انتخابات «خانه سینما»؛ تخلف بزرگ یا ضرورت قانونی؟
مهر/ انتخابات پانزدهمين دوره هيات مديره «خانه سينما» در حالي برگزار شد که تعدادي از صنوف سينمايي به واسطه عدم ثبت در وزارت کار و نداشتن کد شناسه ملي از مشارکت در اين انتخابات محروم ماندند.
عصر روز دوشنبه ۲۰ مردادماه انتخابات پانزدهمين دوره هيأت مديره «خانه سينما» در شرايطي متفاوت از دورههاي قبل و در محوطه آزاد بنياد سينمايي فارابي برگزار شد، تا محمدعلي نجفي، عليرضا نجفزاده، آتيلا پسياني، سيد علي قائممقامي، روانبخش صادقي، بهمن اردلان و پژمان مظاهريپور بهعنوان اعضاي جديد هيأت مديره و کامران ملکي بهعنوان بازرس اين نهاد صنفي معرفي شوند.
پيش از اين قرار بود که اين انتخابات همراه با برگزاري «مجمع عمومي خانه سينما» و با ارائه گزارش هيأت مديره چهاردهم از دوران مسئوليت خود برگزار شود. اما به دليل شيوع ويروس کرونا و مخالفت ستاد ملي مقابله با کرونا با گردهم آمدن تعداد بالاي نمايندگان صنوف سينمايي در يک محل، برگزاري مجمع عمومي عملاً منتفي شد و انتخابات هيأت مديره خانه سينما هم به جاي سالن سربسته در فضاي آزاد برگزار شد. از طرف ديگر تعدادي از صنوف سينمايي به دليل نداشتن «کد شناسه ملي» که بهواسطه ثبت رسمي در وزارت کار ميتوانستند براي صدور آن درخواست ارائه دهند، نه توانستند کانديدايي براي حضور در هيأت مديره خانه سينما داشته باشند و نه شرايط قانوني براي مشارکت در انتخابات را داشتند.
همين شرايط هم باعث شد به رغم برگزاري بهظاهر کمحاشيه اين انتخابات و معرفي اعضاي جديد هيأت مديره، حرفوحديثها در محافل سينمايي درباره صحت قانوني برگزاري اينگونه انتخابات هيأت مديره، همچنان ادامه داشته باشد.
از سوي ديگر حاشيههاي مرتبط با لزوم دريافت «کد شناسه ملي» که عامل اصلي محروميت بخش قابل توجهي از اصناف سينمايي از مشارکت در اين انتخابات شده بود، حرفوحديثهايي را درباره نماينده يکي از صنوف حاضر در انتخابات به وجود آورد که روز گذشته رمضانعلي حيدري خليلي از مديران سازمان سينمايي به تشريح شرايط قانوني تأييد انتخابات پرداخت و تأکيد کرد که در صورت تأييد عدم صدور شناسه ملي براي هر يک از صنوف سينمايي، حضور احتمالي نماينده آنها در هيأت مديره خانه سينما لغو خواهد شد.
در مجموع تعدادي از صنوف نسبت به برگزاري اين انتخابات اعتراض کردند و در مقابل تعدادي نيز موافق برگزاري اين انتخابات بودند و با مشارکت در آن توانستند نمايندگان خود را راهي هيأت مديره «خانه سينما» کنند. در اين گزارش تلاش کردهايم در قالب دو روايت متفاوت به بازخواني آنچه در اين انتخابات رقم خورد بپردازيم؛ روايت دو فعال صنفي که بهرغم مخالفتها در يک نکته اشتراکنظر داشتند و آن لزوم پايبندي به قانون و اساسنامه «خانه سينما» است.
گفتگو با نماينده يک صنف معترض به انتخابات و نماينده يک صنف حاضر در اين انتخابات را در ادامه ميخوانيد؛
با منتخبان مشکلي نداريم اما اين انتخابات يک «تخلف بزرگ» است
مهدي بزرگمهر دبير کانون آهنگسازان سينماي ايران که در اعتراض به شرايط برگزاري انتخابات اين دوره «خانه سينما» را بهصورت رسمي تحريم کرده بود، درباره برگزاري اين انتخابات گفت: ما پيش از اين اعلام کرده بوديم که اين انتخابات غيرقانوني است و برگزاري آن يک تخلف بزرگ در خانه سينما به شمار ميرود و بايد ديد چه توجيهي براي برگزاري اين انتخابات وجود داشته است. آيا هيأت مديره جديد ميخواهد همان سياستهاي سابق و ايدئولوژيهايي که ۱۰ سال پيش منسوخ شده را همچنان به خانه سينما تحميل کند؟
دبير کانون آهنگسازان سينماي ايران: به صراحت ميگويم که ۴ يا ۵ نفر هستند که سالها بر «خانه سينما» سلطه دارند و در هر چيز ورود پيدا ميکنند و خانه سينما را به عنوان يک شرکت خصوصي ميدانند و بر اساس آن براي خانه آئين نامههايي را آماده ميکنند وي بيان کرد: پيش از اين مشکلاتي را با خانه سينما و هيأت مديره پيشين داشتيم که متأسفانه به آن توجه نشد، اين مشکلات به دليل اجرا نشدن اساسنامه خانه سينما بود. در واقع اساسنامه را براي اين نوشتهاند که سليقههاي شخصي در آن نباشد و هرکسي که روي کار آمد بر اساس سليقه شخصي خانه سينما را اداره نکند و بايد همه چيز بر اساس اساسنامه دنبال شود. تاکيد ميکنم که وظيفه منتخبان اين است که اساسنامه خانه سينما را اجرا کنند، نه اينکه قانون جديدي را اعمال کنند.
دبير کانون آهنگسازان سينماي ايران توضيح داد: به صراحت ميگويم که ۴ يا ۵ نفر هستند که سالها بر «خانه سينما» سلطه دارند و در هر چيز ورود پيدا ميکنند و خانه سينما را به عنوان يک شرکت خصوصي ميدانند و بر اساس آن براي خانه آئين نامههايي را آماده ميکنند.
بزرگمهر تاکيد کرد: درباره انتخابات دوره پانزدهم بايد بگويم که هيچ پايه و اساس قانوني براي برگزاري اين انتخابات وجود ندارد. البته اين را بايد بگويم تمام کساني که در انتخابات رأي آوردهاند هنرمندان بزرگي هستند و بيشک باعث افتخار ما هستند. در اين انتخابات با شخص کار نداريم چرا که اکثر اين افراد هنرمندان موجهي هستند، به عنوان مثال کامران ملکي به عنوان بازرس اين دوره از هيأت مديره انتخاب شده است که يکي از امينترين و متعهدترين افراد در خانه سينما هست، از ديگر افراد قابل احترام در اين هيأت مديره حضور محمدعلي نجفي است که جزو هنرمندان فرهيخته سينماي ايران به شمار ميرود.
وي ادامه داد: مساله اين است که ما بايد صبر کنيم و ببينيم فشارهاي وارده اجازه کار به هيأت مديره جديد «خانه سينما» را ميدهد يا خير. در واقع اين فشارها از سوي همان ۴ يا ۵ نفري است که طي سالهاي گذشته به خانه سينما فشار وارد ميکردند.
اين هنرمند توضيح داد: بايد ديد هيأت مديره جديد چه واکنشي نسبت به اعتراضهايي که به انتخابات وارد شده، نشان ميدهند. همچنين چگونه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ميتواند انتخاباتي را قانوني بداند که ۱۲ صنف از صنوف خانه سينما در اين انتخابات حضور نداشتهاند و هيچ نامزدي معرفي نکردهاند؟
اگر «خانه سينما» سالم و شفاف باشد سينماي ايران نيز سالم و شفاف ميشود. زماني که صنوف سينمايي قدرت اختيار داشته باشد اين سينما نيز سالم ميشود و نسبت به مسائل مختلف ميتواند پاسخگو باشد دبير کانون آهنگسازان سينماي ايران گفت: اينها همه سوالاتي است که شوراي مرکزي کانون آهنگسازان سينماي ايران مشغول بررسي آن است و منتظر هستيم که ببينيم چه پاسخهايي ميشنويم تا در نهايت به صورت رسمي نظر خود را درباره اين انتخابات بيان کنيم.
وي تاکيد کرد: کانون آهنگسازان سينماي ايران پيش از اين طي بيانيهاي اعتراض خود را نسبت به برگزاري انتخابات ارائه کرد و بايد بگويم که در حال حاضر هيچ موضعي نسبت به انتخابات فعلي نداريم و صبر ميکنيم ببينيم چه پاسخ و توجيهي براي اين انتخابات ارائه ميشود.
بزرگمهر توضيح داد: تاکيد ميکنم که ما با اعضاي هيأت مديره جديد هيچ مشکلي نداريم و تنها اعتراض ما درباره نحوه برگزاري اين انتخابات است. انتخاباتي که برگزار شد غيرقانوني است. بايد ديد هيأت مديره جديد به تخلف هيأت مديره قبلي رسيدگي ميکند يا خير و نسبت به توهينهايي که به ۱۲ صنفي که در انتخابات حضور نداشتهاند وارد شده است، پاسخي خواهد داشت يا خير.
بزرگمهر در پايان تأکيد کرد: بر اين باورم که اگر «خانه سينما» سالم و شفاف باشد سينماي ايران نيز سالم و شفاف ميشود. زماني که صنوف سينمايي قدرت اختيار داشته باشد اين سينما نيز سالم ميشود و نسبت به مسائل مختلف ميتواند پاسخگو باشد.
با شکل برگزاري موافق نبوديم اما انتخابات بايد برگزار ميشد
سعيد پوراسماعيلي رئيس هيات مديره انجمن فيلم کوتاه ايران از نمايندگان صنوف حاضر در انتخابات هيأت مديره «خانه سينما» است. پوراسماعيلي درباره شرايط برگزاري اين انتخابات، با تأکيد بر اينکه موافق برگزاري اين انتخابات بوده است، گفت: واقعيت اين است که ما با برگزاري اين انتخابات مخالفتي نداشتم اما از نحوه برگزاري آن چندان راضي نيستم. در واقع بايد بگويم که شکل برگزاري اين انتخابات به گونهاي که در سالن برگزار نشد، به نظرم مشکلاتي را ايجاد کرد که از آن جمله ميتوان به اين مساله اشاره کرد که فرصت ارائه گزارش هيأت مديره و استماع آن از سوي اعضاي مجمع عمومي و صحبت کردن درباره اين عملکرد به وجود نيامد که اين امر اولين مساله بود.
وي در عين حال افزود: ما پذيرفتيم که اين شرايط در قالب ارسال گزارش به رؤساي صنوف اتفاق بيافتد که انجام شد، به اين معنا که گزارش بازرس، خزانهدار و هيأت مديره براي رؤساي صنوف ارسال شد. اما فضاي گفتگو و نقد اين عملکرد به وجود نيامد که ميتوانست تجربه درستي در انتخاب هيأت مديره بعدي و يک گام به جلو بودن باشد.
پوراسماعيلي در ادامه توضيح داد: نکته دوم اين بود که انتخابات در بيرون از سالن برگزار ميشد و در فضاي بيرون ميتوانست مديريت بهتري داشته باشد، به عنوان مثال انگار قرار بود در کوتاهترين زمان ممکن اين مجمع عمومي برگزار شود و تمام! مثلاً در اين عجله برگزاري، مشکل عدم معرفي نامزدها به وجود آمد. در واقع ۱۳ نامزد و ۲ بازرس معرفي شده بودند که حق طبيعي آنها بود که درباره برنامههاي خود صحبت کنند که اين امر صورت نگرفت. در واقع اگر شرايط مناسب بود رأي دهندگان با شناخت بهتري نسبت به نامزدها رأي ميدادند، چرا که قطعاً رأي دهندگان همه نامزدها را نميشناختند.
رئيس هيأت مديره انجمن فيلم کوتاه ايران: نزديک يک سال و نيم است که جلسات هيأت مديره تقريباً هر فصل با تمام رؤساي صنوف برگزار شده و از رؤساي صنوف خواهش شده در يک بازه زماني چند ماهه ثبت شوند و کد شناسه ملي را دريافت کنند تا بتوان مجمع عمومي خانه سينما را برگزار کرد. در اين فاصله اکثر صنوف شناسه خود را دريافت کردهاند و يک عده نيز موفق به دريافت کد نشدهاند اين فعال صنفي تأکيد کرد: اين فرصت از رأي دهندگان و نامزدها گرفته شد و اين بزرگترين نقد من به برگزاري اين انتخابات بود. البته اين مساله را هم به نماينده سازمان سينمايي حاضر در مجمع، و هم به وکيل خانه سينما و هم به رئيس جلسه اعتراض کردم و گفتم اين چيزي نيست که به رأي مجمع بگذاريد و براي آن رأيگيري کنيد، بلکه حق طبيعي هر نامزد، و قانون هر انتخاباتي است، که نامزد و رأي دهنده همديگر را بشناسند. رأي دهنده بايد نظرات نامزد و برنامههاي او را براي حضور در هيأت مديره بداند و بر آن اساس رأي بدهد اما به شکل غريبي هر سه نفر اصرار داشتند که فقط بايد سريعتر رأيگيري انجام شود.
پور اسماعيلي بيان کرد: شائبهاي شکل گرفته بود که از قبل ائتلافي شکل گرفته و ليست مورد نظر براي انتخابات آماده شده و تنها قرار است در مجمع رايها را بدهند و بروند، اين شائبه با نحوه برگزاري انتخابات تقويت شد و گويا همه چيز مهيا بوده که فقط مجمعي برگزار شود و به ليست رأي بدهيم و برويم. البته من با اصل شکلگيري ائتلاف مخالفتي ندارم ميتوانست ائتلاف شکل بگيرد اما اين امر شناسنامهدار شکل گيرد، خطر اين گونه حرکتها اين است که به عنوان مثال چهار نفر يک تيم درست ميکنيم و ديگران را با خود هماهنگ ميکنيم تا چند نفر را بالا ببريم. بعد انتظار داريم که اين تيم از ما حمايت کند. در نتيجه صنوف تقسيم ميشوند به صنوفي که نمايندگان آنها در هيأت مديره هستند و صنوفي که نماينده آنها در هيأت مديره نيستند، و به نظر ميآيد که ما اعضاي هيأت مديره، فقط نماينده صنف و گروه ائتلاف خود هستيم و نماينده همه صنوف نيستيم.
وي توضيح داد: درست اين است که يک ائتلاف تشکيل داده شود و بگوييم پيشنهاد ميدهيم که اين هفت عضو در هيأت مديره حضور داشته باشند چرا که ميخواهيم اين موضوعات و موارد و برنامهها را در مدتي که به عنوان هيأت مديره هستيم اجرا کنيم. اين نوع ائتلافها ميتواند پاسخگو باشد چرا که ميتوانست در اين ترکيب افرادي که سابقه فعاليت صنفي داشتهاند حضور داشته باشند، در غير اين صورت ميتواند نتيجه اين شود که افرادي در هيأت مديره خانه سينما قرار بگيرند که اصلاً سابقه فعاليت صنفي حتي در صنف خود نداشتهاند.
پوراسماعيلي درباره صنوفي که کد شناسه ملي دريافت نکرده و به همين خاطر در انتخابات حضور پيدا نکرده بودند، توضيح داد: نزديک يک سال و نيم است که جلسات هيأت مديره تقريباً هر فصل با تمام رؤساي صنوف برگزار شده و از رؤساي صنوف خواهش شده در يک بازه زماني چند ماهه ثبت شوند و کد شناسه ملي را دريافت کنند تا بتوان مجمع عمومي خانه سينما را برگزار کرد. در اين فاصله اکثر صنوف شناسه خود را دريافت کردهاند و يک عده نيز موفق به دريافت کد نشدهاند، دوباره فرصتهاي مختلفي داده شده که باز هم برخي از صنوف نتوانستند کد شناسه ملي خود را دريافت کنند.
رئيس هيأت مديره انجمن فيلم کوتاه ايران تأکيد کرد: اين مباحث نبايد به تمام اعتبار خانه سينما لطمه بزند و نبايد مانع از تشکيل مجمع عمومي خانه سينما و انتخابات هيأت مديرهاي که هم اعتبار زماني آن گذشته و هم خسته است و بارها اعلام کرده که ميخواهد برود و مسئوليتها را به هيأت مديره جديد واگذار کند تا نيروهاي تازه نفس بيايند و برنامههاي جديدي را اجرا کنند، بشود. در واقع نميشود بيش از اين صبر کرد که عين ۳۱ صنف خانه سينما شناسه خود را بگيرند و بعد مجمع و انتخابات برگزار شود. در نتيجه در آخرين جلسهاي که با رؤساي صنوف برگزار شد توافق شد که مجمع عمومي برگزار شود و حتي ۲ تا از صنوفي که هنوز شناسه نگرفتهاند مشخصاً اعلام کردند که ما رأي به برگزاري مجمع ميدهيم. به دليل اينکه الان ما چند صنف شناسه نداريم و فکر ميکنيم موضوع صنف من نيست بلکه موضوع خود خانه سينما است و اولويت بزرگتر شکلگيري هيئت مديره و اعتبار خانه سينما است. هر چند اميدوارم پس از ثبت ساير صنوف، و اصلاحات اساسنامه خانه سينما، در مجمع عمومي فوقالعاده، انتخابات مجدداً با حضور همه صنوف و بر اساس اساسنامه جديد برگزار شود.