خودشیفته های مجازی در شبکه های اجتماعی
برترين ها/ بررسيها هم نشان داده است که شبکه اجتماعي ميتواند براي بيان آزاد و راحت درونيات انسان مورد استفاده قرار بگيرد و از اين طريق کاربران را از خودشيفتگي دور کند. به هر حال بايد ديد اين فرايند چگونه در آينده ادامه پيدا ميکند. اعداد و ارقامي که در اين زمينه ارائه شده به تنهايي گوياي آن است که دنياي شبکههاي اجتماعي تا چه اندازه ميتواند براي ما جذاب باشد. هر روز بيش از ۸۰ ميليون عکس جديد روي اينستاگرام به اشتراک گذاشته ميشود، روزي ۳.۵ ميليارد بار مطالب دوستان و اطرافيان خود را لايک ميکنيم و بيش از ۱.۵ ميليارد نفر معادل يک پنجم ساکنان کره زمين جزييات زندگي شخصي خود را روي فيس بوک منتشر ميکنند. اين، قدرت بالاي شبکههاي اجتماعي است که ما را تا اين اندازه به خود وابسته کرده است و البته جامعهشناسان و روانشناسان به گونه ديگر هم به آن نگاه ميکنند. آنها ميگويند شبکه اجتماعي به نوعي بستر خودشيفتگي را براي کاربران فراهم کرده است و به اين نياز در مردم پاسخ ميدهند. با بيان فرضيه مذکور اين پرسش مطرح ميشود که آيا واقعا شبکه اجتماعي زمينه لازم براي بروز خودشيفتگي را فراهم ميکند يا اينکه کاربران پيش از حضور در اين فضا هم اين عادت رفتاري را با خود حمل ميکردند؟ در کشور آمريکا تعداد مبتلايان به اختلال شخصيتي خودشيفتگي (NPD) طي يک دهه گذشته به ميزان قابل ملاحظهاي افزايش يافته است و البته کارشناسان ميگويند اين روند با افزايش چاقي ميان مردم قابل مقايسه بوده است. در تعداد زيادي از مطالعاتي که طي سالهاي اخير انجام شده است، اين مسأله مشخص شد که ميان ابتلا به اختلال شخصيتي خودشيفتگي و فعاليت گسترده در شبکههاي اجتماعي رابطه مستقيم وجود دارد. رفتارهايي مانند تلاش براي جذب تعداد بيشتر لايک، انتشار بخشهاي بيشتري از زندگي شخصي، تلاش براي جذب بيشتر دنبال کنندگان آنلاين در صفحات اجتماعي و انتشار تصاوير شخصي با جوانب مثبت و قابل توجه از جمله مواردي است که ميتواند نشان دهنده بروز خودشيفتگي باشد. محققان همچنين يک رابطه مستقيم ميان تعداد دوستان يک فرد در شبکه اجتماعي فيس بوک و شيوع صفات شخصيت مخل پيدا کردهاند و در نتيجه از اين طريق ثابت کردند که تمايل به داشتن دوستان بيشتر در فيس بوک هم ميتواند به نوعي با خودشيفتگي در ارتباط باشد. در اين بررسيها مشخص شده است به طور ويژه خودشيفتگي در دنياي شبکههاي اجتماعي ميان گروه سني نوجوانان و جوانان بيشتر ديده ميشود و هر چه وابستگي افراد به شبکههاي اجتماعي افزايش مييابد، احتمال بروز خودشيفتگي در آنها بيشتر ميشود. سياران مک ماهون، مدير مؤسسه امنيت سايبري در آمريکا بر اين باور است که ميان ميزان وابستگي به شبکههاي اجتماعي و بروز خودشيفتگي ارتباطات مستقيم وجود دارد ولي هنوز به طور دقيق مشخص نشده است که اين دو فرايند تا چه اندازه ميتوانند روي يکديگر تاثير بگذارند. مک ماهون در اين خصوص ميگويد: «مرکز آکادميک بر اين نکته تاکيد دارند که بررسيها و محاسبات دقيق آنها اين مسأله را نشان داده است که حضور دايمي در شبکه اجتماعي ميتواند احتمال بروز خودشيفتگي در کاربران را افزايش دهد. در بررسيهاي متعدد مشخص شده است که هر چه درگيري فرد با شبکههاي اجتماعي بيشتر ميشود، احتمال بروز خودشيفتگي هم در او افزايش مييابد ولي بايد اعتراف کرد هنوز به طور دقيق مشخص نشده است که اين ارتباط چگونه توصيف ميشود و اين دو فضا چطور ميتوانند يکديگر را تشديد کنند.» «بررسيهاي اجتماعي نشان داده است که طي چند سال اخير در دنياي غرب ميزان خودشيفتگي ميان افراد افزايش قابل ملاحظهاي يافته است و گستره اين فرايند به شبکههاي