«زمانی برای خندیدن»؛ برنامه استعدادیابی بی کیفیت
هفت صبح/ عيارسنجي «زماني براي خنديدن» که با موضوع کشف استعدادهاي برتر در زمينه استندآپ کمدي از نوروز روي آنتن شبکه سه رفته است. ايرادهاي برنامه از ترکيب داوران تا ساختار تقليدي از نمونه هاي خارجي را بررسي مي کنيم. پيش درآمد نوزوز 96 تب مسابقات استعداديابي در تلويزيون بالا بود. اين به خودي خود اتفاقي منفي نيست حتي اگر بدانيم غالب آنها پس از فراگيرشدن نمونه هاي ماهواره اي ساخته شده اند. اگر برنامه سازان خلاقيت را چاشني کارشان کنند ديگر مجالي براي گير دادن به آنها نمي ماند. متاسفانه بيشترشان شباهت ساختاري زيادي به برنامه هاي آن ور آبي دارند که فعلا سوژه اين گزارش نيست. امروز به طور خاص روي برنامه «زماني براي خنديدن» که پخش آن از نوروز شروع شد و بعد از 209 قسمت به پايان خواهدرسيد دست گذاشته ايم. محول اصلي برنامه کشف استعداد در زمينه اجراي استندآپ کمدي است. آن طور که سايت شبکه سه نوشته شهره لرستاني، مهرداد ضيايي، حسين رفعيي و نصرالله رادش 60 نفر را از ميان 700 ثبت نام کننده انتخاب کرده اند که در نهايت يک نفر برنده خواهدشد. توليد «زماني براي خنديدن» روزي استارت خورد که «خندوانه» پيش دستي کرده بود و از مردم مي خواست ويدئوهاي خود را براي برنامه ارسال کنند و نهايتا در قالب «خنداننده شو» روي آنتن رفت. با وجود چنين رقيبي چه نيازي به «زماني براي خنديدن»؟ چرا اين برنامه برگ برنده ندارد و چرا کيفيتش پايين است؟ عيار داوران مهم ترين نکته اي که در مسابقات اين چنيني اهميت دارد، عيار داوران است. درواقع براي اينکه بفهميم يک برنامه استعداديابي چه سطحي دارد و اصلا دنبال کردن آن ارزشمند است يا نه، بايد اول از همه به انتخاب داوران آن توجه کنيم. طبيعتا وقتي داوراني سطح بالا براي چنين برنامه اي انتخاب شوند، داوري ها هم از روي اصول است و افرادي که در هر مرحله انتخاب مي شوند، افراد توانايي هستند که نمي شود روي موفقيت شان شک کرد. «زماني براي خنديدن» در وهله اول، از جهت انتخاب داوران ضربه ديده است. مخاطبان با کارنامه کاري بازيگراني که به عنوان داور انتخاب شده اند، آشنايي دارند. حسين رفيعي با وجود حضور در برنامه هاي کمدي، به عنوان کمدين مطرح شناخته نمي شود. مهرداد ضيايي بازيگر خوبي است اما مگر چند تا کار کمدي در کارنامه اش دارد؟ نصرالله رادش با وجود کارنامه پربارش در عرصه کمدي، باز هم به لحاظ حرفه اي بازيگر کمدي تراز اولي نيست. تنها داوري که تقريبا هوشمندانه انتخاب شده، شهره لرستاني است. او علاوه بر بازي در نقش هاي کمدي، در کارگرداني تئاتر هم تجربه زيادي دارد. عيار شرکت کننده ها يک مسابقه زماني مي تواند جذاب باشد و مخاطبان را به وجد آورد که شرکت کننده ها از ميان بهترين ها انتخاب شده باشند و ذره اي حرکات تقليدي يا نمايشي و غيرواقعي در رفتارشان نباشد. شرکت کننده هاي «زماني براي خنديدن» افراد شوخ طبعي هستند اما کاملا مشخص است که اصول استندآپ کمدي را نمي دانند و سعي دارند چيزي شبيه آنچه در استندآپ کمدي خندوانه ديده اند اجرا کنند. اکثرشان روي تعريف کردن خاطره متمرکز شده اند. بعضي هايشان سعي مي کنند درست مثل اميرمهدي ژوله، درباره نبود امکانات در دوران قديم صحبت کنند و هي از شکل و شمايل بچگي هايشان خاطره بگويند، بعضي هاي ديگر مثل اليکا عبدالرزاقي، خودزني مي کنند و يک سري ديگر هم به طرز غيرقابل باوري مدام خالي مي بندند. فقط سهم کوچکي از شرکت کننده ها واقعا استعداد کمدي دارند و مي توانند مخاطبان را بخندانند. انتظار مي رفت در انتخاب اين شرکت کننده ها حساسيت بيشتري وجود داشته باشد تا رقابت ها حساس تر شود و مخاطبان حداقل از دنبال کردن برنامه لذت ببرند. اينطوري حتما برنده و بازنده شدن شرکت کننده ها برايشان اهميت بيشتري پيدا مي کرد. ساختار برنامه تا به حال برنامه هاي زيادي از روي آکادمي هاي موسيقي مطرح دنيا تقليد کرده اند اما حداقل هر کدامشان سعي داشتند يک جورهايي در ساختار برنامه تغيير و تحول به وجود بياورند تا عينا شبيه نسخه هاي اصلي از آب درنيايد. «زماني براي خنديدن» اما کوچک ترين تلاشي براي ايجاد تفاوت با مسابقه اي که در يکي از شبکه هاي ماهواره اي فارسي زبان در حال پخش است، ندارد. تنها تفاوتش اين است که آنها موضوع اصلي رقابتشان موسيقي است و اينها روي شوخ طبعي تمرکز مي کنند. «زماني براي خنديدن» غير از دکور مشابه و شيوه اجراي مجري، چگونگي حذف شرکت کننده ها و جايگاه نشستن داوران، حتي در تمرين هم به شيوه همان برنامه ماهواره اي عمل مي کنند. جالب تر اينکه اين شيوه يک بار توسط برنامه «شب کوک» در ايران تقليد شده و حالا «زماني براي خنديدن» عملا از روي يک برنامه تقليدي، مجددا تقليد کرده است. اين در حالي است که مسابقه شوخ طبعي، رقابت جديدي است و مي تواند براي خودش سبک و سياق متفاوتي داشته باشد و اصلا نيازي ندارد که ساختاري مشابه يک مسابقه موسيقي برايش طراحي کنند. دکور توقع گزافي است اگر از برنامه اي در اشل «زماني براي خنديدن» انتظار دکوري ويژه داشته باشيم. دليل اين کم توقعي، عدم جايگاه ويژه دکور در برنامه هاي تلويزيوني است؛ به دلايل مختلف فقط چند برنامه هستند که دکورشان «زيبنده» است و بقيه ضعف هاي اساسي دارند. «زماني براي خنديدن» هم از اين قاعده مستثنا نيست. از ميز جلوي داوران گرفته تا شکلک هاي ايموجي که قرار است هارموني شاد فضاي استوديو را تکميل کنند. ميز داوران انطباقي با ديگر اشياي داخل استوديو ندارد و به تنهايي هم فاقد زيبايي است. از آن سو افراط در استفاده از شکلک هاي ايموجي تاثيري منفي بر زيبايي بصري استوديو گذاشته است، به اين اضافه کنيد رنگ هاي جيغ و متضاد را. اگر از رنگ ها به قاعده استفاده مي شد، فضاي داخل استوديو اين قدر شلوغ به نظر نمي رسيد. برنامه «خندوانه» مثال مناسبي است تا بهتر متوجه شويم براي رسيدن به فضاي شاد الزاما نبايد گرفتار اغراق در استفاده از رنگ شد. سفره هفت سين رو به روي ميز داوران را هم فراموش نمي کنيم که بي سليقگي در انتخاب عناصر و چيدمان آن از قاب تلويزيون بيرون مي زد! عملکرد مجري اجراي برنامه «زماني براي خنديدن» به عبدالله روا رسيده؛ او از مجريان پرکار تلويزيون است و در حوزه هاي مختلف تجربه اجرا دارد. روا خيلي زود وارد حوزه اجرا شد، براي نوجوان چند برنامه روي آنتن برد و اين قدر پرکار شد که سال 94 همزمان به عنوان سه مجري در سه شبکه فعاليت مي کرد. در شبکه يک «بچه هاي مردم»، شبکه دو «از آن مي گويند» و در شبکه ورزش «شب هاي فوتبالي». سال پيش اجراي «با صبح» شبکه دو را براي برهه اي بر عهده داشت و بعد از آن به شبکه نسيم رفت و مجري «بيسيم» شد که مسائل تکنولوژي مي پردازد. اين مقدمه مفصل را نوشتيم تا بدانيد جناب روا در يک ژانر خاص نمانده و همين شاخه به شاخه پريدن روي کيفيت اجرايش تاثير منفي گذاشته است. او در مجموع براي اجراي «زماني براي خنديدن» نمره قبولي مي گيرد؛ ايراد اساسي اش تقليد از مجري برنامه مشهور استعداديابي خوانندگي يکي از شبکه هاي فارسي زبان است. چه بسا اين تاثيرپذيري ناخواسته باشد اما عبدالله روا بايد بيشتر روي اکت و بيانش کار مي کرد تا اين قياس شکل نگيرد. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد