ ۶درصد بوده که در مقايسه با فروردين ۳۳/ ۰ درصد افزايش را نشان مي‌دهد. در ارديبهشت اما تورم سالانه ۷/ ۳۳ درصد اعلام شده که سهم خودرو از آن عدد ۰۹/ ۲ را نشان مي‌دهد، يعني ۳۲/ ۰ درصد بيش از عدد ثبت شده در فروردين. همان‌طور که عنوان شد در ارديبهشت سال گذشته، قيمت خودرو رشد قابل توجهي را به خود ديد و اين موضوع کم و بيش ادامه پيدا کرد و از همين رو سهم خودرو از تورم کل نيز تا مرداد ماه افزايشي بود. در گزارش پژوهشکده آمار، سهم خودرو از شاخص ۱۰۰ درصدي براي تورم طي خرداد، افزايشي ۱۹/ ۰ درصدي نسبت به ارديبهشت داشته و عدد ۳۸/ ۶ را ثبت کرده است. در خرداد اما تورم سالانه کل ۹/ ۳۶ درصد بوده و سهم خودرو از آن به ۳۶/ ۲ درصد رسيده که افزايش ۲۷/ ۰ درصدي را نسبت به ارديبهشت و ۵۹/ ۰ درصدي را در مقايسه با فروردين نشان مي‌دهد. با توجه به اين اعداد، سهم خودرو از تورم کل طي فصل بهار ۹۸ افزايشي بوده است. در اين فصل، قيمت خودرو روندي افزايشي داشت، به نحوي که در ارديبهشت، اولين نقطه عطف سال ۹۸ به ثبت رسيد. به تابستان ۹۸ برويم، فصلي که افت توليد تا حدودي متوقف ماند اما بازار به دليل تقاضاي زياد همچنان افزايش قيمت را به خود مي‌ديد. طبق بررسي‌هاي اين پژوهشکده در تير ماه سهم خودرو از فرض ۱۰۰ درصد براي تورم، به عدد ۵۳/ ۶ رسيده تا نسبت به خرداد، ۱۵/ ۰ درصد بالا برود. در اين ماه، تورم سالانه کل ۷/ ۳۹ درصد بوده که خودرو سهمي ۵۹/ ۲ درصدي در آن داشته است. با اين حساب، سهم خودرو از تورم کل طي تير ماه سال گذشته ۲۳/ ۰ درصد افزايش را نشان مي‌دهد. اين عدد در مقايسه با ارديبهشت و فروردين، به ترتيب نيم درصد و ۸۲/ ۰ درصد بالا رفته است. در مرداد اما اگرچه سهم خودرو از فرض ۱۰۰ درصد تورم روي همان عدد ۵۳/ ۶ تيرماه ثابت مانده، اما عدد جبري افزايش داشته است. به عبارت بهتر، سهم خودرو از تورم سالانه کل اعلامي در مرداد، روند افزايشي نسبت به ماه‌هاي قبل داشته است. در مرداد، تورم سالانه کل ۴/ ۴۱ درصد اعلام شده که خودرو سهم ۷۰/ ۲ درصدي در آن داشته است. با اين حساب، سهم خودرو از تورم سالانه کل طي مرداد و نسبت به تير، ۱۱/ ۰ درصد بالا رفته است. اين سهم همچنين نسبت به خرداد، ۳۴/ ۰ درصد، در مقايسه با ارديبهشت، ۶۱/ ۰ درصد و نسبت به فروردين، ۹۳/ ۰ درصد افزايش يافته است. پايان تابستان ۹۸ اما کاهش سهم خودرو از تورم را در هر دو شاخص به دنبال داشته است. بر اين اساس، سهم خودرو ازتورم کل، ۲۵/ ۶ درصد (با فرض تورم ۱۰۰درصدي) بوده که نسبت به مرداد، ۲۸/ ۰ درصد کاهش نشان مي‌دهد. در شهريور همچنين شاخص کل سالانه تورم، ۹/ ۴۱ درصد اعلام شده که سهم خودرو از آن با کاهشي ۰۸/ ۰ درصدي نسبت به مرداد، ۶۲/ ۲ درصد بوده است. اين سهم در مقايسه با ماه‌هاي تير، خرداد، ارديبهشت و فروردين به ترتيب ۰۳/ ۰ درصد، ۲۶/ ۰ درصد، ۵۳/ ۰ درصد و ۸۵/ ۰ درصد بالاتر بوده است. اين موضوع نشان مي‌دهد با وجود کاهش سهم خودرو از تورم کل در شهريور، قيمت‌ها در مقايسه با ماه پايه (فروردين) رشد قابل توجهي داشته‌اند. روند کاهشي سهم خودرو از تورم کل، طي مهر ماه نيز ادامه داشته، به نحوي که در هر دو شاخص، نزول کرده است. بر اين اساس، سهم خودرو از ۱۰۰ درصد تورم فرضي، ۱۸/ ۶ درصد بوده که در مقايسه با شهريور ۰۷/ ۰ درصد کاهش را نشان مي‌دهد. در مهر ماه اما تورم سالانه کل کاهش يافته و به ۳/ ۴۱ درصد رسيده و سهم خودرو نيز از آن، به ۵۵/ ۲ درصد نزول کرده است که کاهش ۰۷/ ۰ درصدي را نشان مي‌دهد. سهم خودرو از تورم کل سالانه در مهر اما نسبت به ماه پايه (فروردين) ۷۸/ ۰ درصد افزايش داشته است. آمارهاي آبان نيز نشان از ثبات نسبي و حتي کاهش سهم خودرو از تورم کل دارند، هرچند البته تورم عمومي نيز عدد کمتري را به ثبت رسانده است. طبق گزارش پژوهشکده آمار، سهم خودرو از ۱۰۰ درصد تورم فرضي در آبان، تنها يک صدم درصد نسبت به مهر بالا رفته و اين در حالي است که سهم آن از تورم ۳/ ۴۰ درصدي اعلامي در دومين ماه پاييز، ۰۵/ ۰ درصد کم شده است. اين سهم اما نسبت به ماه پايه (فروردين) ۷۳/ ۰ درصد افزايش را نشان مي‌دهد. آمارهاي آذر ۹۸ نشان مي‌دهند عدد جبري سهم خودرو از تورم سالانه کل کماکان کاهشي بوده و ۰۵/ ۰ درصد کم شده، اما در مقايسه با فرض ۱۰۰ درصد تورم، سهم خودرو ۰۵/ ۰ درصد افزايش يافته است. مقايسه عدد جبري سهم خودرو از تورم سالانه کل با ماه پايه نيز افزايش ۶۸/ ۰ درصدي را نشان مي‌دهد. در اولين ماه زمستان ۹۸، سهم خودرو از ۱۰۰ درصد تورم کل، ۴/ ۰ درصد افزايش يافته، حال آنکه سهم اين کالا از تورم اعلامي براي دي ماه (۳۸ درصد) با کاهشي ۰۴/ ۰ درصدي، به ۴۱/ ۲ درصد رسيده است. اختلاف اين سهم با ماه پايه نيز عدد ۶۴/ ۰ درصد را نشان مي‌دهد. در بهمن اما سهم خودرو از تورم اعلامي (۵/ ۳۶ درصدي) به ۳۹/ ۲ درصد کاهش يافته، حال آنکه با در نظر گرفتن شاخص ۱۰۰ درصدي تورم، سهم خودرو افزايشي بوده و آن هم ۱۹/ ۰ درصد. با در نظر گرفتن فروردين به‌عنوان ماه پايه، عدد جبري سهم خودرو از تورم کل، ۶۲/ ۰ درصد افزايش داشته است. در نهايت اما طي اسفند، سهم خودرو از شاخص فرضي ۱۰۰ درصد تورم کاهشي شده و به ۴۷/ ۶ درصد رسيده است. با توجه به تورم سالانه کل ۴/ ۳۴ درصدي در اسفند، سهم خودرو از اين عدد ۱۶/ ۰ درصد نسبت به بهمن کاهش يافته و به ۲۲/ ۲ درصد رسيده است. اين سهم در مقايسه با ماه پايه فروردين، ۵۵/ ۰ درصد افزايش را نشان مي‌دهد. در مجموع مشخص مي‌شود که در طول سال ۱۳۹۸ سهم خودرو از تورم کل با نوسان همراه بوده، اما اين عدد در انتهاي سال به ۴۷/ ۶ رسيده که نسبت به ابتداي سال بيشتر است. همچنين در ابتداي سال ۱۳۹۹ نيز سهم خودرو از ۱۰۰ درصد تورم فرضي کل سالانه به عدد ۶۳/ ۶ درصد رسيده است.اوايل امسال با توجه به تورم انتظاري و همچنين افت توليد خودروسازان به دليل شيوع کرونا، قيمت‌ها در بازار روند صعودي به خود گرفت به‌طوري‌که پرايد تا ۹۰ ميليون خيز برداشت.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar