سیاست های تشویقی کشورهای جهان برای فرزندآوری
خراسان/ فرزندآوري؛ رويا يا کابوس؟ بسياري از کشورهاي جهان از پير شدن جمعيت خود ميترسند. در ايران مدتي است شعار «فرزندکمتر، زندگي بهتر» با پررنگ شدن دغدغه پير شدن جمعيت، جاي خود را در ذهن بسياري از خانوادههاي ايراني به سوال «واقعا دو تا فرزند کافيه؟» داده است. عموم خانوادهها به ويژه آنها که تجربه والدبودن را در کارنامه خود دارند، به طور غريزي تمايل دارند خانواده بزرگتري داشته باشند. موانع فکري و اجتماعي بسياري وجود دارد که زوجهاي جوان و خانوادهها را بر آن ميدارد تا در اين زمينه، با ترس و احتياط بيشتري تصميم بگيرند. آنها معمولا به آينده کودک خود فکر ميکنند، به مشکلاتي که در دوران بزرگکردن او پيش پايشان است، مسائل مادي، فرهنگي، اجتماعي، تربيتي. در همه کشورهاي جهان براي تشويق خانوادهها به فرزندآوري سياستها و برنامهريزيهاي بسياري وجود دارد؛ منتها با اين که هم اکنون ما هم مثل بسياري از کشورهاي جهان با خطر سالخوردگي جمعيت مواجهيم، براي تشويق خانوادهها به فرزندآوري چه ساز و کاري در نظر گرفته شده است؟ حالا که بسياري از خانواده ها نگران اين هستند که سرنوشت تک فرزندشان دهه هاي بعد بدون خواهر و برادر چه خواهد شد و اقبال به فرزندآوري بيشتر شده است نگاهي مقايسهاي داريم به سياستگذاريهاي دولتهاي جهان در مقوله فرزندآوري و نيز ميزان و موانع اجراييشدن اين قوانين در مصاحبه با يک کارشناس جمعيت. روسيه خانه اي براي فرزند سوم بعد از روي کار آمدن پوتين در کشور روسيه، سياستهاي تشويقي براي افزايش جمعيت قوت گرفت. خانوادههايي که داراي فرزند ميشوند از پرداخت ماليات تا سقف معيني معاف هستند و مورد حمايتهاي مالي براي تربيت و رشد فرزندشان قرار ميگيرند. دولت براي تولد فرزند سوم يک خانه به پدر و مادر نوزاد هديه ميدهد. همچنين مادري که داراي بيش از دو فرزند ميشود، ميتواند کمکهزينه قابلتوجهي دريافت کند. استفاده از کودکستان رايگان، حمايت مالي به صورت سبد کالا و پرداخت نقدي به خانواده ها از ديگر موارد حمايتي است. از طرف ديگر نمايندگان مجلس روسيه تلاش کردند قانوني که توسط «جوزف استالين» مبني بر جريمه مالياتي خانوادههاي بدون فرزند تصويب شده بود را اجرايي کنند. بر اين اساس مردان بدون فرزند 25 تا 50 سال و زنان 20 تا 45 سال بايد 6 درصد درآمد خود را به عنوان ماليات به دولت پرداخت کنند. فرانسه تشويق جدي براي فرزند سوم مادران فرانسوي درصورت بچهدار شدن 16 هفته مرخصي با حقوق و مزاياي کامل دارند که از شش هفته پيش از تولد کودکانشان آغاز ميشود. پس از اين دوره والدين ميتوانند به مرخصي سه ساله و بدون حقوق بروند و بعد از آن بدون هيچ محدوديتي به شغل قبليشان بازگردند. در فرانسه خانوادهها در صورت داشتن فرزند سوم مبلغ 1000 يورو به شکل بلاعوض دريافت ميکنند. همچنين دولت تضمين ميکند که مخارج تحصيل فرزندان خانواده ها از پيش دبستاني تا دانشگاه را تامين کند. اگر خانوادهها به دليل تولد فرزندشان خدمتکار استخدام کنند، دولت بخشي از اين هزينه را ميپردازد. از ديگر سياستهاي افزايش جمعيت در کشور فرانسه ميتوان به اختصاص سبد کالا به خانوادهها اشاره کرد. دولت فرانسه، براي زناني که تازه مادر شدهاند، امکاناتي نظير ويزيت مجاني دکتر يا برخورداري از خدمات پرستاري در خانه را فراهم ميکند. سوئد کمک هزينه اختصاصي براي کودک در اين کشور مرخصي والدين 15 ماه است و آن ها اجازه دارند بعد از اين مدت تا 8 سالگي کودکشان به طور متناوب مرخصي بگيرند و در زمان مرخصي، 80 درصد حقوق خود، معادل 480 روز کاري بهره مند شوند. همچنين خانوادههايي که بعد از 30 ماه براي فرزند بعدي اقدام ميکنند، از امکانات ويژهاي برخوردار ميشوند. يکي از اين تسهيلات اجتماعي که دولت سوئد براي کودکان سوئدي قائل است «بارن بيدراگ» يا همان«کمک هزينه کودک» است. اين کمک هزينه، مبلغ مشخص و بلاعوضي است که دولت سوئد در ازاي هر کودکي که در سوئد متولد ميشود تا زماني که کودک به سن 16 سالگي برسد به والدين پرداخت ميکند. ميزان اين کمک هزينه ارتباطي با ميزان درآمد والدين کودک ندارد و همه اقشار جامعه با هر سطح درآمدي از اين تسهيلات دولت سوئد برخوردار هستند. نروژ بهشت کودکان و مادران سياستهاي اين کشور نه فقط در خصوص افزايش جمعيت بلکه در زمينه حمايت از کودکان تازه متولد شده هم، فوق العاده است. تخفيف ساعات کاري به همراه دريافت مزاياي شغلي براي والدين و تصويب قوانيني در زمينه ايجاد مراکز رفاهي و حمايتي براي مراقبت روزانه از کودکان، بخشي از اين حمايتهاست. در اين کشور پس از تولد هر کودک، پدر و مادر دو هفته مرخصي با حقوق دارند. پس از اين مدت، آنها ميتوانند بين46 هفته مرخصي با حقوق کامل يا 56 هفته مرخصي با 80 درصد پرداختي، که بايد ميان والدين تقسيم شود، يکي را انتخاب کنند. به منظور اطمينان از اين که پدران حتماً در امر نگهداري و بزرگ کردن کودکانشان مشارکت خواهند داشت، پدران موظف هستند دست کم 10 هفته از اين دوران را از محل کار مرخصي بگيرند. جالب اين جاست که استفاده از اين مرخصي براي وزيران دولت نيز امري غيرعادي تلقي نميشود و بسيار معمول است که وزيران دولتي در سال نخست تولد فرزندشان، چند ماهي در مرخصي باشند. در ضمن دولت به يکي از والديني که تصميم دارند تا دوسالگي کودکشان در خانه بمانند، کمک هزينه ويژهاي پرداخت ميکند. به همه اين ها مراقبتهاي رايگان از کودک، دارو و درمان رايگان و حق اولاد در فيش حقوقي نيز اضافه ميشود. ژاپن خوشبختي با کودوموتيت ژاپن يکي از پيرترين کشورهاي جهان است که نرخ رشد جمعيت آن منفيِ 3 درصد است. به گفته کارشناسان اگر اين روال ادامه داشته باشد در سال 3011 ديگر در ژاپن کودک زير 15 سالي وجود ندارد. براي بهبود وضعيت هرم جمعيتي در اين کشور، قانوني به نام «کودوموتيت» وضع شد که طبق آن، خانوادههايي که فرزند زير 15 سال دارند، ماهانه تا 13 هزار ين کمک مالي دريافت ميکنند. همچنين پدر و مادر يک به يک ميتوانند با دريافت نصف حقوق خود تا سقف تعيين شده به مرخصي بروند و اين درحالي است که بعد از آن ميتوانند بدون هيچ نگراني به کار قبلي خود بازگردند. انگلستان 3 سال مرخصي با حقوق براي مادران سياستهاي اين کشور، اختصاص 52 هفته مرخصي زايمان براي زنان است که 39 هفته آن با حقوق است؛ و 6 هفته اول مرخصي با 90 درصد حقوق است و مابقي آن، حداقل دستمزد. در انگلستان براي خانواده داراي فرزند حقوق هفتگي در نظر گرفته شده است. از بند ۱۳مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي، در زمينه سياستهاي تشويقي فرزندآوري در ايران چه ميدانيد؟ مشوق هايي که اجرا نمي شود! شوراي عالي انقلاب فرهنگي، در سال 91 برنامهاي تصويب کرد که ميتوان آن را مهمترين سند جمعيتي کشور ناميد که طي سال هاي اخير به منظور پيشگيري از کاهش نرخ باروري و حرکت در مسير افزايش نرخ رشد جمعيت تصويب شده است. مصوبه اي که بيشتر مفاد آن بر سياستهاي تشويقي براي فرزندآوري و در نتيجه پيشگيري از بحرانها و چالشهاي ناشي از پير شدن کشور در آينده معطوف است. منتها تا امروز و با گذشت بيش از شش سال از تصويب اين طرح، هنوز بسياري از بندهاي آن در هفتخوانِ پيگيري و اجراي مسئولان، بلاتکليف است. طرحي که ظاهرا به واسطه ايجاد بار مالي براي دولت، با بيمهري مواجه است و با وجود شرايط بحراني کشور در زمينه کاهش نرخ جمعيت، به شکلي که مايه قوت قلب خانوادهها براي فرزندآوري باشد، اجرا نميشود. طرحِ مفيدي که بر لزوم بازنگري و وضع قوانين و مقررات حمايتي و تشويقي فرزندآوري به صورت پلکاني با رعايت سه معيار سن ازدواج، فاصله مواليد و تعداد فرزندان تاکيد دارد و با هم، مروري داريم بر جزئيات بند 13 آن که به طرح برنامههايي براي تشويق خانوادهها به فرزندآوري اختصاص دارد. پوشش بيمه اجباري درمان رايگان مادر و کودک از ابتداي بارداري تا پايان دو سالگي کودک، براي کساني که فاقد پوشش بيمه درماني هستند. اختصاص سبد تغذيه رايگان ماهانه به صورت بن کالا شامل پروتئين، لبنيات، برنج و حبوبات به ميزان يک تا 2ميليون ريال به مادران باردار و داراي فرزند زير دو سال، حداقل براي سه دهک درآمدي پايين و نيازمندان بر اساس ارزش ريالي سال 1390 به عنوان سال پايه. اختصاص بسته بهداشتي- درماني رايگان شامل مکملهاي غذايي، دارو، آزمايشهاي دورهاي و موردي و معاينههاي ماهانه به مادران باردار و داراي فرزند زير دو سال براي حداقل سه دهک درآمدي پايين. پوشش کامل بيمهاي براي درمان ناباروريهاي اوليه و ثانويه. اختصاص مرخصي استحقاقي دو هفتهاي تولد فرزند به پدر. اجراي کامل طرح آتيه فرزندان با مبنا قرار گرفتن ارزش ريالي سال 1389 به عنوان سال پايه پرداخت هديه تولد فرزند به مادر به صورت سکه بهار آزادي. افزايش سنوات تحصيلي دانشجويان مادر به ازاي هر فرزند تا 5/4 سال و کاهش سقف واحدهاي درسي در هر نيمسال تا سقف هشت واحد. متناسبسازي نظام آموزشي کشور با ملاحظات جنسيتي و سياستهاي جمعيتي در ساختار، محتوا و طول مدت تحصيل. مراکز آموزش عالي موظفند در توزيع و تخصيص وام دانشجويي، وام وديعه مسکن و همچنين تخصيص خوابگاههاي دانشجويي، دانشجويان متأهل داراي فرزند را در اولويت قرار دهند. دانشجويان مادر داراي فرزند زير سه سال ميتوانند تا 50 درصد واحدهاي درسي نظري دوره تحصيلي خود را به صورت نيمهحضوري يا مجازي بگذرانند. فراهم آوردن امکان حضور منعطف و کاهش ساعات کار موظف، ايجاد امتيازات خاص و تسهيلات لازم در طرح دورکاري و نيمهحضوري و ساير شيوههاي مناسب اشتغال براي زنان باردار و مادران داراي فرزند زير 5 سال. حق عائلهمندي در کليه قوانين و مقررات استخدامي به دو برابر افزايش مييابد. پرداخت پاداش اولاد به صورت ماهانه و به صورت پلکاني در کليه قوانين و مقررات استخدامي کشور. اعطاي مشوقهاي مالياتي به خانواده متناسب با تغييرات در بُعد خانوار از طريق تغيير در واحد مالياتي از فرد به خانواده. حمايت از طراحي، ساخت و واگذاري مسکنهاي چند نسلي به خانوادههاي گسترده. احتساب خانهداري به عنوان شغل و کمک به بيمه بازنشستگي زنان متأهل خانهدار با پرداخت بخشي از حق بيمه توسط دولت متناسب با درآمد خانواده. مادران شاغل داراي سه فرزند و بيشتر ميتوانند با داشتن هر ميزان سابقه کار، علاوه بر ميزان سنوات خود به ازاي هر فرزند با يک سال افزايش سنوات بازنشسته شوند. مادران شاغل ميتوانند با هر ميزان سابقه کار با همان ميزان سنوات بازنشسته شوند. پرداخت وام قرضالحسنه «فرزند» به مبلغ يکصدميليون ريال به خانوادهها براي فرزندان سوم تا پنجم با بازپرداخت 10 ساله و بدون الزام به سپردهگذاري توسط بانکهاي عامل برمبناي نرخ پايه سال 1391. افزايش اعتبارات، امکانات، ساعات درسي و فعاليتهاي ورزشي دختران و پسران در مدارس و دانشگاهها. ايجاد رشتههاي تحصيلي متناسب با جايگاه و نقش خانواده و زن براساس فرهنگ اسلامي، همچون مديريت خانه و خانواده در مقاطع مختلف توسط دو وزارت آموزش و پرورش و علوم، تحقيقات و فناوري. اجراي مستمر طرح غربالگري سلامت دختران و پسران در مدارس و دانشگاهها. ترويج زايمان طبيعي و بدون درد و مقابله هدفمند با سزارينهاي غيرضروري و سودجويانه. نويسنده : الهام يوسفي همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar