زنانی با دغدغه کارآفرینی
ايسنا/ زنان در جوامع مختلف يکي از ارکان ارتقاي خانوادهها و رشد و توسعه محسوب ميشوند؛ در ايران نيز بانوان در کنار وظايف همسري و مادري در منزل، در اجتماع نيز حضوري جدي دارند؛ يکي از انواع حضور زنان در اجتماع امر کارآفريني است؛ بانواني که دغدغه اجتماعي آنها اقتصاد و اشتغال است و براي ايجاد رونق در اشتغالشان نيازمند حمايت دستگاههاي دولتي هستند. بانوان ايرانزمين همواره دوشادوش مردان فعاليت داشته و دارند، بعد از پيروزي انقلاب اسلامي حضور و فعاليت بانوان در عرصههاي مختلف اقتصاد آسانتر شده است. زنان زيادي به دلايل مختلف از جمله بيکاري، کاهش دستمزدها و نارضايتي از شغل قبلي، در امر کارآفريني وارد ميشوند و گاه با کمترين امکانات يک فعاليت اقتصادي براي خود و چند نفر ديگر ايجاد ميکنند؛ بانوان فعالي که دغدغهاي به جز اقتصاد و اشتغال ندارند و براي ايجاد رونق در اشتغالشان نيازمند حمايت دستگاههاي دولتي هستند. يکي از عرصه هاي کارآفريني صنايع دستي و بافندگي است و طي دهههاي گذشته بسياري از بانوان به اين حوزه وارد شده و برخي با تأسيس تعاوني نسبت به گسترش مشاغل خود اقدام کردهاند. حضور زنان در اين مشاغل از شمال تا جنوب قزوين به وفور ديده ميشود، براي مثال بانوان روستاهاي طارم به گليمبافي و فرشبافي، بانوان الموت نيز به چادرشب بافي اشتغال دارند؛ در اين گزارش به فرصت ها و تهديدهاي مشاغل خانگي زنان شهرستانهاي بوئينزهرا و آبيک از توابع استان قزوين ميپردازيم. زناني که با کمترين امکانات آغاز ميکنند مريم خلج مدير يک شرکت تعاوني در حوزه فرشبافي که کارآفرين برتر سال 95 در شهرستان بوئينزهرا است به ايسنا ميگويد: از کودکي به بافندگي علاقه داشتم و چند سالي است بهصورت حرفهاي در آن اشتغال دارم و به علت تشويق اطرافيان و دريافت سفارش از اقوام و بستگان به اين شغل ورود پيدا کردم؛ بعد از چند سال اقدام به تأسيس تعاوني کردم که در آن 50 بافنده فرش بهصورت مستمر و 10 بافنده بهصورت مقطعي مشغول به فعاليت هستند. خلج ميگويد: با حضور در نمايشگاهها سفارش دريافت ميکنيم و هر بافنده در منزل خود کارگاه قاليبافي را داير ميکند بدين ترتيب هر بافنده ماهانه 600 هزار تا يک ميليون تومان درآمد دارد. وي عنوان ميکند: عمده مشکل بافندگان بيمه است که اگر تحت پوشش بيمه قرار گيرند براي فعاليت در اين عرصه بيشتر مشتاق ميشوند. زهره مراديپويا ديگر بانوي هنرمند از شهرستان آبيک است که به ايسنا ميگويد: فعاليت هنري خود را از سال 89 و با حضور در دورههاي آموزشي کيفدوزي ميراث فرهنگي آغاز کردم؛ در همين دوره آموزشي آثار خود را بدون دريافت اجرت به اطرافيان و بستگان به فروش ميرساندم. وي اضافه ميکند: سال 91 با توجه به اينکه صنعتگران صنايع دستي ملزومات خود را از ديگر شهرها تهيه ميکردند بنا به پيشنهاد رئيس اداره ميراث فرهنگي اين شهرستان در داخل اين اداره فروشگاهي را راهاندازي کردم تا در آن مواد اوليه موردنياز صنايع دستي در رشتههايي از قبيل چرم، گليم و چوب را عرضه کنم. مرادي پويا تصريح ميکند: سال 92 غرفه را به داخل شهر منتقل و يک تعاوني تأسيس کردم؛ بالکن شش متري فروشگاه را به کارگاه تبديل کرده و با چند نفر اقدام به توليد کرديم؛ در اين کارگاه پنج نفر بهصورت مستقيم مشغول به کار هستند و ماهانه 500 هزار تومان درآمد دارند. حمايت از مشاغل خانگي مطلوب نيست عدم همکاري اداره صنعت و معدن و تجارت شهرستان بوئينزهرا از جمله گلهمنديهاي بانوان کارآفرين است، مرادي پويا در اينباره ميگويد: دولت از مشاغل خانگي و کوچک حمايت دارد ولي اين حمايت مطلوب نبوده است؛ هر از چند گاهي نمايشگاه برپا ميشود اين در حالي است که براي استفاده مردم از صنايعدستي فرهنگسازي صورت نميگيرد به همين دليل مشتري صنايعدستي اندک است و بسياري از مشاغل مرتبط با آن از چرخه حذف ميشوند. وي ادامه ميدهد: مردم هنوز به خريد کالاي چيني بيکفيت رغبت دارند؛ خيليها ميگويند صنايعدستي گران است و با توجه به تورم، خانوادهها توان اقتصادي خريد صنايعدستي را ندارند. خلج از گراني مواد اوليه شکايت ميکند و ادامه ميدهد: مواد اوليه گران است و در استان مکان و يا فروشگاهي وجود ندارد که اين مواد را بهصورت مستقيم تهيه کنيم، به همين دليل سود بالايي نصيب واسطهها ميشود. دولت ميتواند نقش هدايتگري داشته باشد خلج اشاره ميکند: اگر صاحبان کارگاهها با هم هماهنگ شوند و همگي نقشه متحد ببافند و مواد اوليه را از يک نفر خريداري کنند بسياري از مشکلات کاسته شده و هزينه تمامشده نيز کاهش پيدا خواهد کرد؛ همچنين دولت ميتواند نقش هدايتگري داشته باشد. مرادي پويا به فروش اشاره ميکند و ادامه ميدهد: در ساليان گذشته استقبال از چرم بهتر بود ولي در يک سال اخير به دليل بروز مشکلات اقتصادي و کاهش قدرت خريد مردم از فروش نيز کاسته شده است. وي تصريح ميکند: قيمت مواد اوليه سه برابر افزايش پيداکرده و دليل آن عدم واردات است و مواد موجود در بازار نيز موجودي انبارهاست که اکنون وارد بازار شده است. مرادي پويا ميگويد: براي فروش و بازاريابي در ابتدا بايد نمونه رايگان ارائه داد و يا اينکه محصول را با تخفيف عرضه کرد تا بخشي از بازار را به دست آورد که بنده نيز در ابتدا تنها هزينه مواد اوليه را دريافت و در حقيقت بدون اجرت توليد ميکردم. اين کارآفرين خاطرنشان ميکند: صداقت در فروش مهمترين اصل است که يک فروشنده بايد واقعيتها را مطرح کرده و علاوه بر آن نيز خدمات پس از فروش را هم ارائه دهد. وي با اشاره به تسهيلات عنوان ميکند: اگر يک دريافتکننده تسهيلات مشاغل خانگي وام دريافت کند و نتواند اقساط آن را پرداخت کند تنها مقروض بانک خواهد شد و اگر بازار نداشته باشد چطور ميتواند به توليد ادامه دهد. مرادي پويا اضافه ميکند: در حال حاضر بسياري از توليدکنندگان وام دريافت ميکنند و در آخر ميگويند که محصولشان مشتري ندارد و توان بازپرداخت اقساط را ندارند. مشاغل خانگي تحت تأثير اقتصاد کلان کشور است علي حقيقت يک پژوهشگر اقتصادي به ايسنا ميگويد: آفت مشاغل خانگي آفت کلان است چراکه بايد در سطح ملي ثبات نرخ ارز و تورم را داشته باشيم؛ مشکل اصلي در ثبات سياستهاي ملي و متغيرهاي کلان کشور است که اثرات آن به استانها نيز القا ميشود؛ شايد بتوان گفت که 80 تا 90 درصد بنگاههاي کوچک و مشاغل خانگي تحت تأثير شرايط اقتصاد کلان کشور قرار دارند و ريشه آن در وابستگي به نفت و کسري بودجه دولت و سياستهاي پولي است. وي اضافه ميکند: بايد روي اين عوامل اصلاحات جدي صورت گيرد چراکه به دليل عدم ثبات بازار وقتي تسهيلات به دست فرد ميآيد انگيزه ديگري پيدا کرده و پول را در بخش ديگر هزينه ميکند که اين مشکل بايد توسط نظارت نهادهاي مربوطه حل شود. اغلب تسهيلات مشاغل خانگي وارد چرخه توليد نميشود مرادي پويا ميگويد: بر اساس شواهد موجود قريب بهاتفاق دريافتکنندگان تسهيلات مشاغل خانگي با وام دريافتي طلا، يخچال و امثال آن خريداري ميکنند و در حقيقت اين تسهيلات وارد چرخه اشتغال نشده است و براي بانکها نيز تنها دريافت اقساط مهم است؛ سالهاست که مسئولان به اين شيوه کار ميکنند؛ بنده اقتصاددان نيستم ولي اعطاي تسهيلات به مشاغلي که به توليد منجر نميشود اين چرخه را با مشکل مواجه ميکند. وي اضافه ميکند: بسياري از توليدکنندگان ريسک نميکنند و حتي چند نمونه اوليه از محصول خود را نيز تهيه نميکنند چون از به فروش نرفتن آن واهمه دارند و حتي حاضر نيستند براي بازاريابي و جذب مشتري نمونه رايگان و با تخفيف ارائه دهند. اين کارآفرين بيان ميکند: ديدگاه بسياري از بانوان براي کار تغيير کرده است و بسياري از آنان حاضر نيستند با مبلغ کمتر حتي در منزل فعاليت اقتصادي داشته باشند و همه به دنبال کار کمتر و با درآمد بالاتر همراه با بيمه هستند. مشکل فعالان اقتصادي به ويژه زنان در عرضه مشاغل خانگي تهيه مواد اوليه و فروش محصولات است؛ عدم نظارت بر اعطاي تسهيلات نيز از ديگر مشکلات اينگونه مشاغل است؛ افراد بسياري براي دريافت وام تلاش ميکنند ولي درنهايت موفق نميشوند و معمولاً افرادي که موفق به اخذ تسهيلات ميشوند اين مبالغ را از چرخه توليد خارج ميکنند که اين امر به اقتصاد کشور آسيب وارد ميکند. ارگانهاي مرتبط با توليد، در سالي که از سوي رهبر معظم انقلاب به عنوان «رونق توليد» نام گذاري شده است ميبايست نه فقط با پرداخت تسهيلات بلکه با ايجاد شرايط مناسب راه را براي زنان کارآفرين هموار کنند، زناني که با وجود مشکلات متعدد همچنان در عرصه توليد فعاليت دارند.