شیوع تجرد قطعی در ایران؛ تنهایی بی انتها

اطلاعات/ شما هم فکر مي‌کنيد دور و برتان عروسي کم شده و مثل قبل هر سال به چند عروسي دعوت نمي‌شويد؟ شايد هم به نظرتان جوانان مجرد فاميل‌تان بيشتر از قبل شده‌اند. بايد بگوييم آمار هم با شما موافق است. آمار‌هاي بين‌المللي و داخلي نشان مي‌دهد ۱۳ميليون جوان مجرد ايراني از سن مناسب ازدواج عبور کرده‌اند و در معرض تجرد قطعي قرار گرفته اند‏‎.‎يعني اينکه ديگر خيال ازدواج را ندارند. حتما «تجرد قطعي» را در اين يکي دو سال اخير زياد شنيده ايد. چون مساله‌اي است که جامعه ايراني با آن مواجه شده و چون قبلا آن را تجربه نکرده برايش هنوز هم عجيب است. اينکه چرا جوانان به جاي ازدواج به تجرد هميشگي فکر مي‌کنند و اينکه حالا اين مجردان چگونه قرار است زندگي شان بگذرد. آمار تجرد به تازگي آمارهاي جهاني درباره ازدواج منتشر شده که نشان مي‌دهد از طرفي سن ازدواج در ميان جوانان افزايش پيدا کرده و از طرفي ديگر و آمارهاي تجرد قطعي رشد بالا و بي سابقه‌اي داشته است. مدتي قبل سايت «بيزينس اينسايدر» متوسط سن ازدواج در برخي کشورهاي جهان را بنا به گزارش سازمان ملل متحد منتشر کرد که ايراني‌ها با ۲ر۲۵ سال سن در رده هفتم قرار گرفته بودند. ‏ اما آماري که مدير کل دفتر سلامت خانواده و جمعيت وزارت بهداشت هفته پيش منتشر کرد نشان مي‌دهد بيش از ۱۳ ميليون جوان مجرد ايراني که در آستانه ازدواج هستند، سن مناسب ازدواج را سپري کرده‌اند يا در حال سپري کردن اين سن هستند. محمد اسماعيل مطلق گفت: «به علل مختلف متوسط سن ازدواج دختران و پسران ايراني در يک دهه اخير در استانهاي مختلف بين چهار تا شش سال افزايش يافته و اکنون متوسط سن ازدواج دختران ايراني ۲۵ سال و متوسط سن پسران ايراني ۲۷ سال است و البته اين آمار در استان‌هاي بزرگ مانند تهران بالاتر و رو به افزايش است‎.‎ علاوه بر اين کساني را داريم که به تجرد قطعي رسيده‌اند و ديگر نمي‌خواهند ازدواج کنند. يعني عدم ازدواج تا سن ۵۰سالگي.‏ ‏ براساس بررسي‌هاي مرکز آمار ايران، تجرد قطعي در سال ۱۳۷۵ براي مردان حدود ۱ر۱ درصد و براي زنان ۲ر۱درصد بوده است. روند افزايشي تجرد قطعي در زنان خيلي بيشتر از مردان بوده به طوري که طي سالهاي ۱۳۷۵تا ۱۳۹۵ اين شاخص براي مردان حدود دو برابر شده اما براي زنان بيش از سه برابر شده است‎.‎ در واقع نسبت تجرد قطعي زنان به حدود ۶ر۱ برابر مردان رسيده‌است‎.‎ البته بايد در نظر گرفت که جمعيت‌شناسي سن بالاي ۴۰سال را براي زنان تجرد قطعي مي‌داند. طبق سرشماري سال ۱۳۹۵، ۱۰درصد زنان ۳۵ تا ۳۹ساله کشور مجردند. اين در حالي است که در گروه سني ۴۰ تا ۴۴ساله ۸ر۶ درصد، در گروه سني ۴۰ تا ۴۴ساله ۸ر۶درصد و ۵۰ تا ۵۴ساله‌ها نيز ۱ر۳ درصد مجرد هستند.‏ چرا مجرد مي‌مانيم؟ خيلي‌ها مي‌گويند شرايط ازدواج براي جوانان فراهم نيست و به همين دليل آنها تجرد را انتخاب مي‌کنند يا حداقل دير ازدواج مي‌کنند. اما جامعه شناسي دلايلي غير از مسائل اقتصادي را در اين مساله موثر مي‌داند. شهلا کاظمي پور جامعه شناس مي‌گويد: «سال‌ها آمار تجرد قطعي براي زنان ۲درصد و براي مردان ۸ر۱ درصد بود اما پس از انقلاب اسلامي و بعد از افزايش مواليد در دهه ۶۰ با توجه به آنکه به لحاظ فرهنگي دختران بايد با دهه قبلي خود ازدواج کنند و با توجه به آنکه تعداد پسران دهه ۵۰ بسيار کمتر از دختران دهه ۶۰ بود، براي اين گروه مضيقه ازدواج به وجود آمد و مساله تجرد دختران دهه ۶۰ از اواخر دهه ۸۰ خود را نشان داد‏‎.‎ در حال حاضر ۸۱هزار نفر مرد ۴۵سال مجرد در کشور داريم اين در حالي است که نرخ زنان بالاي ۴۰سال مجرد ۴۲۶هزار نفر است يعني آمار تجرد قطعي مردان حدود يک پنجم تجرد قطعي زنان است‏‎.‎ در دهه ۷۰ با کاهش باروري مواجه شديم بدين ترتيب دختران دهه ۷۰ کمتر از پسران دهه ۶۰ هستند و اين مساله باعث افزايش نرخ ازدواج در ميان دختران دهه ۷۰ شده است؛ به طوري که در حال حاضر با افزايش نرخ ازدواج در دختران ميان ۱۵ تا ۱۹ساله کشور مواجه هستيم و همين مساله باعث مي‌شود که نرخ تجرد قطعي در آينده کاهش پيدا کند.»‏ طيبه سياوشي نماينده مجلس درباره دلايل ازدواج نکردن جوانان مي‌گويد: «موضوع مسئوليت‌پذيري است. اين مسئله بيشتر در کلانشهرها ديده مي‌شود. اگر از دلايل غيراخلاقي بي رغبتي جوانان براي ازدواج چشم پوشي کنيم بايد گفت مباحثي وجود دارد که مربوط به حوزه «مسئوليت‌پذيري» آنان مي‌شود که در نهايت ازدواج را براي آنان «خطير و دشوار» مي‌کند. اين مسئله به حدي سخت و دشوار ديده مي‌شود که جرأت نمي‌کنند وارد آن شوند‏‎.‎‏» امان‌الله قرايي مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه مي‌گويد:‌ «جوانان به دليل عوامل متعددي مخصوصاً مسائل اقتصادي نمي‌توانند به ازدواج تن دهند، در حالي که براي برطرف کردن مسائل عاطفي و جنسي خود نيازمند رابطه با يکديگر هستند. اين در حاليست که بر اساس پژوهش‌هايي که در ايران انجام شده است درصد بالايي از پسراني که روابط آزاد دارند، حاضر به ازدواج با دختراني که با آن‌ها در ارتباط عاطفي و جنسي هستند، نخواهندشد. درحالي که دختران تصور مي‌کنند اين روابط در ‌‌نهايت به ازدواج منجر مي‌شود تصوراتي مبني بر ازدواج با دختران «آفتاب و مهتاب» نديده هنوز هم در ميان جوانان وجود دارد. ‎اما همچنان مسائل اقتصادي مشکلات ازدواج را چندين برابر مي‌کند. در حالي که در گذشته، خانواده‌ها توانايي کمک به فرزندانشان براي ازدواج را داشته‌اند، امروز اما نه تنها توانايي کمک به فرزندان خود را ندارند، اداره زندگي براي خودشان هم بسيار دشوار است. در حالي که جوانان آينده روشني براي زندگي خود و مسائل شغليشان متصور نيستند نمي‌توانند ريسک ازدواج را بپذيرند و در پي آن مسائل پرخطري مثل کاهش اميد به زندگي و انزوا و تنهايي در جامعه به‌وجود مي‌آيد‎.» عواقب تنهايي حالا با همه اين دلايل و آمار نتيجه‌هاي اين مجرد ماندن چيست؟ به گفته محمد اسماعيل مطلق رئيس مرکز سلامت خانواده و جمعيت وزارت بهداشت بررسي‌هاي اين وزارتخانه نشان مي‌دهد که ازدواج آسان و در سن مناسب آثار بسيار مهمي در حفظ سلامت و رشد جسماني، رواني و عاطفي افراد دارد و در صورتي که افراد در سن مناسب ازدواج کنند، مي‌توانند در زمان مناسب مسئوليت زندگي را شروع کنند و در زندگي خانوادگي موفق باشند‏‎.‎ و در واقع ازدواج نکردن يعني جاي خالي همه اينها در زندگي. بررسي مقايسه‌اي وزارت بهداشت بين افرادي که ازدواج کرده‌اند و ازدواج نکرده‌اند، نشان مي‌دهد، افرادي که در سن مناسب ازدواج مي‌کنند، طول عمر بيشتري دارند،کيفيت زندگي آنها بهتر است،به طور ميانگين از سلامت رواني بهتري برخوردار هستند، شادتر زندگي مي‌کنند و ارتباطات اجتماعي مناسب تري برقرار مي‌کنند‏‎.‎ ‎ ‎افزايش احساس تنهايي به خصوص در ميان دختران مجرد بالاتر از ۳۵سال بسيار ديده مي‌شود که باعث مي‌شود آسيب‌پذيري زنان بيشتر شود. از سوي ديگر اين احساس تنهايي باعث مي‌شود آمار ازدواج سفيد بالاتر رود. ازدواجي بدون ثبت رسمي که مشکلات بسياري براي هر دو طرف و به خصوص زنان دارد. مشکلاتي مثل شکست‌هاي عاطفي و آسيب‌هاي روحي.‏ محسن معروفي جامعه شناس در «تنهايي» به سر بردن افراد را نتيجه شهرنشيني مي‌داند و مي‌گويد: عواقب تنهازيستي هم بي‌هويتي و دور شدن انسان از ديگر افراد است. نهايت چنين اتفاقي هم افزايش خودکشي، اعتياد، روسپيگري، روابط نامشروع و بسياري از آسيب‌هاي اجتماعي ديگر است. بالا رفتن آمار خودکشي نتيجه فردگرايي مفرط است. از سوي ديگر، بي‌حسي و بي‌تفاوتي افراد نسبت به هم‌نوع خود نيز از ديگر پيامدهاي تمايل به تنهايي افراد است. تحقيقات دانشگاه شيکاگو نشان مي‌دهد احساس تنهايي به شيوه‌هاي غيرمنتظره‌اي سلامت را مختل مي‌کند و باعث ايجاد فرآيندهاي آسيب‌زننده متعددي مي‌شود که به آهستگي اثر خود را به جاي مي‌گذارند. درمجموع، تجربه تنهايي و تنهازيستي موجب فرسودگي بدني و رواني مي‌شود. ‏ ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد