درباره اضطراب جدایی از والدین و راهکارهای مدیریت آن بیشتر بدانیم
سایز متن
الف الف
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد!http://akhr.ir/5647067
۱.۷K
۰
جام جم/ صدا از پلهها ميپيچيد و بالا ميآمد و همه راهروها و کلاسها را پر ميکرد. حواس بچهها پرت شده بود. آموزگار نگران بود که جيغ و گريه او، بقيه را هم به گريه بيندازد که يکي از بچهها دست بالا کرد. بغض کرده بود و آهسته گفت: «اجازه خانم؛ من مامانمو ميخوام»... «اضطراب جدايي از والدين» حالتي طبيعي است و معمولا در بچههاي پيشدبستاني و دبستاني در روزهاي نخست يا تا ماههاي اول ورود به مهدکودک يا دبستان ديده ميشود. اما نکته مهم، نحوه برخورد والدين با اين حس و از بين بردن تدريجي آن، به بهترين شيوه ممکن است. براي اينکه بيشتر درباره اضطراب جدايي از والدين و راهکارهاي کنترل و برطرف کردن اين حس در کودکان آشنا شويم، با دکتر هدي خطيبي مقدم، روانپزشک و رواندرمانگر تحليلي صحبت کردهايم که ميخوانيد.
چند بار از ترس يا اضطراب جدايي از کسي، کمي از او دور شده و دوباره برگشته و او را در آغوش گرفتهايد؟ نگران بودهايد که نکند اين بار آخر، ديدار آخر باشد. دکتر هدي خطيبي درباره اضطراب جدايي ميگويد: به ترس يا نگراني ناشي از جدايي از افراد مهم يا افراد يا مکانهايي که به کودک امنيت و آرامش ميدهند، اضطراب جدايي ميگويند. او ادامه ميدهد: اين اضطراب طبيعي است و نشان ميدهد کودک در خانه احساس امنيت کرده و بين افراد غريبه و آشنا، تفاوت قائل بوده و ميتواند آنها يا موقعيتها را از هم تفکيک کند.
تا ابد طبيعي نيست
هر احساسي، دورهاي دارد. اضطراب جدايي از والدين هم دوره خاص خودش را داشته و بايد بعد از مدتي وضعيت تغيير کند. دکتر خطيبي ميگويد: تا دو سالگي و بعد از آن در سنين مدرسه و تا نوجواني اين حس طبيعي است، اما ميزان و شدت آن متفاوت است. اگر بعد از دو سالگي، اختلال عملکرد در کودک ايجاد کرده و مانع از انجام فعاليتهاي اجتماعي و حضور در جمع شود، به اختلال اضطرابي تبديل شده که نياز به پيگيري و درمان دارد. او اضافه ميکند: چسبيدن شديد به والد يا والدين، گريه، جيغ و قشقرق، اجتناب از خوابيدن در اتاق جداگانه، غمگيني يا کنارهگيري از جمع در زماني که والد يا والدين در دسترس نباشند؛ از نشانههاي اختلال اضطراب جدايي است. دکتر خطيبي ادامه ميدهد: تا سن دو سالگي، درک کودک از دور شدن والدين اين است که والد يا والدين رفته و امکان برگشت آنها وجود ندارد. در واقع آنها متوجه مفهوم امکان بازگشت نيستند. بعد از
دو سالگي، مساله بقاي افراد در ذهن او ايجاد ميشود؛ به اين معني که اگر کسي رفت، بازگشت او امکانپذير است.
نافرمان نيست؛ مضطرب است
يک اتاق چند متري را هزار و يکبار ميرويد و برميگرديد. روي ميز ضرب ميگيريد و... هرکسي اضطرابش را به شکلي بروز ميدهد. در کودکان نيز همين قاعده وجود دارد. دکتر هدي خطيبي درباره نشانههاي کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدايي ميگويد: اضطراب، حسي است که به شکلهاي مختلف بيان ميشود. او ادامه ميدهد: تهوع، استفراغ، سردرد، اختلال خواب، پرخاشگري، مقابلهجويي در مدرسه يا منزل و اختلال در تمرکز و يادگيري از نشانههاي اضطراب کودک است. او اضافه ميکند: گاهي تشخيصهايي مانند بيشفعالي (ADHA) ، نافرماني و مقابلهجويي، اختلال در يادگيري و... روي رفتار کودک گذاشته شود؛ در حاليکه زمينه همه اين حالتها، اضطرابي بوده و اين علائم با علائم اضطراب همپوشاني دارد. با مشاهده اين حالتها و رفتارها بايد مساله اضطراب کودک يا به طور خاص، اضطراب جدايي او مورد بررسي قرار گيرد.
چند قدم مانده به مدرسه چه کار کنيم؟
شهريور ماه براي کودکان و والدين، ماه اضطراب است! دکتر خطيبي ميگويد: در فرصت باقيمانده، فضاهايي را فراهم کنيد که کودک جدايي را به شکل مقطعي تجربه کند. براي مثال، زمينبازي کودکان، پارک و... تا بهتدريج زمينه اجتماعي شدن کودک در کنار حضور والدين فراهم شود. در اين شرايط بههيچ وجه پنهاني و ناگهاني دور نشويد؛ بلکه بعد از پيوست کودک به جمع، آرامآرام عقبنشيني کنيد و از فاصله دور مراقب او باشيد.
به وقت مدرسه چه کار کنيم؟
با شروع مدرسه، اگر فرزند شما دچار رفتارهاي اضطرابي است که به آنها اشاره شد، از اين روشها براي ايجاد آرامش در کودک کمک بگيريد. دکتر خطيبي ادامه ميدهد: کودک بايد زماني به مدرسه برود که از نظر جسمي و رواني، کاملا آماده باشد. در غير اينصورت دچار ضعف جسماني و رواني به طور همزمان ميشود. او ادامه ميدهد: حفظ آرامش والدين بسيار مهم است. اگر ترديد، ترس، نگراني و... در رفتار والدين وجود داشته باشد، کودک آنها را متوجه شده و اين مساله به اضطراب او دامن ميزند. با کودک صحبت کنيد و با استفاده از جملههاي کاملا واضح و درحد درک و فهم کودک، به او اطمينان دهيد که بازميگرديد و او را فراموش نميکنيد. بايد براي کودک بازگشت شما قطعي شود. براي مثال به او بگوييد: ميدونم تو دوست نداري من برم. ولي مطمئن باش که برميگردم. سر ساعت 12 ظهر اينجا خواهم بود. دکتر خطيبي اضافه ميکند: ازگفتن جملههايي مانند: «با اين کارت عصبانيام ميکني؛ هيچ دليل براي اين کارها نميبينم» و... خودداري کنيد. اين جملهها همدلانه نبوده و به اضطراب کودک دامن ميزند. او درباره خداحافظي والد با کودک ميگويد: خداحافظي نبايد خيلي طولاني شود. چون گريه، لرزش صدا يا هر حس نامناسب ديگر والدين ممکن است مشخص شده و به کودک منتقل شود.
پنهان از چشم او
بههيچ وجه پنهان از چشم کودک، زماني که سرگرم است، او را ترک نکنيد. اين کار شما شايد به شکل موقتي اثرگذار باشد، اما در درازمدت اعتماد کودک را از بين ميبرد. دکتر خطيبي ادامه ميدهد: به او وعده دروغ ندهيد. براي مثال به او نگوييد که من پشت در مدرسه نشستهام؛ يا اينکه تو هروقت من را صدا کني، حاضر ميشوم. درصورتي که هرکدام از اين کارها انجام نشود؛ کودک به شما بياعتماد شده و اضطراب او چند برابر خواهد شد.
بايد به کلام بياورند
دکتر خطيبي درباره شکل تجربه اضطراب در سنين مختلف ميگويد: بيشترين و مهمترين نکتهاي که کودک به آن احتياج دارد، گوش دادن به حرفهاي او و همدلي با اوست. او ادامه ميدهد: کودک بايد اينقدر با والدين احساس راحتي کند که ترسها و اضطرابهايش را به زبان بياورد. به کلام درآوردن اضطراب، باعث کاهش آنها ميشود. به نگرانيهاي او گوش کنيد و با گفتن جملههاي همدلانه، به او اطمينان بدهيد براي حل مشکلات، همراه او هستيد. درصورتي که با تمام راهکارهاي ارائه شده و انجام آنها به نتيجه مطلوب نرسيديد، از روانشناس يا روانپزشک براي حل مساله کمک بگيريد.
ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد