دلم کودکی خلاق می خواهد، چه کنم؟
آکا ايران/ خلاقيت بزرگترين و اثر گذار ترين قسمت از وجود هر انسان است که خدا در وجودش قرار داده است. رشد و تکامل جوامع زائيده انسان هاي خلاق جهان در طول تاريخ مي باشد. خلاقيت عرصه گسترده اي دارد. از ساده ترين نقاشي گرفته تا ماهواره هاي پيش رفته اي که به فضا پرتاب مي شوند. خلاقيت برآيند فرآيندهاي ذهني و شخصيتي فرد بوده و به توليدات و آثاري منجر مي شود که نو و بديع بوده، خاصيتي متکامل داشته و با واقعيتها، منطبق بوده و در غايت به سود جامعه بشري هستند. البته خلاقيت گاه گسترش خلاقيت هاي گذشتگان است و گاه في البداهه و مستقل مي باشد. بهترين زمان براي پرورش خلاقيت از ۳ تا ۱۲ سالگي مي باشد. زيرا کنجکاوي ها و انرژي بسيار کودک، همچنين داشتن دنياي کوچک و ساده انگاري، مي تواند بهترين محرک براي جستجو و تجربه آنان باشد. مابايد پاسخ گويي به کنجکاوي هاي کودک را به دو قسمت تقسيم کنيم که يک قسمت از اين کنجکاوي ها که در زمينه تجربه و علمي مي باشد، بايد به خود او واگذار شود و وظيفه ما بصورت غير مستقيم، راهنمايي و تشويق است تا او خود، به سوي پاسخ هايش هدايت شود، که در اين قسمت به يک متخصص با تجربه پرورش خلاقيت نياز مبرم مي باشد. بزرگترين وجه مشترک بين کودکان و دانشمندان و فلاسفه همين کنجکاوي ها و چراهاست، که متاسفانه در بسياري از کودکان بدليل عدم آگاهي والدين، اين خصوصيت ارزشمند از بين مي رود. و در نهايت اين کودکان در آينده تبديل مي شوند به انسان هاي صرفا مصرف کننده و مقلد ، که اکثر آنان از زندگي مرفهي نيز برخوردار نيستند و هميشه خلاء يک حامي در زندگي آنان احساس مي شود. تنها عده قليلي در مسير پرورش خلاقيت رشد مي يايند ودر واقع همانها هستند که دانشمندان، محققان و مخترعان موفق آينده را تشکيل مي دهند که همشه با اعتماد به نفس و اعتقاد راسخ مورد تاييد و احترام جامعه مي باشند و در واقع رهبران اجتماع از بين چنين افرادي است. خلاقيت عبارت است از « توانايي ديدن چيزها به شيوه هاي جدي، شکستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب ها، فکر کردن به شيوه اي متفاوت، ابداع چيزهاي جديد، استفاده از چيز هاي نا مربوط و تبديل آن به شکل هاي جديد» خانواده يکي از عوامل بسيار مهم در رشد و پرورش خلاقيت کودکان محسوب مي گردد که نقش مهمي در شکوفايي خلاقيت هاي کودکان دارد. از آنجا که کودک حساسترين مراحل رشد خلاقيت را در محيط خانه سپري ميکند، محيط مناسب خانوادگي، شيوه و نگرشهاي صحيح فرزندپروري در رشد و شکوفايي خلاقيت سهم مهمي ايفا ميکند. « کليگان » ( ۱۹۷۱ ) معتقد است براي ظهور خلاقيت راههاي زيادي در شيوههاي فرزندپروري وجود دارد که ميتواند باعث ظهور يا محو خلاقيت شود. نحوه تربيت و استفاده از شيوههاي دموکراتيک يا مستبدانه، اعمال نحوه انضباط و شيوه ابراز محبت هر کدام به نوعي در پرورش يا سرکوب خلاقيت کودکان مؤثر است. اساساً پرورش عنصر انگيزشي خلاقيت بايد در بستر خانواده صورت گيرد، زيرا مستعدترين محيط براي شکل دهي آن محيط کلامي و نظام تربيتي و رفتاري خانواده است. کودک و نوجوان اوقات زيادي را در خانواده سپري ميکنند، بنابراين اين طبيعي است که بيشترين تاثير را نيز از آن بپذيرند. بيان اين نکته از آن روست که بگوييم هر چند مي توان در محيطي غير از خانواده (آموزشگاه يا جايي ديگر) به تقويت عناصر انگيزشي خلاقيت مبادرت ورزيد، اما تاثير اين عوامل به اندازه و اهميت عامل نخستين نيست. پس بهتر است که هدايتها و روشهاي اتخاذ شده محيط دوم يعني «محيط يادگيري» به محيط نخستين يعني خانواده نيز انتقال يابد و در آنجا هم مورد تمرين و تقويت قرار گيرد؛ اين انتقال زمينههاي تثبيت و تحکيم انگيزش خلاقه را بيش از پيش فراهم آورد. در واقع والدين از طريق درگير شدن در فعاليتهاي خلاق کودک در رشد خلاقيت او سهيم هستند. خانواده ها بايد فرصتهاي لازم را براي سؤال کردن، کنجکاوي و کشف محيط به کودکان بدهند و هرگز آنان را تنبيه و تهديد نکنند. زمينه رشد خلاقيت در خانه زماني فراهم مي شود که به کودکانتان آزادي زيادي بدهيد و به آنها به عنوان يک فرد احترام بگذاريد، از نظر عاطفي در حد اعتدال به آنها نزديک شويد و بر روي ارزشهاي اخلاقي و نه قوانين خاص تأکيد نماييد. محيط خانه را به صورتي درآوريد که در آن فعاليت، بازي و خنده به مقدار زيادي وجود داشته باشد. شما و کودکانتان سعي نمائيد کارها را به روش هاي جديد و جالب انجام دهيد. با تشويق و تأييد رفتار کودک و فراهم آوردن زمينه هاي مساعد و تدارک بازيهاي دلخواه او، قدرت تخيل و خلاقيت کودک را تقويت کنيد. خيالپردازي هاي کودکان را سرزنش نکنيد زيرا خلاقيت او را محدود مي سازيد. تحقيقات نشان مي دهد که والدين کودکان خلاق در رفتار خود هماهنگي بيشتري نشان مي دهند، کودکان خود را آنگونه که هستند قبول دارند و آنها را به کنجکاوي درباره اشياء و امور تشويق مي کنند و کودکان خود را در انتخاب موضوعات مورد علاقه آزاد مي گذارند و کارها و برنامه هاي آنان را تحت نظر دارند و پي گيري مي کنند. شايسته است والدين تا آنجا که امکان دارد کودکان خود را مستقل بار آورده و در ايجاد اعتماد به نفس، آنان را ياري کنند و دستاوردهاي آنان را با آغوش باز پذيرا شوند و هنگام شکست، به جاي سرزنش، راهنما و راهگشاي مشکلات کودکان خود باشند، تا کودکان بتوانند ضمن احساس ارزشمندي در انجام کارها، راه حل ها و عقايد غير معمول و دور از ذهن را نيز بيازمايند، چراکه چنين کارهايي پايه و مايه اصلي خلاقيت است. اغلب اوقات اگر کمي وقت و حوصله کنيم متوجه وجود خلاقيت در بچه ها مي شويم. بهترين زمان براي اطلاع از خلاقيت کودکان ، تماشاي آنها به هنگام بازي است. خلاقيت عامل مهم بازي است. کودک را در حالي که آزادانه و فارغ البال با مواد و اسباب بازيهايش سرگرم بازي است تماشا کنيد. کودکان خلاق اغلب براي هر يک از وسايل بازي خود موارد استفاده متفاوتي پيدا مي کنند و قبل از اينکه از وسيله اي به سراغ وسيله ديگر بروند از آن به انواع مختلف استفاده مي نمايند. کودک خلاق اغلب از منابع خود به انواع و اشکال مختلف و گاه حيرت انگيز استفاده مي کند. ممکن خلاق پرورشش دهيد است يک جعبه خالي براي کودک خلاق ارزشي به مراتب بيش از بهترين و پيچيده ترين اسباب بازيها داشته باشد. کودکان خلاق مي توانند با توجه به موقعيت و مکان خاص بازي را تغيير دهند، بازيهاي جديد ابداع کنند، مقررات خاصي وضع کنند، رهبري بازي را در دست گرفته و با سازمان بندي منسجم په به صورت فردي و چه به صورت گروهي بازي کنند. بازي اين گونه افراد از تنوع و گوناگوني آکنده بوده و مي توانند با توجه به علايق خود و بازي کنان هدفهاي بازي را اعمال کنند. در مقابل کودکاني که از خلاقيت بي بهره بوده و يا خلاقيت کمي دارند در بازي ها نقش پيرو را به عهده گرفته، خود را ملزم به رعايت کامل مقررات بازي مي دانند، تخطي از قوانين را جايز نشمرده و بازي را بيشتر به عنوان وظيفه و کار تلقي مي کنند تا وسيله اي براي رشد، بنابراين سهم آنها از لذت بازي کمتر از کودکان خلاق است. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد