رفتار درست والدین با کودک خجالتی
برترين ها/ اگر کودکتان خجالتي است بهتر است بدانيد راههاي زيادي براي رفع اين مشکل وجود دارد، به هر دليلي که کودک شما اکنون خجالتي است، بهتر است راههاي کمک به او را پيدا کنيد. اين صحنه حتما برايتان آشناست؛ کودکي که در احوالپرسيهاي معمول روزانه با ديگران، پشت والدينش پنهان ميشود و در جواب احوالپرسي آنها ساکت ميايستد؛ اين قبيل بچهها را بهاصطلاح «خجالتي» ميگويند، مشکلي که اغلب کودکان و حتي نوجوانان و بزرگسالان ممکن است با آن روبهرو باشند. در اصل اين يک ويژگي شخصيتي است که نبايد باعث شرمندگي شود چون نيمي از بزرگسالان فکر ميکنند خجالتي هستند و بيش از نيمي از آنها هم اذعان ميکنند که در کودکي خجالتي بودهاند؛ اين مشکلي است که با تشويق و حمايت قابل اصلاح است. خبر خوب اينکه کودکان خجالتي ميتوانند کمروييشان را مديريت کنند. آنها فقط کمي به حمايت نياز دارند. اگر فرزند شما خجالت ميکشد در جمع حاضر شود و رويش نميشود از مغازهدار سوالي بپرسد! ممکن است فکر کنيد که در کدام مرحله از تربيت و رشد او اختلالي بوده که با اين مسئله روبهرو شده است! به هر دليلي که کودک شما اکنون خجالتي است، بهتر است راههاي کمک به او را پيدا کنيد. خجالت چيست؟ از نظر علمي خجالت يک واکنش طبيعي در برابر افراد و محيط هاي جديد است که با ترس و کنجکاوي همراه است. هرچند بيشتر کودکان در شرايط مختلف قدري احساس خجالت و کمرويي ميکنند اما کودکان خجالتي در تمام اوقات اين احساس را دارند. واقعيت اين است که کودکان خجالتي در فرهنگ چندگانه امروز به سختي ميتوانند با ديگران ارتباط بگيرند اما شرمساري ميتواند کودک را از آموختن مهارتهاي اجتماعي باز دارد، ضمن آنکه ميتواند بر عملکرد درسياش تاثير گذاشته و او را دچار اضطراب ناشي از امتحان و پرسش کند. بدتر از همه اينکه کودک خجالتي ميتواند الگوي انزوايي داشته باشد که او را از ارتباط با ديگران باز ميدارد. دانشمندان در حال حاضر بر اين باورند که ارتباطات اجتماعي يکي از نيازهاي مهم بشري است که ميتواند تاثيرات مثبتي بر سلامت فيزيکي و احساسي افراد در سطوح مختلف زندگي داشته باشد. خجالت از کجا ميآيد؟ دلايل ايجاد ويژگي خجالتي در کودکان کم نيست اما برخي علل مهم آن را مرور ميکنيم. ژنتيک: برخي از ويژگيهاي شخصيتي به افراد ارث ميرسد بنابراين اين ويژگي نيز ميتواند در فرد ژنتيک باشد. تحقيقات نشان ميدهد، ميل به کمرويي ممکن است ژنتيک باشد. با توجه به تحقيقات انجامشده در دانشگاه هاروارد در رابطه با نوزادان، 15تا20درصد نوزادان تازه به دنيا آمده در محيط جديد ساکت، هشيار و آرام هستند. با وجود اين، حدود 25درصد از اين نوزادان، نوجواناني خجالتي نميشوند در حاليکه بعضي از نوجوانان خجالتي، کودکي پرشورونشاطي داشتند. ترس از شکست: هستند والديني که فکر ميکنند کودکشان نابغه است و بايد هر آنچه لازم است را زود ياد بگيرد. کودکاني که مدام بيشتر از ظرفيتشان از آنها توقع وجود دارد، زمانيکه نميتوانند آن انتظار را درست برآورده کنند احساس بدي پيدا ميکنند و اين احساس بد تبديل به ترس از شکست در آنها ميشود و بالطبع آنها را به سمت شرمساري سوق ميدهد. شخصيت: گاهي اوقات شخصيت نوزاد طوري است که حساس و عاطفي و البته زودرنج است. بنابراين چنين شخصيتي بيشتر احتمال دارد که در کودکي خجالتي باشد. رفتار آموزش داده شده: کودکان بهدنبال تقليد مدلهاي تاثيرگذار هستند و اين مدلها ميتوانند والدين باشند. والدين خجالتي اين حس را به کودکشان نيز ميآموزند. مادري را تصور کنيد که در مهماني کنار کودک خود ساکت نشسته و هيچ گپوگفتي با اطرافيان ندارد. همين، يک الگو براي فرزند اين مادر ميشود. روابط خانوادگي: کودکاني که احساس وابستگي به والدينشان نميکنند، ممکن است مستعد اضطراب و رفتار خجالتي باشند. از سوي ديگر، والدين به شدت محافظهکار نيز ممکن است کودک را از قرارگرفتن در موقعيتهاي جديد بترسانند. اينکه مدام به کودکي گفته شود که با غريبهها حرف نزن آنها افراد خطرناکي هستند و.... بدون شک در آينده از او فردي ترسو و البته خجالتي خواهد ساخت. فقدان تعامل اجتماعي: بچههايي که در سالهاي اول زندگيشان از ديگران دور هستند، احتمالا نميتوانند مهارتهاي اجتماعي را که به آنها کمک ميکند بتوانند با ديگران در تعامل باشند، ياد بگيرند. برخي والدين فکر ميکنند در سالهاي اوليه تولد کودک، او بايد دور از ديگران و در محيطي بسته و محدود نگهدارند. اين مسئله يکي از عوامل مهمي است که باعث ميشود کودک درک درستي از تعامل اجتماعي پيدا نکند. والدين چه کمکي ميتوانند بکنند حالا که فهميديد کودکتان خجالتي است، بهتر است بدانيد که شما بهعنوان والدين نقش مهمي در رفع اين ويژگي در کودک خود داريد. يادتان باشد که هيچکس به اندازه شما فرزندتان را نميشناسد و با علائق او آشنا نيست، بنابراين اصلا نگران نباشيد و مطمئن باشيد با بهکار بردن برخي راهکارها ميتوانيد اين ويژگي را برطرف کنيد. با کمرويي فرزند خود همدردي کنيد اذعان به آنچه او احساس ميکند، بدون داوري منفي، به او کمک ميکند احساس بهتري نسبت به خود داشته باشد. دادن اين تصور که چيز بدي در رفتار او وجود دارد باعث ميشود او حس بدي پيدا کند و در نتيجه خجالتيتر شود. همدردي با فرزندتان به او کمک ميکند که مهارتهاي اجتماعي خود را افزايش دهد و با ديگران ارتباط برقرار کند. به کودکتان نشان دهيد، احساس او را درک ميکنيد. وقتي در يک جشن تولد وارد يک اتاق پر از کودک ميشويد به او بگوييد: «ميدانم سخت است وارد جمع بچههايي بشوي که اين همه سرو صدا ميکنند!» اين جمله به او کمک ميکند حس راحتي بيشتري داشته باشد و بتواند رفتار بهتري از خود نشان دهد. به کودک خود راهبردهاي موثر مقابله با کمرويي را آموزش دهيد به کودکتان بياموزيد از ديگر کودکان سوال کند و به جوابهايشان گوش دهد. با او صحبت کنيد چطور موقعيتي را که باعث عصبيشدن او شده بايد مديريت کند. «اگر در مهماني عصبي بودي چه کار بايد بکني تا آرام شوي؟ ميتواني با يکي از بچههايي که در مدرسه ميشناسي معاشرت کني، ميتواني پيشنهاد کني که تو هم از مهمانها پذيرايي کني، فکر ميکني با ديگر بچهها درباره چه چيزي ميتواني صحبت کني؟» به کودکتان برچسب خجالتي نزنيد «ببخشيد، اين پسر من خيلي خجالتي است» جملهاي است که مادر و پدر يک کودک خجالتي معمولا زمان روبهروشدن با ديگران به زبان ميآورند. غافل از اينکه اين کار اشتباه است! گفتن اينکه فرزندتان خجالت ميکشد يا خجالتي است، به او اين پيام را ميدهد که چيزي غيرطبيعي در وجودش هست و شما از اين بابت شرمنده يا نگران هستيد. همين موضوع موجب ميشود تا کودک احساس گناه و تقصير کند. از احساسات او باخبر شويد و به اين نکته توجه کنيد که او ميتواند بر ترس خود غلبه کند. براي مثال به او بگوييد: «گاهي اوقات طول ميکشد که که تو در يک موقعيت جديد بتواني با بقيه گرم بگيري، تولد علي يادت ميآيد چطور در تمام بازيها دست من را گرفته بودي؟ اما آخر مهماني کلي با بچههاي ديگر اخت شدي و از بازي با آنها لذت بردي.» مهارتهاي پايه اجتماعي را به کودک بياموزيد بايد به کودکان بياموزيد که تماس چشمي برقرار کنند، با ديگران دست بدهند، بخندند و با احترام با بقيه ارتباط داشته باشند. ميتوانيد با نقش بازيکردن و بازي با عروسکها هم اين چيزها را به کودک ياد بدهيد. اينکه چطور در زمين بازي با ديگران همبازي شوند و... بچههايي که در پيوستن به گروههاي مختلف موفق عمل ميکنند ابتدا مشاهده ميکنند و سپس راهي براي ملحقشدن به گروه پيدا ميکنند. اين بازيها را در خانه با کودک انجام دهيد و مهارتهاي اجتماعي را تمرين کنيد. الگوي رفتاري با اعتماد به نفسي باشيد شما بهعنوان والدين بايد بتوانيد با غريبهها دوستانه برخورد کنيد، به ديگران کمک کنيد و برخورد آرام در واکنشهاي اجتماعي را در همه زمينهها مدلسازي کنيد. يادتان باشد کودک با ديدن آدمهاي اطرافش خيلي چيزها ياد ميگيرد. اگر شما هنگام برخورد با ديگران احساس راحتي کنيد و بتوانيد با کلمات ساده ارتباط خوبي برقرار کنيد، کودک شما هم اين رفتار شما را ميبيند و ياد ميگيرد. پس سعي کنيد، در برخورد با ديگران در سلام کردن و معرفي خودتان پيشقدم باشيد و سر صحبت را شما باز کنيد. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد