نگاهی به فیلم سینمایی «آبادان یازده ۶۰»؛ فرکانس موّاج مقاومت
تسنيم/ برگ برنده فيلم تأکيد بر حضور و مشارکت آحاد گوناگون مردم با فرهنگها، مذاهب و جهان بينيهاي متفاوت، فارغ از جنسيت و قوم در مقاومت هشت ساله دفاع مقدس است.
محمد خاجي: «آبادان يازده 60» چهارمين فيلم بلند سينمايي مهرداد خوشبخت کارگردان 50 ساله و اصالتاً آباداني سينماي ايران است. او که سابقه ساخت آثاري چون: «عقاب صحرا»، «صداي پاي من» و «جاي او ديگر خالي نيست» را در کارنامه هنري خود دارد، اين بار در چهارمين ساخته سينمايي خود به سراغ سوژهاي داغ و نفسگير رفته است.
«آبادان يازده 60» روايت شوقانگيزي از مقاومت سرافرازانه جنوبينشينان خونگرم و نازنين ايران زمين بهويژه اهالي دلير کوي ذوالفقاري آبادان در طول سالهاي دفاع مقدس است؛ مردمان نجيبي که با دستان خالي و قلبهايي آکنده از اراده و ايمان، دليرانه در مقابل هجوم دشمن متخاصم ايستادند و وجب به وجب خاک آبادان را با جان و دل پاسداري کردند؛ طيفي از اين مردمان نجيب و استوار، کارمندان متعهد و جان بر کف راديو آبادان بودند؛ همانها که با مقاومت ستودني و متهورانه خود تا آخرين لحظات حياتشان مانع از سقوط راديو آبادان و تصاحب آن توسط ارتش بعث شدند. شايد اگر راديو بهسان يگانه حلقه اميدبخش اتصال ميان مردم و رزمندگان آن دوران سقوط ميکرد، آبادان نيز سقوط کرده بود. 1160 فرکانس ماندگار راديو آبادان در طول سالهاي دفاع مقدس است؛ فرکانس شورآفرين و اميدبخشي که اهالي شهر با گوش دادن به طنين استحکامبخش آن، براي تداوم مقاومت و ايستادگي در جبهه نبرد حق عليه باطل مصممتر ميشدند.
«آبادان يازده 60» سوژه بکر و بديعي دارد؛ اساساً توجه به اهميت و جايگاه تاريخي رسانه يگانه، نافذ و تأثيرگذاري چون راديو و ضريببخشي به کارکرد بيبديل آن در طول سالهاي دفاع مقدس، موضوعي است که پرداختن به آن پيش از اين در سينماي ايران و خاصه فيلمهاي متعلق به گونه دفاع مقدس مسبوق به سابقه نبوده است؛ اين در حالي است که کمتر تحليلگري ميتواند نقش کليدي و برجسته اين رسانه اميدبخش و همتساز را در پمپاژ روحيه، شور، اميد و انگيزه به قلوب مردمان آن روزگار را ناديده بگيرد؛ حاجت به اظهار نيست که نقش کليدي راديو؛ اين رسانه مهم و مردمي در تقويت اراده مردمان مقاوم سالهاي جنگ تحميلي براي دفاع از مرزهاي ايران عزيز، امري غيرقابل انکار است؛ بنابراين تا همين جا بايد گفت که ترسيم چنين افق تازهاي از دوران دفاع دفاع مقدس، هوشمندي و ظريفطبعي خاصي را ميطلبد که مهرداد خوشبخت واجد چنين خصلتي بوده است.
نخستين کشمکش فيلمنامه از همان دقايق آغازين ميان رئيس راديو آبادان و يکي از فرماندهان بسيج مردمي شهر در ميگيرد؛ کشمکشي که به سبب اصرار فرمانده بسيج مردمي به تعطيلي راديو آبادان درپي رسيدن نيروهاي ارتش بعث به شط و امتناع رئيس راديو آبادان از تن دادن به تعطيلي راديو رقم ميخورد؛ اين کشمکش هرچند کوتاه اما به درستي در خدمت خلق جذابيت و تبسيط موقعيت دراماتيک اثر قرار ميگيرد.
يکي از نقاط قوت فيلم که به نوعي ميتوان آن را برگ برنده فيلمساز برشمرد، تأکيد بر حضور و مشارکت آحاد و اقشار گوناگون مردم با فرهنگها، مذاهب و جهان بينيهاي متفاوت، فارغ از جنسيت و قوم در دوران هشت ساله دفاع مقدس است؛ تأکيدي کاملا بهجا و مؤثر که در ايجاد حس وحدت و تعميق همدلي مخاطب نسبت به فيلم کارگر ميافتد؛ در اين راستا، کاراکتر موسيو با بازي درخشان حسن معجوني که مسئوليت حفظ و آرشيو نوارهاي ضبط شده راديو آبادان را بر عهده دارد، شخصي مسيحي مذهب است؛ او فارغ از چنين تفاوتي، دوشادوش ديگر کارمندان راديو براي حفظ سنگر استراتژيک راديو آبادان تلاش ميکند. از سوي ديگر، همسر بهمن همراه با يکي از گزارشگران زن راديو آبادان نيز مجاهدانه در کنار مردان قرار ميگيرند و پابه پاي آنها به مقاومت و ايستادگي در مقابل تهاجم دشمن متخاصم ميپردازند.
«آبادان يازده 60» از شخصيتپردازي متناسب، ريتمي موزون و موقعيت دراماتيک جذاب و کشانندهاي بهره ميبرد. فيلم در بيان خصوصيات کاراکترها کمگويي يا اطاله کلام نميکند و خصايص جملگي آنها را به ميزان لازم به مخاطب ميشناساند. موسيقي مؤثر و خوشساخت فيلم نيز در به ثمر نشستن بار عاطفي و احساسي فيلم و انتقال شايسته آن به مخاطب، نقش کليدي و بهسزايي را ايفا ميکند؛ حتي پوستر و لوگوتايپ فيلم نيز با ظرافت و متناسب با اتمسفر حسي فيلم طراحي شده است.
در تحليل نهايي، فيلم سينمايي «آبادان يازده 60» را ميتوان مصداقي ارزنده براي سينماي ملي و بهترين فيلم بلند سينمايي مهرداد خوشبخت در کسوت کارگردان دانست؛ تلاشي ارزشمند براي به تصوير کشيدن مقاومت جانانه سلحشوران جنوبنشين کشورمان که خوش به بار نشسته است. فيلم روايتگر روزهايي زرين در تاريخ ايران زمين است که به برکت خون پاک رزمندگان دلير ايران اسلامي براي هميشه در تارک تاريخ پرافتخار اين مرز و بوم ماندگار شد؛ روحشان شاد و راهشان آباد.