کودک خجالتیتان را پررو کنید
سيب/ اين صحنه حتما برايتان آشناست؛ کودکي که در احوالپرسيهاي معمول روزانه با ديگران، پشت والدينش پنهان ميشود و در جواب احوالپرسي آنها ساکت ميايستد؛ اين قبيل بچهها را بهاصطلاح «خجالتي» ميگويند، مشکلي که اغلب کودکان و حتي نوجوانان و بزرگسالان ممکن است با آن روبهرو باشند. در اصل اين يک ويژگي شخصيتي است که نبايد باعث شرمندگي شود چون نيمي از بزرگسالان فکر ميکنند خجالتي هستند و بيش از نيمي از آنها هم اذعان ميکنند که در کودکي خجالتي بودهاند؛ اين مشکلي است که با تشويق و حمايت قابل اصلاح است. خبر خوب اينکه کودکان خجالتي ميتوانند کمروييشان را مديريت کنند. آنها فقط کمي به حمايت نياز دارند. پس بهتر است راههاي کمک به آنها را پيدا کنيد. ژنتيک: برخي از ويژگيهاي شخصيتي به افراد ارث ميرسد بنابراين اين ويژگي نيز ميتواند در فرد ژنتيکي باشد. تحقيقات نشان ميدهد، ميل به کمرويي ممکن است ژنتيکي باشد. با توجه به تحقيقات انجامشده در دانشگاه هاروارد در رابطه با نوزادان، 15تا20درصد نوزادان تازه به دنيا آمده در محيط جديد ساکت، هوشيار و آرام هستند. با وجود اين، حدود 25درصد از اين نوزادان، نوجواناني خجالتي نميشوند در حاليکه بعضي از نوجوانان خجالتي، کودکي پرشورونشاطي داشتند. ترس از شکست: هستند والديني که فکر ميکنند کودکشان نابغه است و بايد هر آنچه لازم است را زود ياد بگيرد. کودکاني که مدام بيشتر از ظرفيتشان از آنها توقع وجود دارد، زمانيکه نميتوانند آن انتظار را درست برآورده کنند احساس بدي پيدا ميکنند و اين احساس بد تبديل به ترس از شکست در آنها ميشود و بالطبع آنها را به سمت شرمساري سوق ميدهد. رفتار آموزش داده شده: کودکان بهدنبال تقليد مدلهاي تاثيرگذار هستند و اين مدلها ميتوانند والدين باشند. والدين خجالتي اين حس را به کودکشان نيز ميآموزند. مادري را تصور کنيد که در مهماني کنار کودک خود ساکت نشسته و هيچ گپوگفتي با اطرافيان ندارد. همين، يک الگو براي فرزند اين مادر ميشود. والدين چه کمکي ميتوانند بکنند به کودکتان بياموزيد از ديگر کودکان سوال کند و به جوابهايشان گوش دهد. با او صحبت کنيد چطور موقعيتي را که باعث عصبيشدن او شده بايد مديريت کند. «اگر در مهماني عصبي بودي چه کار بايد بکني تا آرام شوي؟ ميتواني با يکي از بچههايي که در مدرسه ميشناسي معاشرت کني، ميتواني پيشنهاد کني که تو هم از مهمانها پذيرايي کني، فکر ميکني با ديگر بچهها درباره چه چيزي ميتواني صحبت کني؟» با کمرويي فرزند خود همدردي کنيد اذعان به آنچه او احساس ميکند، بدون داوري منفي، به او کمک ميکند احساس بهتري نسبت به خود داشته باشد. دادن اين تصور که چيز بدي در رفتار او وجود دارد باعث ميشود او حس بدي پيدا کند و در نتيجه خجالتيتر شود. همدردي با فرزندتان به او کمک ميکند که مهارتهاي اجتماعي خود را افزايش دهد و با ديگران ارتباط برقرار کند. به کودکتان نشان دهيد، احساس او را درک ميکنيد. وقتي در يک جشن تولد وارد يک اتاق پر از کودک ميشويد به او بگوييد: «ميدانم سخت است وارد جمع بچههايي بشوي که اين همه سرو صدا ميکنند!» اين جمله به او کمک ميکند حس راحتي بيشتري داشته باشد و بتواند رفتار بهتري از خود نشان دهد. به کودکتان برچسب خجالتي نزنيد «ببخشيد، اين پسر من خيلي خجالتي است» جملهاي است که مادر و پدر يک کودک خجالتي معمولا زمان روبهروشدن با ديگران به زبان ميآورند. غافل از اينکه اين کار اشتباه است! گفتن اينکه فرزندتان خجالت ميکشد يا خجالتي است، به او اين پيام را ميدهد که چيزي غيرطبيعي در وجودش هست و شما از اين بابت شرمنده يا نگران هستيد. همين موضوع موجب ميشود تا کودک احساس گناه و تقصير کند. از احساسات او باخبر شويد و به اين نکته توجه کنيد که او ميتواند بر ترس خود غلبه کند. براي مثال به او بگوييد: «گاهي اوقات طول ميکشد که تو در يک موقعيت جديد بتواني با بقيه گرم بگيري، تولد علي يادت ميآيد چطور در تمام بازيها دست من را گرفته بودي؟ اما آخر مهماني کلي با بچههاي ديگر اخت شدي و از بازي با آنها لذت بردي.»