بهترین روش برای تربیت کودکان چیست؟
نمناک/ ميزان عشق و محبت و محدوديت هايي که در مورد تربيت کودکان به ميان مي آيد، با نحوه برخوردي که والدين با فرزندان خود دارند، ارتباط مستقيمي دارد،اما شيوه هاي تربيتي کودکان منحصربه فرد نبوده و نمي توان يکي را براي هر کودکي انتخاب کرد. کليد اصلي شيوه تربيتي مناسب درک شخصيت خلق و خوي کودک است تا در کنار آن بتوانيد استعدادها و تمايلات او را بهتر شناسايي کنيد.اما نمي توان گفت که يک راه قطعي براي تربيت کودکان در همه موارد وجود دارد. هيچ شيوه صحيح و منحصر به فردي وجود ندارد که شما با استفاده از آن بتوانيد يک کودک سالم را پرورش دهيد. به هر حال شيوه هاي متفاوتي هستند که همه پدر و مادرها بايد از آن ها آگاهي داشته باشند. بر اساس تحقيقاتي که در زمينه نحوه برخورد با کودکان انجام شده، محققان به 4 شيوه تربيت دست پيدا کرده اند: 1- محبت کم، محدوديت کم 2- محبت کم، محدوديت زياد 3- محبت زياد، محدوديت کم 4- محبت زياد، محدوديت زياد نکات تربيتي کودکان ميزان عشق و محبت و محدوديت هايي که در مورد تربيت کودکان به ميان مي آيد، با نحوه برخوردي که والدين با فرزندان خود دارند، ارتباط مستقيمي دارد. والدين بايد با محبتي که به فرزندان خود ابراز مي کنند به آن ها احساس آرامش داده و به راحتي با آن ها ارتباط برقرار کنند و به گفت وگو بنشينند. هم چنين با محدوديت هايي که براي فرزندان خود قايل مي شوند مي توانند به صورت متعادل، غيرفعال و سلطه جويانه در برابر کودکان خود ظاهر شوند. به اين معنا که مي توانند عکس العمل متعادلي در مقابل رفتار کودک خود نشان دهند، يا نسبت به رفتار او هيچ گونه عکس العملي از خود نشان ندهند و يا نهايتا عکس العمل تندي نشان داده و به صورت سلطه جويانه در مقابل او ظاهر شوند. اگر بخواهيم در يک کلام اين روش ها را تشريح کنيم، مي توانيم بگوييم واکنش غيرفعال هيچ کاري از پيش نمي برد، واکنش متعادل، شما و فرزند را به نتيجه دلخواه رسانده و هر دو موفق خواهيد بود و واکنش پرخاشگرانه نيز در نهايت به کتک خوردن کودک مي انجامد. به هر حال همه پدر و مادرها به نحوي از اين چهار روش استفاده مي کنند و با بهره گيري از الگوهاي رفتاري متفاوت، عشق خود را نثار کودکان کرده و با تعيين محدوديت ها، آن ها را در مسير درست قرار مي دهند. در حقيقت نتيجه تمام اين تلاش ها رسيدن به تعادل است که هم در زمينه محدوديت ها و هم در زمينه محبت کردن بايد مورد تامل و بررسي قرار گيرد. اگر شما از شيوه محبت زياد در تربيت کودکان خود استفاده مي کنيد، بنابراين به تبعيت از اين روش بايد بيشتر با آن ها صحبت کنيد، وقت بيشتري را با آن ها صرف کنيد و با دليل و منطق برخورد کنيد. از سوي ديگر، والديني که از روش قرار دادن محدوديت هاي زياد استفاده مي کنند، بايد قبول کنند که قدري ديکتاتورانه با کودکان رفتار مي کنند. اين روش به زمان هاي قديم، هنگامي که کودکان را تنبيه بدني مي کردند، باز مي گردد. به هر حال هر گزينه اي را که انتخاب مي کنيد همواره بايد به خاطر داشته باشيد که هدف شما از تربيت کودکان، آموزش احترام گذاشتن متقابل به آن ها و آماده کردن آن ها براي پيروي از قوانين اجتماعي است. از چهار شيوه ارايه شده بايد تکنيکي را انتخاب کنيد که خودتان به شخصه ارتباط بهتري با آن برقرار مي کنيد. به عنوان مثال اگر والدين شما از تکنيک قرار دادن محدوديت هاي زياد براي تربيت شما استفاده مي کردند و شما احساس مي کنيد که با اين شيوه به بهترين نحو تربيت شده ايد، بنابراين اين امکان وجود دارد که خودتان نيز همين شيوه را در مقابل فرزندتان به کار گيريد. از سوي ديگر شايد به هيچ وجه با شيوه والدين تان موافق نباشيد و ترجيح دهيد تا از شيوه محبت زياد در قبال فرزندان تان بهره بگيريد. تحقيقات، گوياي اين مطلب هستند که محبت و محدوديت زياد خيلي بهتر از محبت و محدوديت کم عمل مي کند. چرا که در صورت کم بودن ميزان محبت و محدوديت، کودکان از شخصيت پاييني برخوردار مي شوند. اغلب پدر و مادرهايي که بيشتر به فکر راحتي و آرامش خود هستند تا به فکر پرورش و تربيت کودکان، از اين روش استفاده مي کنند. در يکي از برنامه هاي تلويزيوني، مادري را نشان مي دادند که ترجيح مي داد هيچ کاري به کار فرزندش نداشته باشد، دليلش هم اين بود که ممکن است کودک از گفته ها و کارهاي او برداشت منفي کند. "دکتر منل" در پاسخ به اين مادر گفت:"چنين تصوري کاملا سطحي است و بيشتر مي توان گفت که شما مي خواهيد وظايف خود را ساده کنيد و هيچ ارزش و اهميتي براي تربيت فرزند خود قايل نيستيد." در پايان گفت وگو، مادر به اشتباه خود پي برد و تصميم گرفت تا رفتار خود را به طور کلي در مقابل فرزندانش تغيير دهد. زماني که مي توان از محبت فراوان استفاده کرد و کودکان را به راحتي در مسير درست قرار داد، چرا به زور و اجبار متوسل شويم؟ خود شما هم دوست نداريد همه چيز به شما ديکته شود و تحت کنترل شديد ديگران قرار بگيريد. هيچ گاه زور و اجبار غيرضروري را به فرزندان خود تحميل نکنيد و کاري نکنيد که حد و مرز، بيش از اندازه آن ها را خسته کرده و مجبور شوند تا دست به مخالفت هاي شديد بزنند. بايد تا جايي که مي توانيد عشق و محبت خود را نثار آن ها کنيد و هر کجا که لازم بود حد و مرزهاي مشخصي براي شان تعيين کنيد. در موقعيت هايي که سلامت جسماني کودک در معرض خطر قرار مي گيرد و يا امکان بروز مشکلات جدي براي او وجود دارد، مي توانيد تا حدي از شيوه پرخاشگرانه و سلطه جويانه استفاده کنيد. زماني که کودکان ملزم به انجام کاري هستند، به عنوان مثال زمان خواب شان فرا رسيده و بايد براي خوابيدن آماده شوند، بايد با شيوه متعادل با آن ها برخورد کنيد. واکنش غيرفعال نيز در مواقعي نظير زماني که کودک نوشيدني خود را از دهان به بيرون مي ريزد، کاربرد دارد. در چنين مواقعي به هيچ وجه نبايد به روي خود بياوريد ولي مي توانيد طوري وانمود کنيد که کودک تصور کند شما فکر مي کنيد کار او کاملا تصادفي بوده است. به اين طريق او از تکرار مجدد اين کار خودداري خواهد کرد. در اين موقعيت نبايد بر سر کودک داد بزنيد و يا او را تنبيه کنيد چرا که در صورت مشاهده چنين واکنشي او مجددا اين کار را تکرار خواهد کرد. بر اساس موقعيت هاي مختلف شما ملزم به تغيير روش هاي تربيتي خود هستيد. همان طور که در ابتداي اين مقاله هم اشاره کردم، هيچ شيوه اي از پيش تعيين شده اي براي تربيت کودکان وجود ندارد. در هر حال او را دوست بداريد و با توجه به موقعيت هاي مختلف، متعادل، منفعل و سلطه جو باشيد. يادتان باشد بچه هاي امروز متفاوت هستند. آن ها علاقه اي به گوش کردن نصحيت هاي طولاني مدت ندارند. به نوعي مي توان گفت آن ها فرزندان عصر سرعت هستند. بهترين نوع خوراک ذهني که مي توان براي آن ها تجويز کرد، پند و اندرز فست فودي است.