فیلم تئاترها و تله تئاترها در دوران کرونا، هنرهای نمایشی را زنده نگه میدارند؟
باشگاه خبرنگاران/ سامان خليليان نويسنده و کارگردان تئاتر، درباره پاسخگو بودن فيلم تئاتر و تله تئاتر به نيازهاي مردم در دوران کرونايي صحبت کرد.
چند وقتي است که به دليل تعطيلي تئاتر به خاطر کرونا، علاوه بر ظهور تئاتر آنلاين، شاهد رونق مجدد فيلم تئاتر از سايتهاي پخش کننده هستيم. علاوه بر آن، تله تئاترهاي قديمي مجدداً از شبکه چهار سيما پخش ميشوند. همين موارد باعث شده تا به اما و اگرها، نقاط قوت و ضعف فيلم تئاترها بپردازيم و با سامان خليليان مدير بخش خياباني تئاتر فجر صحبت کنيم.
سامان خليليان، نويسنده و کارگردان تئاتر درباره پاسخگو بودن فيلم تئاتر به نيازهاي مردم به خبرنگار حوزه تئاتر گروه فرهنگي باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: در اين برهه که کرونا وجود دارد، پاسخگوي نيازهاي افراد تئاتر دوست هستند. به هر حال تئاتر در هر نوع فرم و هر کيفيتي باشد به علت گفتمان موجود در هر جريان اجتماعي و بحث سبد فرهنگي کالا براي خانوادهها، اگر شرايط به سمتي کشيده شود که اين گفتمان و سرفصلهاي آن بخواهد حذف شود، بازگرداندن تئاتر به جامعه حتي در صورت نابودي ويروس سخت خواهد شد. بدن انسان اگر ورزش و نرمش انجام ندهد، ناخواسته دچار تنبلي ميشود. تئاتر هم در صورت نبود فيلم تئاتر و تله تئاتر دچار تنبلي ذهني و تنبلي مطالبه گري خواهد شد. اگر تئاتر به صورت زنده اجرا نشود، سالنهاي سينما بسته شود و اگر کنسرتهاي موسيقي برگزار نشوند، ناخواسته حضور مخاطب در سالنهاي اجرا رو به فراموشي ميرود.
او در خصوص علت فراموش شدن حضور مخاطب و ارتباط با پديد آورنده، گفت: عامل اصلي ميتواند اين باشد که مردم الان دغدغه شرايط معيشتي دارند و اين مسائل مالي آنقدر زياد شده که ديگر فرصت فکر کردن به هنر را ندارند. حتي پيش از مسئله کرونا که تئاترها زنده اجرا ميشد، دچار تلاطم استقبال مخاطب بوديم.
در جشنواره تئاتر فجر امسال بخش فيلم تئاتر اضافه شده است
خليليان در خصوص حسن اجراي فيلم تئاترها در اين شرايط گفت: الآن سالنهاي نمايش تئاتر و سينما تعطيل است و مخاطب درگير مسائل اجتماعي و اقتصادي شده است. حالا فکر کنيد همين اجراي فيلم تئاتر هم نبود عملا چه اتفاقي ميافتاد؟ اگر دو ماه ديگر بگوييم کرونا تمام شد، آن زمان با اين مواجه ميشويم که سالنها هم باز شده، اثر هم توليد شده، ولي متاسفانه ديگر اثري از مخاطب نميبينيم. علتش هم اين است که شرايط ناخواسته تعطيلات کرونايي باعث فراموشي سينما و تئاتر از ذهن مخاطب شده است. بنابر اين يکي از آلترناتيوهايي که ميتواند کم و بيش جاي تئاتر و اسم آن را در اين شرايط بحراني حفظ کند، فيلم تئاتر است.
مدير جشنواره تئاتر خياباني درباره ظرفيت ايجاد شده در تئاتر فجر امسال به نام فيلم تئاتر گفت: جشنواره تئاتر فجر امسال بخشي هم به فيلم تئاتر اختصاص داده، در صورتي که در سالهاي پيش چنين موقعيتي فراهم نبوده است. در کنار تله تئاترها يک بخشي هم اضافه شده مربوط به کساني که از آثار نمايشي شان با کيفيت مناسب فيلم گرفته اند.
پخش فيلم تئاترها در دوران کرونا، دليل خوبي براي افزايش کيفيت فيلم تئاترها در پساکرونا است
خليليان در خصوص کيفيت فيلم تئاترها گفت: من بي کيفيتي برخي از فيلم تئاترها را قبول دارم، به خاطر اينکه ما هيچ وقت قائل به اين نبوديم که از تئاتر فيلم بگيريم و بعداً آن را پخش کنيم. اگر کسي هم از نمايشش فيلم گرفته دليلش صرفاً ثبت خاطراتش بوده است. پخش فيلم تئاترها باعث شده بعد از کرونا، کارگردانان تئاتر به کيفيت ضبط نمايششان توجه بيشتري کنند و نقاط ضعف خود را بر طرف کنند.
وي درباره نکات مثبت فيلم تئاترها و تله تئاترهاي قديمي گفت: يکي از نکات مثبت فيلم تئاترها نوستالژيک بودن آنها است و ديگري اينکه اوقات فراغت خانه نشينان را پر مي کند. تله تئاترها قطعا به شما بهتر جواب ميدهند، چون در تله تئاترها امکان تعدد لوکيشن و ساخت دکور لوکيشني داريد، اما در فيلم تئاتر يک موقعيت و يک سالن نمايش به همراه سه دوربين که از يک موقعيت فيلم ميگيرند. در تله تئاتر کارگردان هنري لوکيشنها را بر اساس نيازمندي که دارد، طراحي کرده و ميسازد. از طرفي هم نوع فيلمبرداري تله تئاترها، کلوز آپها و اينسرتهاي تصويري و تمهيدات تلويزيوني و سينمايي در تله تئاتر استفاده ميشود، اما در فيلم تئاتر فقط سه دوربين کاشته شده از موقعيت عمومي فيلم ميگيرند و زوم و زوم بک نداريد.