استارتاپها در تلویزیون چه میکنند؟
صبح نو/ در سالهاي اخير و بهدنبال توسعه اکوسيستم نوآوري در ايران، شاهد شکلگيري زيستبوم استارتاپي کشورمان هستيم که بازيگران مختلفي در آن ايفاي نقش ميکنند. شتابدهندهها يکي از مهمترين بخشهاي اکوسيستم استارتاپي هستند که ضمن تأمين نيازهاي مالي کسبوکارهاي نوپا، نقش مربيگري را نيز برعهده دارند. در پي رشد و توسعه اين زيستبوم در کشورمان، شتابدهندههاي مختلفي نيز پا در اين عرصه نهادند و هرکدام مأموريتهايي تخصصي يا عام براي خود تعريف کردهاند تا بتوانند استارتاپها و تيمهاي خلاقي را در حوزههاي موردنيازشان پرورش دهند و مرزهاي دانش و نوآوري صنعت خود را جلو ببرند. بررسيها نشان ميدهد يکي از نيازهاي اصلي هر استارتاپي، تبليغات و بازاريابي ازطريق تبليغات کلان است. اين بخش هزينه زيادي بر دوش استارتاپها ميگذارد و گاهي تا ۷۰درصد سرمايه موردنياز استارتاپ براي ورود به بازار استارتاپ و تبليغات مصرف ميشود. حل اين مسأله مفهوم جديد شتابدهي رسانهاي را برمبناي اضافهکردن شريک رسانهاي درکنار شريک مالي به ادبيات استارتاپي وارد ميکند. در سالهاي اخير و بهدنبال توسعه اکوسيستم نوآوري در ايران، شاهد شکلگيري زيستبوم استارتاپي کشورمان هستيم که بازيگران مختلفي در آن ايفاي نقش ميکنند. شتابدهندهها يکي از مهمترين بخشهاي اکوسيستم استارتاپي هستند که ضمن تأمين نيازهاي مالي کسبوکارهاي نوپا، نقش مربيگري را نيز برعهده دارند. در پي رشد و توسعه اين زيستبوم در کشورمان، شتابدهندههاي مختلفي نيز پا در اين عرصه نهادند و هرکدام مأموريتهايي تخصصي يا عام براي خود تعريف کردهاند تا بتوانند استارتاپها و تيمهاي خلاقي را در حوزههاي موردنيازشان پرورش دهند و مرزهاي دانش و نوآوري صنعت خود را جلو ببرند. بررسيها نشان ميدهد يکي از نيازهاي اصلي هر استارتاپي، تبليغات و بازاريابي ازطريق تبليغات کلان است. اين بخش هزينه زيادي بر دوش استارتاپها ميگذارد و گاهي تا ۷۰درصد سرمايه موردنياز استارتاپ براي ورود به بازار استارتاپ و تبليغات مصرف ميشود. حل اين مسأله مفهوم جديد شتابدهي رسانهاي را برمبناي اضافهکردن شريک رسانهاي درکنار شريک مالي به ادبيات استارتاپي وارد ميکند. شتابدهي رسانهاي درواقع سرمايهگذاري مراکز بزرگ رسانهاي است روي استارتاپها که بهجاي آنکه سرمايه ريالي دراختيار تيمها قرار دهد، منابع و کانالهاي تبليغاتي خود را مستقيما دراختيار استارتاپهايش قرار ميدهد تا مرحله رشد تصاعدي و تغيير مقياس برايشان فراهم شود. اين مفهوم را Media VC نيز ميتوان نام نهاد. اين در حالي است که شتابدهي رسانهاي در ايران مفهومي نو و تازه بهشمار ميرود و تنها يک مرکز در ايران اين کار را انجام ميدهد. همکاري و مشارکت مرکز نوآوري و شتابدهي رسانهاي توسکا با استارتاپها مرکز نوآوري و شتابدهي رسانهاي کسبوکارهاي ديجيتال توسکا از آذر1397 فعاليت خود را آغاز کرد و زمينه آن امضاي تفاهمنامه همکاري در توسعه کسبوکارهاي نوپاي ديجيتال و بين مرکز ملي فضاي مجازي، همراهاول، معاونت فناوريهاي راهبردي معاونت علمي و فناوري رياستجمهوري، معاونت کارآفريني وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي و سازمان فناوري اطلاعات ايران بود. طبق