رسانهاي هم کشيده شده است. براي آن دسته از شبکههاي رسانهاي که محبوبيت زيادي ميان کاربران جهاني دارند ميتوان اين گونه گفت که آنها شرايط و بستر لازم براي افزايش خودشيفتگي ميان کاربران را شامل ميشوند.» لوسي کلايد، مدير مرکز روان درمانگري آمريکا بر اين باور است که همه مردم به نوعي گرايشهاي خودشيفتگي را در خود جا دادهاند و ما هنوز به درستي نميدانيم که شبکه اجتماعي تا چه اندازه آن را تشديد ميکند ولي اين مسأله کاملا واضح و مشخص است که تعاملات مجازي و دور شدن از دنياي واقعي موجب شده در اين زمينه تاثيرات قابل ملاحظهاي بر جا بماند. کلايد در اين خصوص ميگويد: «در زمينه بروز خودشيفتگي به عنوان يک اختلال شخصيتي، من نميتوانم بگويم که شبکه اجتماعي عامل اصلي اين اتفاق محسوب ميشود ولي روي اين مسأله تاکيد فراوان دارم که شبکههاي اجتماعي و رسانهاي تاثير زيادي را براي بروز هر چه بيشتر خودشيفتگي بر جاي ميگذارند. اگر شما از نظر روانشناسي جزو افرادي طبقه بندي شويد که به اختلال شخصيتي خودشيفتگي مبتلا باشيد، به دنبال آن خواهيد بود تا بازخوردهاي مثبت را از محيط پيرامون خود دريافت کنيد. در اين شرايط دنياي پيرامون به آيينهاي تبديل ميشود که فقط جوانب مثبت شما را نمايان ميکند و به صورت مداوم دنبال آن هستيد تا از محيط پيرامون خود مورد تاييد قرار بگيريد. اين مسأله موجب ميشود زندگي شما از روال عادي خارج شود. شبکههاي اجتماعي و رسانهاي دقيقا چنين بستري را فراهم ميکنند و همه امکانات لازم را در اختيار شما ميگذارند تا به دنبال بازخوردهاي مثبت از محيط پيرامون بگرديد. با توجه به اينکه شبکه اجتماعي به شما امکان ميدهد شخصيت واقعي خود را بروز ندهيد و پشت ديوار مجازي يک شخصيت ايده آل براي خود درست کنيد، اين مسأله ميتواند روي خودشيفتگي اثر قابل ملاحظهاي بر جاي بگذارد و موجب شود شما در اين مسير پيش برويد.» خودشيفتگي مجازي جک پرايس، که ۳۴ سال دارد، در ده سال گذشته بيش از ۶۰ هزار دنبال کننده را در صفحات اجتماعي خود روي فيس بوک، توييتر و اينستاگرام جذب کرده است. او در هر روز به طور ميانگين ۱۰ بار به صفحات خود در شبکههاي اجتماعي سر ميزند و به گفته خود، براي نگهداري و به روزرساني پروفايل مجازي خود وسواس زيادي به خرج ميدهد. او خود را خودشيفته نميداند و ميگويد شخصي است که از فناوريهاي موجود استفاده ميکند و نسبت به ديگر دوستان خود تمرکز بيشتري بر اين فناوريها دارد تا به انتظاراتش پاسخ دهد. پرايس در اين خصوص ميگويد: «در بسياري از مواقع ساعتها فکر ميکنم تا به اين نتيجه برسم که چه چيزي را بايد روي صفحه اجتماعي خود به اشتراک بگذارم. ساعتها در مورد خواستهها و نيازهاي دنبال کنندگانم فکر ميکنم تا بتوانم با مطلبي که به اشتراک ميگذارم، رضايت آنها را جلب کنم. البته به صورت همزمان هميشه بر اين مسأله تاکيد داشتم تا ضمن به اشتراک گذاري يک مطلب از دنبال کنندگان خود بخواهم که در مورد من هم فکر کنند. بايد اعتراف کنم اين مسأله يکي از وقت گيرترين کارهايي است که در طول زندگي خود انجام دادهايم و براي آنکه بتوانم تا اين اندازه توجه مخاطبان مجازي را جلب کنم، سرمايه گذاري زماني انجام دادهام. در مجموع بايد بگويم من در شبکههاي اجتماعي بسيار موفق بودهام. به شهرت زيادي رسيدهام و حتي اين اتفاق توانسته است براي من بازده مالي داشته باشد.» او در ادامه توضيح داد: «من در بسياري از موارد «لحظهها» را عنوان يک محتواي مناسب براي به اشتراک گذاري با دنبال کنندگان ميبينم و از اين طريق ميتوانم توجه آنها را به خود جلب کنم. اين اتفاق مانند آن است که از «لحظههاي» مختلف در زندگي خود عکس برداري کنيد و آن را با ديگران به اشتراک بگذاريد. اين عکاسي فقط بايد از لحظاتي باشد که براي مخاطبان هم جذابيت داشته باشد. ممکن است در زندگي واقعي هر يک از ما چنين لحظاتي پيش آيد ولي بايد توجه داشته باشيد نحوه به اشتراک گذاري اين لحظات خيلي مهم است تا از اين طريق بتوانيد توجه مخاطبان را به خود جلب کنيد. اين همان کاري است که من روي صفحات خود در شبکههاي اجتماعي انجام ميدهم.» اختلال شخصيتي خودشيفتگي (NPD) نخستين بار در دهه ۱۹۶۰ ميلادي شناسايي شد و سرانجام در سال ۱۹۸۰ روشهاي رسمي براي شناسايي آن مورد استفاده قرار گرفت. شخصيتهاي مبتلا به NPD براي تحسين شدن از جانب اطرافيان نياز فراواني را در خود احساس ميکنند، خود را مهمتر از اطرافيان ميدانند و همدلي و همدردي با ديگران در آنها ديده نميشود. بر اساس «گزارش راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني» عوامل ديگري هم براي تشخيص خودشيفتگي در افراد وجود دارد که از مهمترين آنها ميتوان به روياي دستيابي به موفقيت نامحدود، جلب توجه بيش از اندازه از جانب اطرافيان، عکس العملهاي رفتاري سرد در تعامل با اطرافيان، انتخاب دوستان بر اساس اعتبار و سطح اجتماعي و بيتوجهي به کيفيتهاي شخصيتي اطرافيان در ارتباطان اجتماعي اشاره کرد. بر اين اساس ميتوان بين ويژگيهاي نشان دهنده خودشيفتگي و رفتار افراد در شبکههاي اجتماعي ارتباطاتي را مشاهده کرد. نوجوانان و جوانان آسيب پذيرترين قشر جامعه در مقابل خودشيفتگي هستند و از آنجايي که اين افراد بزرگترين گروه مخاطبان شبکههاي اجتماعي را تشکيل ميدهند، اين احتمال وجود دارد بيش از هر زمان ديگري درگير اين اختلال شخصيتي شوند و تاثيرات منفي شبکههاي اجتماعي را بپذيرند. افرادي که در گروه سني ۱۷ تا ۲۱ سال به سر ميبرند در سطح حداقل نوعي خودشيفتگي هستند تا بتوانند موقعيت اجتماعي خود را در جامعه پيدا کنند و از اين طريق بتوانند به صورت مستقل ارتباطات اجتماعي برقرار کنند. تجربه آنها در اين فرايند ميتواند مزاياي فراواني را به همراه داشته باشد ولي اگر دقت کافي در اين زمينه صورت نگيرد، حضور پررنگ در شبکههاي اجتماعي ميتواند به گسترده شدن هر چه بيشتر خودشيفتگي ميان اين گروه از افراد دامن بزند. کلايد در اين خصوص اظهار کرد: «اين گروه سني بيش از ديگران در مقابل اتفاقات اجتماعي تاثير ميپذيرند. مهمترين نکته براي اين گروه از افراد اين است که از طرف اطرافيان چگونه ديده ميشوند و تمام تلاش خود را ميکنند در کانون توجه اطرافيان قرار بگيرند. اين گروه از افراد به صورت گسترده ميکوشند توجه مثبت اطرافيان را به خود جلب کنند. بايد توجه داشت شبکه اجتماعي فضاي لازم را در اين زمينه فراهم ميکند تا جوانان يک شخصيت غيرواقعي از خود بروز دهند و از اين طريق بتوانند به صورت مثبت مورد توجه اطرافيان قرار بگيرند.» او در ادامه توضيح داد: «اين روزها به وضوح ميبينيم که نوجوانان و جوانان براي گرفتن عکسهاي سلفي تلاش فراوان ميکنند و تاکيد دارند که عکسهاي آنها در بهترين شکل به اشتراک گذاشته شود. اين مسأله را ميتوان به عنوان يک فشار مجازي بر جوانان تلقي کرد زيرا اين گروه از افراد که تمايل دارند در کانون توجه ديگران قرار بگيرند، با استفاده از ابزارهاي مجازي ميکوشند اين کار را به بهترين شکل بکنند و خود را در معرض ابتلا به خودشيفتگي قرار ميدهند». با اين وجود برخي بررسيها هم نشان داده است که شبکه اجتماعي ميتواند براي بيان آزاد و راحت درونيات انسان مورد استفاده قرار بگيرد و از اين طريق کاربران را از خودشيفتگي دور کند. به هر حال بايد ديد اين فرايند چگونه در آينده ادامه پيدا ميکند. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar