«مغز‌های کوچک زنگ‌زده»، فیلمی که نباید فرصت دیدن آن را از دست داد

فردا/ هومن سيدي را مي‌توان يکي از موفق‌ترين کارگردان‌هاي ايراني در نشان دادن آسيب‌هاي اجتماعي در سال‌هاي اخير دانست. پرداختن به آسيب‌هاي اجتماعي در فيلم‌هاي ايراني تيغي دو دم است که از يک سو مي‌تواند سازنده را به سياه نمايي متهم کند و از سوي ديگر ملاحظات و سانسور‌هاي بيروني و دروني کارگردان را به ساخت فيلمي خنثي و بدون اثر بکشاند. اولين نقد نامرتبطي که به اکثر فيلم‌هاي سياه وارد مي‌شود اين است که آن چه در فيلم نشان داده شده، بازنمايي از جامعه ايراني نيست، گويي بايد در هر فيلم تلخي از آسيب‌هاي اجتماعي صحنه‌هايي از شاد و خرم بودن مردم و يا يک پايان خوش وجود داشته باشد تا همه راضي شوند که جامعه آن قدر‌ها هم بد نيست، و گويي در اين مواقع کسي توجه نمي‌کند که ساخت فيلم از يک معضل اجتماعي، براي برجسته کردن آن است نه تعميمش به کل جامعه. سيدي در اين فيلم مانند ۱۳ به خوبي يک معضل رواني را به تصوير کشيده. اگر چه سوژه در هر دو فيلم از نظر سني و موقعيت متفاوت اند، اما مشکل اصلي آن دو يکي ست. ميل به تبه‌کاري در بماني از محيط بد خانواده، کمبود محبت و توجه نشات گرفته و به محض اين که توسط دو نفر "آدم" محسوب مي‌شود به آن‌ها مي‌پيوندد. بمانيِ "مغز‌هاي کوچک زنگ زده" در محيطي متفاوت رشد کرده، اما دردي مشترک با او دارد. از يک سو بدون آن که بداند چرا، از کودکي متفاوت بودن خود با بقيه را حس کرده است. اگر چه نمي‌دانسته چرا، اما به دليل اين که فرزندواقعي خانواده نبوده تحقير شده است، زير بار تحقيرها، تلاش کرده تا زبوني‌اش را با اصرار به برادرش براي "آدم" حساب شدن از طرف او جبران کند. عناصر غلو در داستان سيدي وجود دارد، اما نمي‌تواند به مفهوم اصلي اشاره شده توسط او ضربه‌اي بزند، بزرگ بودن لابراتوار موادمخدر و غيرواقعي بودن تعداد افراد مشغول در آن و اين طبيعي نمايي از وجود يک لابراتوار در يک محله ممکن است با واقعيت‌ها نخواند، اما ضربه‌اي به اصل داستان نمي‌زند. بزرگ بودن يا کوچک بودن دزدي بچه‌ها و تعداد آن‌ها تفاوتي در اصل ماجرا به وجود نمي‌آورد چرا که بن مايه اصلي آن چه افراد را مانند برادر کوچک شاهين بار مي‌آورد، به وفور در جامعه وجود دارد و پنهان نيست. هومن سيدي تا اينجا نشان داده است که چه در مقام کارگردان چه در مقام بازيگر به خوبي از پس نشان دادن اختلالات رواني بر مي آيد. بازي زيباي او در "اينجا کسي نمي‌ميرد" و کارگرداني "مغزهاي کوچک زنگ زده" نمونه‌هايي از موفقيت هاي او در اين زمينه است. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد