مروری بر ژانرهای موفق سینمای ایران
دينو/ در اين متن مروري بر عمر پر فراز و نشيب و ژانرهاي موفق در سينماي ايران خواهيم داشت، يکي از مهمترين دستاوردهاي هنر در ايران سينما بوده و هست، سينماي ايران هميشه از سردرمداران سينماي جهان و صاحب سبک در ژانرهاي مختلفي بوده است، دلايل زيادي براي توانمدي ايرانيان در حوزه سينما مطرح شده است که يکي از بارز ترين آنها علاقه فراوان ايرانيان به هنر و داشتن تجارب فراوانتر و بهره جويي از بزرگاني در گذشته و در اين وادي است. استارت سينما در ايران سينما در ايران قدمتي به دارازي يک سده دارد، مظفرالدين شاه غرب دوست پس از مسافرت به سرزمين آرماني خود يعني غرب با وسيلهاي به نام سينماتوگراف يا همان دوربين فيلمبرداري امروزي آشنا شد و پس از مدتي آن را به ايران وارد کرد، اما نخستين فيلم ناطق تاريخ ايران دختر لر نام شد، که به تاريخ ۱۳۱۲ و به کارگرداني اردشير کاوياني بر ميگردد، فيلم با استقبال خوبي روبه رو شد و توانست بسياري را براي ورود به اين عرصه متقائد کند، از همان روزها سينماي ايران بسيار پرچالش و پر از خط فکري بود و همين مهمترين دليل پيشرفت و شکوفايي سينما در ايران شد. سينماي قبل از انقلاب سينما در اويل دهه چهل و پنجاه شمسي بسيار پر ترافيک شد و فيلمهاي سينمايي و تلويزيوني زيادي با مضامين کمدي و … ساخته شد، با ولنگاري موجود در جامعه به سمت و سويي رفت که از محتواي واقعي سينمايي و معنيگرايانه و رسيدگي به خط فکري و منش ايرانيان زمان خود دور شد به سوي مسائل جنسي بخصوص با هدف تبديل جامعه ايراني اسلامي به يک جامعه غربي سوق پيدا کرد؛ ناگفته نماند در آن سالها استثناهايي نيز وجود داشت و فيلمهايي ساخته شد که هنوز هم در ياد و خاطر مخاطبان نقش بسته و بسباري حتي در دهه حاضر نيز به آن اثرات فاخر ميبالند اما در مجموع فيلمهاي آن زمان دچار نوعي شوهتراني و شهوتپرستي همراه بود که بسيار نيز زننده بود.. سينماي دفاع مقدس بعد از انقلاب با تغيير شرايط جامعه و طبع مردم در سينما اين حوزه به سمت و سويي ديگر رفت و از آن شرايط بحراني قبل از انقلاب فاصله گرفت؛ با شروع جنگ فيلمهاي زيادي با اين مضمون روانه سينما شدند، طبيعي بود که در کشوري که در حال جنگ است سينما در خدمت روحيه و قهرمان پروري جامعه براي ادامه جنگ و فرهنگ مقاومت باشد، اگر فرازي بر سينماي چهان بياندازيم اين مورد را به وضوح خواهيم دهيد به خصوص در جريان جنگ جهاني دوم که کشورهاي به اصطلاح متفقين از سينما به عنوان يک ابزار مفيد و اصلي براي پيروزي استفاده کردند؛ منتقدان در تنها موردي که اتفاق نظر دارند موفقيت مديوم رسانهاي اين حوزه در ايران بود که توانست آرمان مردان دهه سخت يعني دهه ۶۰ را به درستي منقل کند. سينماي ايران در دهه 70 سينماي پسا دفاع مقدس ايران جلوه ديگري به خود گرفت، ژانرهاي عاشقانه پررنگتر شود و در کنار فيلمهاي حادثهاي توانستند ژانر کمدي را به زير بکشانند، همگان ميدانند که شرايط سياسي و اجتماعي پس از انتخابات ۷۶ نيز در اين شکلگيري نقش ويژهاي داشت، به طور حتم رقابت و افزايش کيفيت نيز با اين موضوعات و دغدغهها قوت گرفت و تفکرات جديدي در حوزه سينما وارد شد و توانستند با تکنيکهاي جذابتر حتي در تدوين و فيلمبرداري و … سينما را چندين گام رو به جلو ببرند. سينماي ايران در دهه 80 اما سينماي دهه ۸۰ نوعي را بايد سينماي افول و فاصله گرفتن از دوران قهرمان پروري و قهرماني دانست، فيلمهاي قهرمانانه جاي خود را به ژانرهاي اجتماعي و موارد اينچنيني دادند، يکي از مثالهاي بارز اين حوزه من ترانه 15 سال دارم بود، حتي فيلمهاي دفاع مقدس نيز کم رنگ شد و ديگر کمتر از اين ژانر جذاب فيلمي روي پرده سينما ميرفت، در برخي انتقادها عنوان گسترش ابتذال معناي براي اين دهه سينماي ايران به کار برده شده است که به نظر اين واژه خيلي ظالمانهاي هم نباشد، فيلمهاي با مضمون دختر و پسر عاشق و داستانهايي بسيار تکراري گرچه پروفروش بودند و سازندگان فيلمها را با سود خوبي روبه رو کرد، اما هويت بخش مناسبي براي سينماي ادعا دار ايران در دنيا نبود. سينماي ايران در دهه 90 دهه ۹۰ اما اوج شکوفايي سينماي ايران در عرصه بي المللي بود چرا که با با جوايز مختلفي از جمله اسکار براي فيلمهاي ايراني همراه بود، آنجا که جدايي نادر از سيمين اسکار را گرفت و توجه جهانيان را به سينما و سبک سينماي ايران جلب کرد، چند سال بعد نيز کارگردان جدايي نادر از سيمين با ساخت فروشنده دوباره اسکار گرفت تا نشان دهد اسکار قبلي اتفاقي نبوده است؛ اما در عرصه داخلي فيلمها با کمدي از مضامين بي پرواتري روي پرده تر رفت، گاهي خط قرمزها را رد کردند و حتي از اصول اوليه جامعه فاصله گرفتند اما جوانان با آنها احساس نزديکي کردند يا شايد اين فيلمها بودند که ذائقه مردم را عوض کرد؛ اما هرچه بود رکورد فروش سينما در اين دهه چند بار جابه جا شد، هزار پا، آينه بغل ، نهنگ عنبر، گشت ارشاد و … گرچه کمديهاي ساده لوحانه و بي هويت و شايد بي محتوا بودند اما رکوردها را جابه جا کردند، در اين ميان فيلمهايي چون به وقت شام ، فيل شاه، شهر موشها و حتي لاتاري کمدي نبودند اما بازهم موفقيت چشمگيري داشتند.