تفاهمنامه مذکور، اين مرکز متعهد به اختصاص سهميه تبليغي صداوسيما به استارتاپها با استفاده از ظرفيتهاي شرکت توسعه کسبوکار ايراني (توسکا) و انجام تبليغات ويژه کسبوکارهاي کوچک و نوپاي ديجيتال در صداوسيما با تخفيف مصوب است. اين مدل همکاري از دو طريق انجام ميشود: ۱. استفاده از ظرفيتهاي تبليغي در برنامههاي زنده صداوسيما بهصورت حمايتي و بدون دريافت هزينه که براي کسبوکارهاي نوپا فرصت مناسبي بهمنظور معرفي ايجاد ميکند؛ ۲. تبليغات کلان تلويزيوني که براي کسبوکارهايي مناسب است که به مرحله رشد و بلوغ رسيدهاند؛ چراکه اين همکاري درقبال دريافت سهم از درآمد يا درصورت تمايل، دريافت سهم از سهام انجام خواهد گرفت. اين اتفاق براي استارتاپهايي است که به مرحلهاي از رشد رسيدهاند که تبليغات تلويزيوني ميتوانند موجب رشد سريع آنها شوند و بهاصطلاح افزايش مقياس (scale up) را حمايت کنند. اين استارتاپها علاوهبر استفاده از ظرفيتهاي صداوسيما، در ارائه محصولات خود به مخاطبان از خدمات شتابدهي شتابدهنده تخصصي کسبوکارهاي ديجيتال اين شرکت نيز استفاده ميکنند. آنتن زنده تلويزيون دراختيار استارتاپها آنچه در اين مدت گذشته است، نشان ميدهد تاکنون 114 درخواست مشارکت از استارتاپها بررسي شده است و استارتاپها پس از ارائه طرح تجاري و مدارک مربوط به ارزشگذاري آنها، وارد مرحله راستيآزمايي ميشوند و حين بررسي تيمها، حمايت از آنها نيز آغاز ميشود. استارتاپهاي آزمايش آنلاين، بهزي، آلاء، کشمون، داستان من، بيدبرگ، نوبار، سبکتو، گهواره، پيچاپ، تينتک و کافهگلدون ازجمله استارتاپهايي هستند که با حمايت صداوسيما تبليغات آنها در رسانه ملي پخش شده است؛ بهطوريکه تاکنون حدود 500 دقيقه آنتن زنده تلويزيون از برنامههاي فرمول يک، به خانه برميگرديم، شب آفتابي و... به حضور استارتاپها اختصاص داده شده است. در برنامه «به خانه برميگرديم»، بنيانگذاران استارتاپها معمولا بههمراه خانواده در اين برنامه حاضر ميشوند و در فضايي صميمانه گفتوگو و کسبوکارشان را معرفي ميکنند. همچنين، در برنامه پرمخاطب «فرمول يک» با اجراي آقاي علي ضياء، در تعامل با مجري درباره استارتاپ خود توضيح ميدهند. در برنامه تخصصي «شب آفتابي» نيز، صاحبان کسبوکار را کارشناس برنامه به چالش ميکشد. هر استارتاپ در اين برنامهها امکان معرفي کسبوکار خود را دارد و علاوهبر گويش مجري، زيرنويس و نمايش اِلِمانهاي تبليغاتي و کانالهاي ارتباطي با استارتاپها (ارسال پيامک و معرفي نحوه دسترسي ازطريق وب) نيز معرفي ميشود که تأثير درخورملاحظهاي روي معرفي استارتاپ به مخاطب و مراجعه به آن براي کسب اطلاعات يا دريافت خدمات و محصولات گذاشته است. بهعنوان نمونه، حضور چنددقيقهاي «آزمايش آنلاين» در برنامه «به خانه برميگرديم» توانست فروش آن روزش را حداقل چهاربرابر افزايش دهد و «مدرسه من» با افزايش بازديد هزاربرابري مواجه شده است. همچنين، «آرمه تخفيف پارسيان» هنگام حضور در برنامه «به خانه برميگرديم» بيش از هزار درخواست فروش داشتهاست. استارتاپهاي طرف قرارداد با مرکز نوآوري و شتابدهي رسانهاي توسکا علاوهبر حضور در برنامههاي مذکور، امکان پخش تيزر تبليغاتي در شبکههاي سراسري و استاني تلويزيون را نيز دارند. همچنين، باتوجهبه ناتواني مالي استارتاپها براي ساخت تيزر، زيرنويس و... توسکا حداکثر همکاري را دراينزمينه با استارتاپها کرده و بهرايگان تيزر و زيرنويس را برايشان طراحي کرده و ساخته است. يکي از عوامل مهم رشد شرکتهاي استارتاپي، برگزاري رويدادهاي مختلف در اين حوزه است. برهميناساس در ۶ ماه گذشته، توسکا از ۶ رويداد کسبوکاري ازجمله يازدهمين جشنواره ملي رسانههاي ديجيتال، هشتمين نمايشگاه بينالمللي نوآوري و فناوري اينوتکس 2019، نمايشگاه الکامپ 98 و... حمايت و ضمن معرفي کامل اين رويدادها، زمينه معرفي استارتاپهاي برگزيده را نيز فراهم کرده است. اين شرکت با هدف فرهنگسازي کسبوکار،از برنامههاي تلويزيوني مرتبط با حوزههاي کسبوکارهاي نو حمايت و زمينه ساخت برنامههاي جديد با ساختار جديد را با الگوبرداري از برنامههاي بينالمللي فراهم کرده است. چگونه مراجعه کنيم؟ مرکز نوآوري و شتابدهي رسانهاي کسبوکارهاي ديجيتال در مدت زمان کوتاهي با بيش از 70 استارتاپ همکاري موفق کرده است. هماکنون اين سوال مطرح ميشود که ظرفيت اين مرکز براي حمايت از استارتاپها چقدر است؟ موضوع مهم اين است که اقدامات مرکز نوآوري فقط به استارتاپهاي مذکور محدود نميشود و بهنظر ميرسد باتوجهبه ظرفيتها و برنامهريزيهاي موجود، اين امکان وجود دارد از ساير استارتاپهاي نوپا حمايت و از اين طريق به اشتغالزايي و توسعه اقتصاد نوين کشور کمک کند. برهميناساس، تنها استارتاپهاي ديجيتال در بستر وب، موبايل، اينترنت، تجارت الکترونيک، بازيهاي آنلاين و نرمافزارهاي سرويسمحور که مرحله تست و ارائه اوليه محصول به بازار را انجام داده و براي حضور قطعي در بازار ارائه خدمات ديجيتال با کيفيت و وسعت به کاربران آمادگي دارند، ميتوانند ازطريق سايت www.tooska.ir از نحوه همکاري با اين مرکز آشنا شوند و درصورت تمايل درخواست خود را ثبت کنند. اين استارتاپها قطعا بايد شخصيت حقوقي، طرح تجاري مشخص و قابلارزشيابي، مدل تجاري قابلاتکا، زيرساختهاي مورداعتماد، رشد پايدار، مجوزهاي کامل فعاليت ديجيتال و مديريت خدمات مشتريان داشته باشند. تيمهايي که در مرحله شتابدهي قبول شوند، شتابدهنده روي آنها سرمايهگذاري ميکند و اين سرمايه بهصورت باکس تبليغات کلان در صداوسيما دراختيار تيم قرار ميگيرد. درصورت نياز و تأييد کميته سرمايهگذاري، امکان سرمايهگذاري مستقيم و اعطاي وام قابلتبديل به سهام نيز وجود دارد. مرکز نوآوري و شتابدهي رسانهاي توسکا نيز مانند ساير Media VCها، تنها امکان سرمايهگذاري و همکاري با استارتاپهايي را دارد که در مرحله بلوغ بهسر ميبرند و به حمايت تبليغاتي کلان نياز دارند و فقط استارتاپهايي ميتوانند از فرصت اين همکاري استفاده کنند که از محصول قابلعرضه و بازار انبوه برخوردار باشند و به محصول خود اعتماد کامل داشته و اصول و موارد فني را رعايت کرده باشند. استارتاپهاي موفق، بخشهاي بزرگ و مؤثر اقتصادي آينده جوامع را تشکيل ميدهند. وجود استارتاپهاي موفق و بالغ در هر جامعه تضميني بر توسعه اقتصاد خواهد بود. برهميناساس، حمايت از کسبوکارهاي نوپا و ديجيتال در دنياي امروز ضروري بهنظر ميرسد؛ بهويژه اينکه ميتواند گامي براي اشتغالزايي و کاهش وابستگي اقتصاد ايران به درآمدهاي نفتي نيز باشد.