دکتر هراسی در کودکان را تقویت نکنیم
سلامتي/ ترس از پزشک در کودکان رايج است و دليل آن دردي است که احتمالا کودک يک بار حين انجام آزمايش با واکسيناسيون يا تزريق دارو حس کرده و اين درد همزمان شده با بوي الکل و روپوش سفيد و درمانگاه و حضور پزشک. سياري از والدين شکايت مي کنند که فرزندشان از پزشک مي ترسد و هنگام ورود به مطب يا درمانگاه يا بيمارستان گريه مي کند و جيغ مي زند، چه برسد به اينکه بخواهند برايش تزريقي انجام دهند. ترس از پزشک در کودکان رايج است و دليل آن دردي است که احتمالا کودک يک بار حين انجام آزمايش با واکسيناسيون يا تزريق دارو حس کرده و اين درد همزمان شده با بوي الکل و روپوش سفيد و درمانگاه و حضور پزشک! به دنبال اين مسئله کودک به مسائل مشابه شرطي مي شود و به آنها اضطراب شديد و ترس نشان مي دهد اما اين ترس غيرعادي نيست. برخي رفتارها و حرف هاي والدين نيز باعث تشديد ترسي کودکان از پزشک مي شوند. در «فرزند پروري» اين هفته به برخي از اين حرف هاي نادرست اشاره مي کنيم. ۱ – اگه سر و صدا کني، مي بريمت دکتر آمپولت بزنه! اين ترس ديگر فقط با بيماري ارتباط پيدا نمي کند و کودک گمان مي کند هر لحظه ممکن است او را براي آمپول زدن نزد پزشک ببرند. نبايد کودک را تهديد کرد که به دليل کار اشتباه و به عنوان تنبيه به او آمپول زده مي شود. ۲ – خودتو بپوشون. اگر کلاه نذاري و سرما بخوري مي بريمت آمپول بزني! به جاي استفاده از جمله هاي منفي، بهتر است به کودک بگوييم: «خودتو بپوشون تا سالم تر بمون». ترساندن کودک از بيماري نتايج ناخوشايندي حتي در بزرگسالي دارد. ۳ – اي واي مريض شدي؟ حالا چي کار کنم؟ شايد ديده باشيد برخي بزرگسالان با مشاهده کوچک ترين علايم بيماري بي تابي نشان مي دهد و کار و زندگي شان را تعطيل مي کنند و در خانه مي خوابند. اين واکنش ريشه در رفتارهاي اشتباه والدين در کودکي دارد. والدين اين افراد همان هايي هستند که در برابر بيماري فرزندشان بسيار مضطرب مي شوند، بي تابي مي کنند و حتي پا به پاي فرزندي که آمپول مي زند، گريه مي کنند. وقتي فرزندمان بيمار مي شود، بايد او را دلداري دهيم و بگوييم: «خيلي زود خوب مي شوي!» يا مثلا «من هم بچه بودم زياد مريض مي شدم». همدردي در کاهش ترس بسيار موثر است. واکنش هاي شديد مثل اينکه «حالا چه کنيم؟» باعث مي شود کودک فکر کند بيماري مهلکي دارد و اعتماد به نفسش پايين مي آيد. ۴ – آمپول که درد نداره، نترس! يکي از شيوه هاي نامناسبي که والدين به کار مي برند، بي اهميت جلوه دادن موضوع و بيان دروغ هايي مثل اينکه آمپول درد نداره است. تزريق عملي دردناک است اما برخي افراد تحمل درد بيشتري دارند و برخي کمتر. بايد از بيان اين جمله که «آمپول درد ندارد!» خودداري کرد زيرا هنگام تزريق کودک متوجه مي شود که آمپول درد دارد و والدين به او دروغ گفته اند و اين موضوع باعث بي اعتمادشدن کودک به والدين و پزشک و مسائل مربوط به بيماري مي شود. راه حل درست اين است که به کودک بگوييد آمپول درد دارد اما درد آن قابل تحمل است. براي کاهش درد آمپول مي توان از شيوه هاي تجسمي و بازي استفاده کرد. نقش بازي کردن يکي از شيوه هاي خوب است که کودک با اجراي نمايش در موقعيت واقعي قرار مي گيرد. تجسم زنبوري که نيش مي زند يا دکتربازي در خانه و آمپول زدن به عروسک يا نقاشي کردن ماجرا يا خواندن کتاب مي تواند کودکان زير ۸ سال را براي رفتن نزد پزشک يا آمپول زدن آماده کند. ۵ – دکتر آمپول ننوشته برخي والدين در مورد اتفاقي که قرار است بيفتد، هيچ توضيحي به کودک نمي دهد. حتي وقتي کودک مي پرسد پزشک آمپول تجويز کرد يا نه، به دروغ براي آنکه جلوي گريه او را بگيرند، مي گويند نه! اما بعد او را براي زدن آمپول مي برند. اين موضوع به شدت روي اعتماد کودک به والدين تاثير منفي مي گذارد. بسياري از مشکلات شخصيتي و بيماري ها در بزرگ سالي ريشه در همين بي اعتمادي کودک به والدين دارد. اگر پزشک آمپول تجويز کرد، به کودک حقيقت را بگوييد. ۶ – گريه نکن، آبرومون رفت. ساکت شو! بهتر است از بيان اين جمله و جمله هايي مشابه خودداري کنيم. چون کادر پزشکي مي دانند که گريه کودک در اين شرايط طبيعي است و آن را به چاي مشکل تربيتي نمي گذارند. اگر جلوي گريه کودک را بگيريد، يک واکنش هيجاني اشتباه را تجربه مي کند که در آينده تاثير منفي بر او خواهدگذاشت. به جاي آنکه بگوييد: «گريه نکن» بگوييد: «آمپول درد داره اما مي تواني تحمل کني. اگه خواستي گريه کن، اگر هم خواستي دست منو بگير و فشار بده!» تشويق جواب مي دهد اگر با وجود رعايت تمام توصيه ها، فرزندتان همچنان از پزشک مي ترسد و نمي پذيرد که وارد اتاق پزشک يا تزريقات شود، بايد از تشويق استفاده کنيم؛ مثلا اگر همکاري کرد، براي او هديه بخريد يا خوراکي مورد علاقه اش را به او بدهيد يا براي بازي به پارک برويد. متاسفانه در برخي موارد اين شيوه هم جواب نمي دهد. اگر ترس در کودکي به حدي شديد باشد که مانع معاينه پزشک يا مانع تزريق آمپول شود، اين ترس غيرطبيعي است. در اين موارد با مراجعه به روان شناس و به کارگيري تکنيک هاي رفتار درماني، ترس کودک کم و گاهي حذف مي شود اما به هر حال ترس در مقابل درد طبيعي است. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد