بلای سنت و مدرنیته، درگیر ازدواجهای امروزی
برترين ها/ به اطرافمان نگاه کنيم با جمع کثيري از افراد ازدواج نکرده دختر و پسر روبهرو هستيم. ازدواج نکردن فقط به دختران اختصاص ندارد بلکه پسران هم به همان ميزان در حال از دست دادن فرصت ازدواج هستند. اکثر آنها به لحاظ اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي شرايط ازدواج را دارند ولي اقدامي در اين زمينه صورت نميگيرد. اين طور نيست که افراد ازدواج نکرده داراي بيماري باشند و به دليل مشکلاتي که مرتبط با بيماريشان باشد، نتوانستهاند ازدواج کنند. با توجه به وضعيت افراد ازدواج نکرده که آن را در قالب افزايش سن ازدواج نکردهها ياد ميکنيم با اين سوال اساسي روبه رو هستيم که ما با اين مشکل چگونه ميتوانيم برخورد کنيم؟ در پاسخ به اين سوال نيازمند تامل بيشتري هستيم. بايد کمي دقت کنيم و شرايط پيرامونيمان را بهتر بشناسيم. شرايط پيراموني ما دوگانه است. از يک طرف همه زمينههاي وارد شدن به جهان مدرن را داريم و از طرف ديگر سعي داريم فرم و صورت ازدواج سنتي داشته باشيم. محتواي ازدواج را مدرن خواستهايم و شکل آن را سنتي. اين اساس و آغاز گرفتاري است که آن را نمي شناسيم. مردم ما بد نميدانند که در ظاهر سنتي ازدواج کنند يا سنتي خوانده شوند ولي در عمل مدرن عمل کنند. در اين ميان چند سالي هست به واسطه رسيدن دهه شصتيها و البته هفتاديها به سن ازدواج، اين موضوع بهعنوان يکي از مهمترين و بهروزترين بحثهاي جامعه ايران است، چه در سطح آکادميک و چه در سطح گفتمان روزمره مردم يا حاکميت. اهميت اين موضوع از آنجا ناشي ميشود که حدود يکسوم جمعيت کشور يعني بيش از 24 ميليون نفر را جمعيت جوان 20 تا 35 ساله تشکيل ميدهند. کاهش 11 درصدي ازدواج در طول يک سال حالا مدير کل دفتر مديريت عملکرد بهزيستي کشور ضمن بيان اينکه طلاق ۶.۶ درصد رشد مثبت و ازدواج ۱۱ درصد رشد منفي داشته است، در تازهترين اظهارات خود در اين باره ميگويد: درصد تغييرات ازدواج در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ ، ۱۱ درصد رشد منفي داشته است؛ به عبارت ديگر تعداد ازدواج ثبت شده در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵، ۱۱ درصد کاهش يافته است. حسن موسوي چلک با ابراز نگراني از وضعيت آسيبهاي اجتماعي در کشور، گفت: مسيري که در حال پيمودن هستيم به درماندگي اجتماعي ختم ميشود. از سوي ديگر اکثر کساني که ازدواج کرده اند داعيه مدرن دارند و ازدواج با الزام هاي مدرن را دنبال مي کنند اما صورت آن را هنوز سنتي حفظ کرده اند؛ يعني اهل آداب هستند، اهل مراسم هستند اهل بريز و بپاش هستند که از سنت آمده است اما محتواي آن را مدرن مي خواهند. آنها همه امکانات لازم و مناسب و رسمي براي زندگي مي خواهند. دختران به خواستگاراني پاسخ مثبت مي دهند که توانايي مديريت زندگي در حد طبقه متوسط را داشته باشند. همانطور که پسران به خواستگاري دختراني مي روند که اين خواسته ها را داشته باشند. از دختراني خواستگاري مي کنند که به آنها کمک کنند تا در زندگي و شرايط مدرن از نوع طبقه متوسط بمانند نه اينکه کاهش موقعيت طبقاتي برايشان فراهم کنند. در سال۹۶، ۱۷۵ هزار جدايي ثبت شد از سوي ديگر بر اساس آمار ارائه شده از سوي سازمان ثبت احوال از ابتداي سال ۹۵ تا پايان آذرماه، ۱۳۵هزار و ۶۶۷ واقعه طلاق به ثبت رسيده است؛ يعني هر ساعت ۲۰.۴نفر در کشور به دلايل مختلف وارد گروه مطلقين ميشوند. حالا هم در تازهترين آمار سال 96 دو روز پيش سيفالله ابوترابي، سخنگوي سازمان ثبت احوال کشور از ثبت ۶۰۸هزار و ۹۷۷ مورد ازدواج و ۱۷۴هزار و ۵۹۷ واقعه طلاق در سال گذشته خبر داد و اين يعني آمار طلاق نسبت به آمار پاياني سال٩۵ که ١۶۵هزار و ٩٧١ مورد بوده، نسبت طلاقها به ازدواجهاي ثبتشده در يک سال به ۲۹درصد رسيده است که بالاترين آمار در تاريخ ثبت احوال ايران از سال ۱۳۴۴ است. همچنين اين افزايش طلاق در کشور به معضلي بزرگ و آسيب اجتماعي تبديل شده که بنيان خانوادهها و سرمايههاي اجتماعي و به تبع آن منابع انساني را نشانه رفته است. مسئله طلاق و افزايش روند آن نگرانيهاي زيادي را در آينده فرهنگي و نسلي کشور به وجود آورده است. کارشناسان مسئله اعتياد، وضعيت نامطلوب اقتصادي به تبع آن بيکاري و رواج سبک زندگي غربي در سطح جامعه و در سطح خانواده نداشتن شناخت، نداشتن اميد به تغيير، نبود تفاهم، تکراري شدن و دخالت خانواده را از مهمترين علل اصلي طلاق در جامعه کنوني ميدانند. براساس آمارهاي ثبت شده در پايگاه جمعيتي سازمان ثبت احوال کشور در سال گذشته ۶۰۸هزار و ۹۷۷ مورد ازدواج به ثبت رسيده که نسبت به سال گذشته افزايش داشته است و ميانگين سني ازدواج در مردان ۲۷.۳ سال و در زنان نيز ۲۲.۸ سال به ثبت رسيده است و طي سال گذشته، ۱۷۴هزار و ۵۹۷ واقعه طلاق نيز ثبت شده است. ازدواج در گيرودار سنت و مدرنيته در اين ميان در کنار تغيير ايجادشده شرايط اقتصادي و اجتماعي زندگي خانوادگي به شکل سنتي نيز سخت شده است. در گذشته بيشتر افراد سالها بعد از تشکيل زندگي متوجه مي شدند که خانواده جديد دارند. اين زمان همان زمان از دست دادن والدين بود. وقتي پدر و مادر که بزرگان خانواده بودند، فوت مي کردند افراد ازدواج کرده احساس مي کردند که خودشان زندگي مستقل دارند. زماني احساس مستقل شدن و داراي زندگي خانوادگي داشتن را پيدا مي کردند که داراي فرزند بوده و بخش اعظم زندگي شان هم تمام شده بود. زماني بود که خود جاي والدينشان را گرفته و حکم پدر و مادربزرگ را داشتند. در حالي که امروز شرايط اينگونه نيست. افراد زماني که ازدواج مي کنند احساس مي کنند که مسئول خانواده هستند. اين احساس هم خوشايند است و هم هزينه بر؛ خوشايندي اين نوع احساس همراه با هزينه هاي اقتصادي و اجتماعي است که تشکيل زندگي را سخت کرده است. اين در حالي است که شرايط اقتصادي هم يکي از معيارهاي اساسي و تعيين کننده در اين وضعيت است. سختي پيدا کردن شغل و درآمد و ساماندهي زندگي به لحاظ اقتصادي موجب شده است تا افراد يا به داشتن فرزند فکر نکنند و اگر هم فکر کردند مديريت آن برايشان سخت ميشود. اين هم يکي ديگر از عواملي است که نقش عمده اي در تغيير الگوي ازدواج دارد. در نتيجه وضعيت جديد که براي افراد قبل و بعد از ازدواج (ترکيبي از موقعيت طبقاتي، فرزندآوري، احساس مسووليت خانوادگي و شرايط سخت اقتصادي و...) فراهم کرده در توليد الگوي جديد ازدواج نقش آفريني کرده است. اين شرايط به خودي خود حاصل نشده است. هم شرايط بعد از انقلاب اسلامي و هم آموزه هاي سياسي و رسانه و شرايط جهاني و هم مداخله گري خانوادهها و نسل هاي جديد در اين زمينه تعيين کننده بوده است. در اين ميان بايد به اين نکته هم توجه داشت که ازدواج در جامعه شهري ايران معاصر به لحاظ فرم و صورت، سنتي است و به لحاظ محتوا، مدرن است. اين وضعيت دوگانه اساس بسياري از مشکلاتي است که براي افراد فراهم کرده است. اين مشکلات از قبل از ازدواج تا پس از آن ادامه دارد و در جايي موجب دردسر مي شود و حوزه خانواه و جامعه را دچار مشکل مي کند. با اين وضعيت آيا هنوز هم مي توان افراد را مقصر دانست يا اينکه بايد جامعه را مقصر دانست؟ به نظر ميرسد به جاي بيتفاوتي و ناديده گرفتن اين وضعيت بايد آن را به رسميت شناخت و به مداراي آن اقدام کرد و زمينهها و شرايط تغيير موقعيت را فراهم کرد. مدارا براي ايجاد شرايط مناسب و بهبود وضعيت و در نهايت وارد شدن به شرايط جديد است. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در آي گپ https://igap.net/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar