راه های پیشگیری از سرماخوردگی در کودکان
ستاره/ سرماخوردگي عمدتا يک عفونت ويروسي است و تا کنون انواع مختلفي از ويروسها به عنوان عامل ايجاد سرماخوردگي شناخته شده اند. با اين حال نکته اينجاست که با وجود اين تنوع در عوامل، روشهاي پيشگيري از سرماخوردگي غالبا يکسان هستند. در اين مقاله با ما همراه باشيد تا با روشهاي پيشگيري از سرماخوردگي در بزرگسالان و کودکان آشنا شويد. پيشگيري از سرماخوردگي در کودکان کودکان به دليل ضعيف بودن سيستم ايمني شان نسبت به افراد بزرگسال بيشتر در معرض ابتلا به بيماري مسري به خصوص سرماخوردگي قرار ميگيرند. در نتيجه علاوه بر اينکه بايد مواظب باشيد که کودکتان با افراد سرماخورده تماس نداشته باشد، بايد به او ياد بدهيد تا بتواند با رعايت بهداشت و مراقبت از خود، از ابتلا به سرماخوردگي پيشگيري کند. همچنين با تقويت سيستم ايمني ميتوانيد موجب پيشگيري از سرماخوردگي در کودکان بشويد. تقويت سيستم ايمني بدن در کودکان سيستم ايمني حرف اول را در دفاع از بدن در برابر هر گونه عفونتهاي ويروسي و يا باکتريايي ميزند. در مورد سرماخوردگي نيز که يک عفونت ويروسي است ميتوان انتظار داشت که با تقويت سيستم ايمني از ابتلا به سرماخوردگي پيشگيري کرد. اما راههاي تقويت سيستم ايمني کدامند؟ ۱. تقويت سيستم ايمني بدن با ويتامين C ويتامين C با افزايش سلولهاي ايمني بدن موجب ميشود که پاسخ دفاعي سيستم ايمني هر چه بيشتر و قدرمندتر در برابر عفونت و التهاب عمل کند. از طرف ديگر ويتامين C به عنوان يک آنتي اکسيدان بسيار قوي، نقش مهمي در از بين بردن راديکالهاي آزاد دارد. ۲. تقويت سيستم ايمني بدن با زينک زينک يا روي يک عنصر مهم و حياتي براي بدن به شمار ميرود. يکي از نقشهاي بسيار مهم زينک، افزايش سلولهاي T (خاطره) سيستم ايمني است. همچنين زينک براي عملکرد درست بيش از ۳۰۰ آنزيم ضروري به نظر ميرسد؛ بنابراين کمبود زينک ميتواند از عوامل مهم ابتلاي مکرر افراد به سرماخوردگي باشد. ۳. آموزش رعايت بهداشت به کودکان براي پيشگيري از سرماخوردگي به طور کلي يک نکته مهم براي توانمندسازي کودکان اين است که خودمراقبتي را به آنها بياموزيم. اينکه آنها ياد بگيرند که با رعايت بهداشت و اصول ايمني، از خود در برابر ابتلا به بيماريهاي مختلف به خصوص بيماريهاي مسري محافظت کنند نيز به نوعي خودمراقبتي محسوب ميشود؛ بنابراين از همان سنين کودکي بايد اين موارد با قاطعيت و مهرباني به کودکان آموزش داده شود: شيوه صحيح شستن دستها با آب و صابون به خصوص پس از بيرون آمدن از دستشويي، بعد از اينکه از بيرون به خانه ميآيند و همچنين پيش از خورد غذا استفاده از ژلهاي ضد عفوني کننده دست در بيرون و جاهايي که دسترسي به آب نيست در صورت نياز به پاک کردن دستها طريقه استفاده از دستمال و پوشاندن دهان و بيني در هنگام عطسه و سرفه طرز رفتار با شخص بيمار و سرماخورده و رعايت فاصله با او، دست ندادن و نبوسيدنش سبک زندگي سالم و استفاده از غذاهاي مقوي و ميوهها و سبزيجاتي که موجب پيشگيري از سرماخوردگي در کودکان ميشوند. علاوه بر اينها لازم است همه اعضاي خانواده همه اين نکات را رعايت کرده و همچنين سطوح مختلف و وسايلي مثل گوشي موبايل که آلودگي ميکروبي بسيار زيادي دارند، به طور مرتب با الکل يا اسپريهاي ضد عفوني کننده پاک و ضد عفوني شوند. در صورتي که يک نفر در خانواده به سرماخوردگي مبتلا شد نيز بايد لوازم شخصي و حتي بشقاب، ليوان و قاشق و چنگال او را جدا کرده و آنها را تا پايان دوره بيماري با ساير ظروف در ماشين ظرفشويي نشوييد. پيشگيري از سرماخوردگي در پاييز فصل پاييز به دليل تغييرات دمايي که رخ ميدهد بيشترين شيوع سرماخوردگي را دارد. ميتوان اين طور بيان کرد که براي پيشگيري از سرماخوردگي در پاييز چند اصل مهم وجود دارد که بايد حتما رعايت شود. ۱. تنظيم رطوبت و درجه حرارت محيط رطوبت زياد موجب ميشود شرايط رشد عوامل عفوني هر چه بيشتر مهيا شود. با تنظيم رطوبت محيط و حفظ دماي متعادل منزل و محيط کار ميتوانيد امکان رشد اين عوامل را به حداقل برسانيد. همچنين سعي کنيد حتما محيط بستهاي که در آن هستيد را به سيستم تهويه مجهز کنيد. البته توجه کنيد که در مناطقي که خشکي هوا وجود دارد نيز با استفاده از دستگاههاي بخور رطوبت محيط را حفظ کنيد. به خصوص اگر رادياتور يا بخاري در هواي خشک روشن ميکنيد و دستگاه بخور هم نداريد سعي کنيد که حتما يک ظرف آب يا کتري روي شوفاژ يا بخاري قرار دهيد تا بخار کرده و فضا را کمي مرطوب کند. ۲. دوري از افراد مبتلا به سرماخوردگي همه ميدانيم که سرماخوردگي از بيماريهاي به شدت مسري است که به سرعت در بين افراد انتقال مييابد. براي اينکه از افراد سرماخورده اين بيماري به ما سرايت نکند بايد چند نکته را رعايت کنيم. فاصله حداقل يک متر با شخص مبتلا را حفظ کنيم و از روبوسي و دست دادن با او بپرهيزيم. سعي کنيم در دوره بيماري در منزل استراحت کنيم و در محلهاي عمومي حضور پيدا نکنيم تا ويروس سرماخوردگي در بين افراد مختلف پخش نشود کودکان سرما خورده را به مهد کودک يا مدرسه نبريم، چرا که کودکان به سرعت از يکديگر اين بيماري را ميگيرند. در صورت لزوم حضور در اجتماع حتما از ماسک و در هنگام سرفه و عطسه از دستمال کاغذي استفاده کرده و جلوي دهان و بيني خود را بگيريم. در فواصل کوتاه و به طور مرتب دست هايمان را با آب و صابون بشوييم. ۳. نوشيدن آب و مايعات به ميزان کافي نوشيدن روزانه هشت ليوان آب کمک بزرگي به حفظ سلامتي در همه فصول سال ميکند. شايد فکر کنيد در فصول سرد اين ميزان نياز به نوشيدن آب کاهش پيدا ميکند، اما اصلا اينطور نيست. همچنين فراموش نکنيد که مايعاتي مثل قهوه يا چاي به هيچ عنوان نبايد جايگزين آب شوند چرا که در موارد بسياري اين نوشيدنيها ميتوانند از دست رفتن هر چه بيشتر آب بدن بشوند. ۴. به طور منظم ورزش کنيد ورزش با افزايش قواي جسمي ميتواند از ابتلا به سرماخوردگي پيشگيري کرده و يا در صورت ابتلا، دورهي بيماري را کاهش داده و موجب شود شخص بيمار هر چه زودتر بهبود يابد. ۵. مصرف مرکبات و ميوههاي حاوي ويتامين C به ميزان لازم ويتامين ث براي پيشگيري از سرماخوردگي بسيار مفيد و مؤثر است. در فصل پاييز که مرکباتي مثل ليموشيرين، نارنگي، پرتقال و کيوي به بازار ميآيند بهترين زمان استفاده از اين ميوههاي مفيد خواهد بود. همچنين کدو حلوايي يا کدو تنبل که در فصل پاييز به وفور يافت ميشوند به دليل داشتن ويتامين آ و ث ميتوانند نقش مهمي در افزايش قدرت سيستم ايمني و پيشگيري از سرماخوردگي داشته باشند. شلغم نيز که در اين فصل به بازار ميآيد به عنوان يک آنتي بيوتيک طبيعي در پيشگيري از سرماخوردگي بسيار مؤثر است. ۶. استفاده از لباس گرم و مناسب و گرم نگه داشتن سر در فصول سرد به خصوص فصل پاييز که دما متغير است، حتما لباس گرم براي صبح زود يا عصرها همراه داشته باشيد. همچنين سعي کنيد به هيچ عنوان با موهاي خيس بيرون نرويد. بادهاي سردي که در پاييز ميوزد در صورت خيس بودن موها ميتواند به سرعت موجب ايجاد سرماخوردگي شود. در نتيجه بعد از حمام و شستن موها و يا بيرون آمدن از استخر حتما موهاي خود را با سشوار خوب خشک کنيد و هرگز با موهاي خيس نخوابيد. ۷. سيگار نکشيد سيگار و استعمال دخانيات علاوه بر مضرات بسيار زيادي که دارند، با از بين بردن مژکهاي درون بيني که به نوعي يک سد دفاعي در برابر ورود ميکروبها به بدن مهم محسوب ميشوند، ميتوانند زمينه ابتلا به سرماخوردگي را هر چه بيشتر فراهم کنند. محققان دريافتند که کشيدن سيگار ميتواند مژکهاي درون بيني را به مدت ۳۰ تا ۴۰ دقيقه فلج کنند. در نتيجه احتمال ورود عوامل بيماري زا و ويروس سرماخوردگي از طريق بيني و سيستم تنفسي بسيار زياد افزايش مييابد. بنابراين براي حفظ سلامت خود سيگار را ترک کنيد. ۸. در روزهاي آلوده فعاليتهاي خود را کاهش دهيد در فصل پاييز به دليل سرد شدن هوا ممکن است وارونگي هوا رخ دهد و آلودگي هوا به ميزان ناسالم و يا خطرناک به خصوص براي گروههاي حساس يعني سالمندان، کودکان و خانمهاي باردار برسد. در اين روزها که معمولا از طريق اخبار و رسانهها اطلاع رساني ميشوند، سعي کنيد تا حد ممکن از منزل خارج نشويد و در صورت ضرورت براي خروج از منزل حتما از ماسکهاي فيلتر دار استفاده کنيد. همچنين در اين روزها مصرف شير و نوشيدنيها را افزايش دهيد. ۹. غذاهاي خياباني و غير بهداشتي را مصرف نکنيد در فصل پاييز به خصوص که شيوع سرماخوردگي زياد بوده و آلودگي هوا نيز وجود دارد به هيچ عنوان از غذاهايي که در فضاي باز طبخ يا نگهداري ميشوند استفاده نکنيد. مثلا کباب ترکيهاي موجود در خيابانها و يا پيراشکيهايي که در فضاهايي مثل مترو به فروش ميرسند به شدت آلوده بوده و بار ميکروبي بسيار بالايي دارند. ۱۰. خوب بخوابيد و استرس نداشته باشيد استرس اثرات بسيار مخربي بر سيستم ايمني بدن دارد؛ بنابراين آرامش خود را حفظ کرده و در همه حال استرس را از خود دور کنيد. استفاده از دمنوشهايي مثل بابونه و بهارنارنج و يا گل گاوزبان آرامبخش بوده و مصرف مرتب آنها ميتواند از بروز سرماخوردگي پيشگيري کند. همچنين داشتن خواب کافي و خوب براي سلامت عمومي بدن بسيار ضروري است. براي پيشگيري از سرماخوردگي چه بخوريم؟ ۱. مصرف ويتامين ث و زنيک بهترين راه براي پيشگيري از سرماخوردگي اين است که سيستم ايمني بدن خود را تقويت کنيد. همانطور که گفته شد مصرف منابع غني از ويتامين ث و زينک ميتوانند در پيشگيري از سرماخوردگي بسيار مؤثر باشد. منابع غني از ويتامين ث، مرکبات و سبزيجات و به خصوص پرتقال، ليمو و کيوي هستند. از منابع غذايي سرشار از زينک يا روي نيز ميتوان به گوشت قرمز، حبوبات و انواع دانهها اشاره کرد. تحقيقات نشان داده است که مصرف زينک در ابتداي دوره سرماخوردگي ميتواند طول دوره را تا ۴۰ درصد کاهش دهد. نکته مهم در مصرف ويتامين ث و زينک اين است که دوزهاي زياد ويتامين ث مشکلي ايجاد نميکنند، چرا که اين ويتامين محلول در آب بوده و مقدار اضافي آن را بدن از طريق ادرار دفع ميکند؛ اما مقادير زياد روي يا زينک سمي بوده و ميتواند سلامت شخص را به خطر بياندازد. بنابراين در صورتي که از مکملهاي دارويي حاوي زينک براي جبران کمبود اين عنصر مهم استفاده ميکنيد حتما با پزشک مشورت کنيد تا دوز مجاز برايتان تجويز شود. ۲. معجون آب گرم، عسل و ليمو مصرف معجون آب گرم، عسل و ليمو نيز ميتواند موجب افزايش قدرت سيستم ايمني بدن شده و از سرماخوردگي پيشگيري کند. همچنين غرغره آب نمک يا شستشوي بيني با سرم شستشو ميتواند آلودگيها را دفع کرده و شخص را تا حدودي ايمن کند. مصرف ماست نيز به دليل داشتن پروبيوتيک بدن را در برابر ويروس سرماخوردگي مصون خواهد کرد. آيا واکسن آنفولانزا براي پيشگيري از سرماخوردگي موثر است؟ از آن جا که آنفلوآنزا و سرماخوردگي علائم بسيار شبيه به هم دارند ممکن است گاه با يکديگر اشتباه گرفته شوند؛ اما اين دو بيماري اساسا با هم متفاوت بوده و عامل ايجاد آنها با هم فرق ميکند؛ بنابراين واکسن آنفلوآنزا نميتواند براي پيشگيري از سرماخوردگي مؤثر باشد و اين باور که با تزريق واکسن آنفلوآنزا ديگر سرما نميخوريم کاملا غلط است. سخن آخر سرماخوردگي يک بيماري مسري است که در فصل پاييز شيوع بسيار بالايي دارد. سرماخوردگي به علت ايجاد بي حالي و عوارض متعدد معمولا چند روز شخص را از زندگي روتين خود دور کرده و او را نسبتا زمين گير ميکند؛ بنابراين پيشگيري از سرماخوردگي اهميت بسيار زيادي دارد. با رعايت بهداشت فردي و پيروي از سبک زندگي سالم ميتوانيد تا حدود زيادي از ابتلا به سرماخوردگي پيشگيري کنيد.