تغییر فصل ها با خلق و خوی ما چه می کند؟
برترين ها/ پژوهش هايي که توسط روانشناسان کانادايي انجام شده نشان مي دهد که هوا تاثير قابل توجهي بر خلق و خوي بسياري از افراد مي گذارد. با اين حال تاثيرات آب و هوا به فاکتورهاي متعددي وابسته است که مهم ترين آنها شخصيت افراد است. علاوه بر ويژگي هاي شخصيتي، موقعيت هاي جغرافيايي نيز در واکنش به آب و هوا موثرند. احتمال مي رود که تاثيرات هوا در مناطقي که دوران طولاني هواي به شدت سرد يا گرم دارند بيشتر باشد. به عنوان مثال، پايان يافتن فصل گرما در مناطق گرمسير، مي تواند تاثير بيشتري بر خلق و خوي افراد بگذارد تا در مناطق سردسير. ميزان رطوبت هوا يکي ديگر از اين فاکتورهاست. بسياري از افراد در هواي شرجي حالت خواب آلودگي پيدا مي کنند. تابش خورشيد را نيز بايد به اين فاکتورها افزود؛ افزايش تعداد ساعات تابش خورشيد رابطه مستقيمي با مثبت انديشي افراد دارد. اين در حالي است که هواي مطبوع تاثير مثبتي روي حافظه و شادي مي گذارد. تغيير احساسات ما در نيمه دوم سال مي تواند با يافته هاي پژوهشگران دانشگاه بريتيش کلمبياي کانادا توجيه شود. آنها به اين نتيجه رسيده اند که هواي سرد، افکار و تصميمات ما را تحت تاثير قرار مي دهد بدون اينکه نسبت به آن آگاه باشيم. اين پژوهش گران با شيوه هاي متفاوتي تاثيرات هواي سرد بر افکار، تصميمات، قضاوت ها ون خلاقيت هاي انساني را سنجيده اند. زن ها قرمزپوش مي شوند پوشش زن ها در هواي سرد با هواي گرم متفاوت است. جسيکا ترسي، پروفسور وابسته رشته روانشناسي در دانشگاه بريتيش کلمبياي کانادا درباره پوشش زن ها در تابستان و زمستان پژوهشي انجام داده که در سال 2013 و 2014 در ژورنال PLOS ONE منتشر شده است. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد که در هواي سرد، زنان بيشتر تمايل به پوشيدن رنگ هاي خانواده قرمز دارند. اين در حالي است که انجام پژوهش مشابهي در تابستان، نشان داده که تمايل به پوشيدن لباس هاي قرمز در ميان زنان وجود ندارد. تِرِسي مي گويد: ممکن است پوشيدن لباس قرمز در زمستان به اين دليل باشد که زنان در تابستان انتخاب هاي بيشتري براي پوشش جذاب دارند. پژوهشگران دانشگاه بريتيش کلمبيا معتقدند افزايش تمايل زنان به جذاب تر جلوه کردن در دوران تخمک گذاري، موضوعي مورد مناقشه است اما شواهد بسياري در تاييد آن وجود دارد. احساسات رمانتيک در سرما افزايش مي يابد وقتي افراد از نظر فيزيکي احساس سرما مي کنند از نظر روانشناختي به دنبال گرما هستند. آزمايش هاي انجام شده روي افراد در دماهاي پايين و بالا نشان مي دهد که سرما با احساسات رابطه مستقيمي دارد. براي رسيدن به اين نتيجه پژوهشگران گروهي از افراد را انتخاب کرده و آزمايش هايي را روي آنها انجام داده اند. در اين آزمايش ها افراد در معرض هواي سرد قرار گرفتند و به آنها نوشيدني خنک داده شد، سپس از آنها خواسته شد فيلم موردعلاقه خود را انتخاب کنند. پژوهشگران در اين آزمايش که نتايج آن را در سال 2012 در ژورنال Journal of Consumer Research منتشر کردند دريافتند هنگامي که افراد احساس سرما مي کنند تمايل بيشتري به فيلم هاي رمانتيک دارند. به اين ترتيب مي توانيم احساسات رمانتيک پاييزي خودمان را امري معمول بدانيم که بسياري از انسان ها درگير آن هستند. سرما، قضاوت هاي مان را منفي تر مي کند دماي هوا مي تواند در قضاوت هاي افراد تاثيرگذار باشد. اين را نتايج آزمايش هايي مي گويد که درباره نظرات افراد نسبت به مجرمان صورت گرفته است. در اين بررسي ها، افرادي که در اتاق هاي سرد مورد آزمايش قرار گرفتند، تمايل بيشتري داشتند تا مجرمان را افرادي ببينند که با نقشه قبلي و حساب شده دست به جرم مي زنند. در عين حال، افرادي که در اتاق گرم قرار گرفته بودند، مجرمان را افرادي جوشي و هيجاني مي ديدند. اين پژوهش روي 133 دانشجوي کالج در آلمان انجام گرفت. گرما، خلاقيت و سرما، قوه تشخيص را بالا مي برد احساس گرما يا سرما مي تواند توانمندي هاي مختلفي را در افراد بيدار کند. پژوهشگران در يک سلسله مطالعات دريافته اند افرادي که بالش گرم و فنجان چاي داغ دريافت مي کنند يا آنها که در اتاق گرم مي نشينند، در نقاشي خلاقيت بهتري از خود نشان مي دهند؛ اشيا را بهتر طبقه بندي مي کنند و به بخشندگي فکر مي کنند اما وقتي هوا سرد مي شود، شرکت کنندگان در تشخيص استعاره ها، فکر کردن به نام هاي جديد و بخشش هاي معنوي بهتر هستند. پژوهشگران در مطالعه اي که در سال 2014 مدر ژورنال Acta Psychologica منتشر کردند چنين نتيجه گرفتند که گرما به افراد کمک مي کند تا رفتارهاي نسبتا گرمي داشته باشند. به اين معني که از نظر رواني احساس نزديکي بيشتري با سايرين داشته و بخشنده تر باشند. در عوض، هواي سرد ممکن است تداعي کننده فاصله يا سرما باشد چون افراد ممکن است احساس کنند از يکديگر دور هستند. رفتارهاي خشن در هواي گرم افزايش مي يابد آزمايش هاي فکري که تاکنون به آنها اشاره شد، مربوط به شرايط آزمايشگاهي و فضاهاي نسبتا گرم يا نسبتا سرد هستند اما وقتي گرما يا سرماي شديد و طاقت فرسا براي مدت طولاني ادامه يابد، ممکن است موجب واکنش هاي احساسي و رفتاري جدي تري شود. پژوهشگران روابط معني داري ميان رفتارهاي خشن انساني و دماي بالاي هوا يافته اند. آنها معتقدند که گرما و باران شديد، بدترين حالت هاي روحي را در افراد ايجاد مي کند. هسيانگ و همکارانش در پژوهشي که با عنوان «اندازه گيري تاثيرات آب و هوا بر منازعات انساني» (2013) انجام داده اند به اين نتيجه رسيده اند که افزايش دماي هوا، تنش هاي ميان گروهي را تا 14 درصد افزايش مي دهد. اين در حالي است که خشونت هاي بين فردي تا 4 درصد افزايش مي يابد. علاوه بر اين، ماري کانولي (2013) در پژوهش هايي که درباره تاثيرات هواي باراني انجام داده، دريافته که زنان در روزهايي که هوا باراني و گرم است احساس رضايت از زندگي کمتري نسبت به روزهايي دارند که دماي هوا پايين تر مي آيد و باراني نيست. غير از اين، کوشينن و همکارانش (2002) نيز در پژوهشي که دربارله عوامل تاثيرگذار بر خودکشي انجام داده اند، ملاحظه کرده اند آمار خودکشي ميان کساني که در فضاهاي خارجي کار مي کنند در فصل بهار بيشتر است و در تابستان به اوج مي رسد. همچنين پژوهش جامعي که توسط کريستو دولو و همکارانش (2012) درباره خودکشي هاي فصلي انجام شده، به يک قانون جهاني رسيده است. بر اين اساس، خودکشي ها در هر دو نيمکره شمالي و جنوبي زمين، الگوي فصلي دارند. به اين ترتيب که به نظر مي رسد در بهار و اوايل تابستان، خودکشي افزايش مي يابد و در پاييز و زمستان با کاهش قابل ملاحظه اي همراه است. اگر نگوييم اين رفتار جهاني است، مي توانيم ادعا کنيم رفتاري پايدار است که در هر دو نيمکره مشاهده مي شود. حساسيت به آب و هوا بستگي به شخصيت شما دارد دليل اصلي که موجب مي شود مطالعات انجام شده درباره تاثير رفتار بر فصل ها قطعي و نهايي نباشد اين است که شخصيت هاي مختلف، واکنش هاي متفاوتي نسبت به شرايط دارند. کليمسترا و همکارانش (2011) پس از مطالعه روي 415 نوجوان، اين موضوع را دريافتند و انواع مختلف شخصيت ها را بر اساس واکنش نسبت به تغييرات آب و هوايي در چهار گروه طبقه بندي کردند. بررسي هاي بيشتر، به شناسايي چهار گروه شخصيتي از نظر تاثيرپذيري نسبت به تغييرات آب و هوايي منجر شد: 1. دوستداران تابستان (17 درصد): اين افراد در روزهاي آفتابي که دما بالاتر است و باران کمتر مي بارد، خلق و خوي بهتري دارند. 2. متنفران از تابستان (37 درصد): اين افراد وقتي دما و ميزان تابش خورشيد بيشتر است، کمتر شاد هستند و ترس و عصبانيت بيشتري دارند. در عوض وقتي ساعات بارش برف و باران افزايش مي يابد، شادتر هستند. 3. متنفران از باران (9 درصد): خلق و خوي اين افراد با دما يا تابش خورشيد تغيير نمي يابد بلکه فقط هنگام بارش باران کمتر احساس مثبت دارند. 4. افراد تاثيرناپذير (47 درصد): تا حد زيادي نسبت به تغييرات آب و هوايي تغيير ناپذيرند. به اين ترتيب با توجه به تفاوت هاي شخصيتي که ميان ما وجود دارد، در آب و هواي مختلف احساس متفاوتي داريم. البته اين نکته قابل توجه است که طبقه بندي بالا بر اساس مطالعه روي نوجوانان هلندي ارائه شده و لزوما نمي توان يافته هاي آن را به همه بزرگسالان و افرادي که در ساير نقاط دنيا زندگي مي کنند تسري داد اما به هر حال، نتايج اين پژوهش مي تواند نقاط تاريکي را که درباره تاثير آب و هوا بر خلق و خو وجود دارد، روشن کند. احتمال ابتلا به اختلال خلقي فصلي را در نظر بگيريد با همه اوصافي که درباره شيوع تاثيرات آب و هوايي بيان شد. اگر بيش از حد نسبت به تغييرات فصلي يا شرايط مختلف آب و هوايي حساس باشيد و احساس کنيد که هر سال در ماه هاي سرد، غمگين، آزرده و خسته مي شويد، احتمالا از اختلالي به نام اختلال خلقي فصلي رنج مي بريد. اين اختلال ممکن است خلق و خو، خواب، اشتها، سطح انرژي، روابط ،زندگي اجتماعي، و حتي احساس ارزشمندي شما را تحت تاثير قرار دهد. افسردگي فصلي ممکن است سلامت و فعاليت هاي روزمره شما را دچار اشکال کند اما نااميد نشويد؛ چون راه هايي هست که کمک مي کند خلق و خو و زندگي تان را در تمام سال ثابت نگه داريد. يکي از اين راه ها زود خوابيدن در شب و کمک به احياي انرژي از دست رفته است، بنابراين زياد جاي نگراني نيست. اين روزها از احساسات زيباي پاييزي خود لذت ببريد اما اگر فکر مي کنيد اين احساسات فعاليت هاي روزمره تان را دچار اشکال کرده، با يک متخصص مشورت کنيد.