چهار رفتار اشتباه در رابطه همسری که باید زودتر کنار بگذارید!
برترين ها/ جان گاتمن، روان شناس و پژوهشگر، چهل سال گذشته را به طور متمرکز به کار بر روي روابط و به ويژه بحث پايداري ازدواج و پيش بيني احتمال طلاق در بين هزاران زوج پرداخته است. او عوامل متعددي را در شکل گيري بحث هاي زوجين عميق شدن آن دخيل مي داند، اما به نظر وي از بين اين عوامل، چهار نوع واکنش از بقيه تاثيرگذارتر هستند. گاتمن اين موارد را به سواران چهارگانه اي تشبيه مي کند که به تاخت و تاز وارد رابطه مي شوند و بر روي سلامت آن تاثير مي گذارند. 1- انتقاد؛ شخصيتش را زير سوار نبر! انتقاد، کل شخصيت فرد را زير سوال مي برد و خب البته اين جز وخيم تر کردن اوضاع، نتيجه اي به همراه ندارد. بهتر است براي بيان دلخوري ها، از اعتراض يا شکايت استفاده کنيم. يعني به طور مشخص از رفتاري که ناراحتمان کرده است صحبت کنيم، نه اين که به شخصيت فرد حمله کنيم. در دل هر انتقادي، خواست و آرزويي نهفته است. براي دستيابي به راه حل هاي سازنده، هر دو نفر بايد بکوشند تا از شرّ کينه و تلخي رها شوند. بهتر است به جاي به کار بردن عباراتي که با «تو» شروع مي شود و همسرتان را در حالت تدافعي قرار مي دهد، از عباراتي استفاده کنيد که با «من» شروع مي شود؛ بدين ترتيب به همسرتان فرصت مي دهيد خواسته شما را بداند و براي تغيير شرايط اقدام کند. درواقع به جاي صحبت درباره نيازهاي منفي، سعي کنيد به نيازهاي مثبت بپردازيد. البته اين امر مي تواند بسيار دشوار باشد. طبق گفته دکتر گاتمن: «افراد اغلب به اين فکر نمي کنند که چه چيزي نياز دارند يا چه چيزي موقعيت را بهبود خواهد بخشيد، بلکه تنها به اين فکر مي کنند که همسرشان چه رفتارهاي منفي اي را بايد ترک کند تا از رنجش و ناراحتي آن ها بکاهد؛ اما توجه به نياز مثبت، امکان پاسخ دهي مثبت همسر را بيشتر مي کند.» به مثال زير توجه کنيد: * ابراز نياز منفي: زن: در تمام طول شام خوردن تو درباره خودت حرف زدين مرد: من چنين کاري نکردم. * ابراز نياز مثبت زن: دوست داشتم از من مي پرسيدي روزم را چه گونه گذرانده ام. مرد: من اصلا فکر نمي کردم تو اين طور فکر مي کني. خب تعريف کن، امروز چه طور بود؟ با به کارگيري اين روش، شاهد پيشرفت قابل توجهي در پاسخ هايي خواهيد بود که از طرف مقابل دريافت مي کنيد. همچنين تغيير زيادي را در کيفيت فهم متقابل يکديگر احساس خواهيدکرد. 2- تحقير؛ سرزنشش نکن! بين اين چهار رفتار، تحقير بدترين آن هاست. هرگاه اين نوع رفتار وارد تعامل افراد مي شود، درواقع نوعي بدجنسي به ميان مي آيد. شکل هاي گوناگون رفتار تحقيرآميز عبارتند از رفتار غيرمحترمانه با ديگران، تمسخر و طعنه زدن به آن ها، اسم گذاشتن روي ديگران، اداي آن ها را درآوردن، يا نمونه هايي از زبان بدن نظير چشم گرداندن يا پوزخندزدن. به هر حال، تحقير به هر شکلي که انجام شود، رفتاري مسموم و خطرناک براي رابطه است، زيرا باعث بيزاري فرد از همسرش و آن رابطه مي شود. درواقع وقتي فرد نسبت به مسر خود احساس بيزاري کند، حل کردن مشکل عملا غيرممکن خواهدبود. دکتر گاتمن در طي تحقيقات خود دريافته است زوج هايي که يکديگر را تحقير و به هم توهين مي کنند، بيشتر احتمال دارد که دچار بيماري هاي عفوني (نظير سرماخوردگي، آنفولانزا و امثال آن) شوند. درواقع تحقيرکردن به عنوان مخرب ترين رفتار براي رابطه، سلامت روان شناختي، عاطفي و جسمي افراد را نابود مي کند. بهترين راهکاري که مي توان براي مبارزه با عادت به تحقيرکردن پيشنهاد کرد، استفاده از فرهنگ تحسين و تقدير است. بهتر است زوجين بياموزند که به جاي تخريب و تحقير يکديگر به نکات مثبت هم توجه کنند و با تحسين يکديگر به هم انرژي و روحيه دهند. 3- دفاع؛ مقابله به مثل نکن! رفتار تدافعي درواقع حمايت فرد از خودش است که احساس مي کند در نقش يک قرباني بي گناه قرار گرفته و بدين ترتيب سعي مي کند تا حمله به خودش را دفع کند. درواقع وقتي رابطه در وضعيت دشوار و خطرناکي قرار مي گيرد، رفتار تدافعي نشان مي دهند، اما مشکل آن جاست که تاثيري که اين رفتار تدافعي مي گذارد همچون سرزنش است. رفتار تدافعي شيوه اي براي سرزنش همسر است. با اين رفتار درواقع مي گوييد: «مشکل من نيستم بلکه تو هستي.» در نهايت، مشکل حل نشده باقي مي ماند و دعوا بالا مي گيرد. براي برطرف کردن اين واکنش لازم است فرد مسئوليت رفتار خود را بپذيرد، حتي اگر تنها مربوط به بخشي از اختلاف باشد. زن: «صبح که گفتي به علي و ليلا خبر مي دي که امشب نمي ريم خونه شون؟ گفتي به شون؟» مرد: «امروز سرم خيلي شلوغ بود تو که مي دوني چه قدر برنامه ام پُره. چرا خودت خبر ندادي؟» در اين مثال مي بينيم که اين همسر نه تنها با حالت تدافعي پاسخ مي دهد، بلکه تقصير را نيز متوجه طرف مقابل مي کند. در اين وضعيت پاسخ به دور از رفتار تدافعي اين چنين خواهدبود. مرد: «واي، به کلي فراموش کردم. اشتباه کردم بايد از تو مي خواستم که تماس بگيري... من که مي دونستم برنامه ام چه قدر شلوغه. بذار همين الان به شون زنگ مي زنم.» 4- ناديده گرفتن؛ ديوار دور خودت نکش! اين رفتار زماني روي مي دهد که فرد از تعامل با همسر صرفنظر کند، او را ناديده بگيرد و با او حرف نزد. علت اصلي اين رفتار، اين است که فرد وضعيت را بسيار وخيم و سنگين و تحمل ناپذير مي يابد. فردي که به اصطلاح به دور خود ديوار مي کشد به جاي مواجهه با مشکل، در برابر آن خنثي و منفعل باقي مي ماند، به شکل هاي مختلف در پي فرار از موقعيت است، به حرف هاي همسرش توجهي نمي کند، حمايت و همدلي خود را از همسرش دريغ مي کند، خود را گرفتار و مشغول نشان مي دهد، يا گاهي سرگرم رفتارهاي وسواس گونه مي شود. معمولا زمان مي برد تا سه نوع واکنشي که بيش از اين مطرح شد شرايط را به حدي تحمل ناپذير کنند که فرد به سراغ اين واکنش چهارم يا همان ديوار کشيدن به دور خورد برود، اما وقتي اين واکنش شکل مي گيرد، معمولا به صورت يک عادت در مي آيد. براي حل اين مشکل بهتر است ريشه شکل گيري اين نوع واکنش را فراموش نکنيد؛ تحمل ناپذيرشدن شرايط. بنابراين قدم اول براي مبارزه با اين واکنش، متوقف ساختن بحث در زماني است که به اوج خود مي رسد. شما و همسرتان بايد سعي کنيد که احساس کرديد به اين نقطه نزديک مي شويد، به خودتان يا به يکديگر هشدار دهيد که به طور موقت بحث را تعطيل کنيد. در قدم دوم سعي کنيد به خود استراحت کوتاهي دهيد و به طريقي حواس خود را از آن چه ذهنتان درگير آن بوده رها کنيد، مثلا به موسيقي گوش دهيد يا قديم بزنيد. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد