بهبود تهوع بارداری با گیاه نعناع فلفلی؛ شایعه یا واقعیت؟!

ايسنا/ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي در بررسي تاثير رايحه‌درماني با اسانس نعناع فلفلي بر تهوع بارداري دريافتند که اسانس نعناع فلفلي باعث کاهش تهوع بارداري مي‌شود؛ از سويي يافته‌ها تاييد کرد که حفظ آرامش رواني در دوران بارداري باعث کاهش شدت تهوع و استفراغ مي‌شود؛ لذا توصيه مي‌شود روش تنفس صحيح و تکنيک‌هاي ريلکسيشن يا تن‌آرامي در برنامه‌هاي آموزشي دوران بارداري، مدّ نظر قرار گيرد. درجاتي از حالت تهوع به همراه يا بدون استفراغ در ۵۰ تا ۹۰ درصد از همه‌ بارداري‌ها اتفاق مي‌افتد و اين اختلال در کشورهاي غربي و مناطق شهري نسبت به کشورهاي آفريقايي و آسيايي شايع‌تر است. اگر چه روند به وجود آمدن اين عارضه به صورت دقيق مشخص نشده است؛ ولي عوامل روانشناختي، تغييرات هورموني، تغييرات حرکتي دستگاه گوارش و هليکوباکتر پيلوري، فرضيه‌هاي اصلي احتمالي به وجود آمدن تهوع در بارداري هستند. مطالعات نشان داده‌اند که تهوع و استفراغ بارداري تاثير قابل توجهي بر زندگي خانوادگي، توانايي انجام فعاليت‌هاي روزمره معمول، عملکرد اجتماعي و سطح استرس دارد. براي تهوع و استفراغ درمان‌هاي مختلفي از جمله تغييرات غذايي، خوردن دارو و تزريق سرم وجود دارد. آروماتراپي يا رايحه‌درماني نوعي پزشکي مکمل است که در آن درمان‌گر از اسانس روغني گياهان به صورت استنشاقي يا ماساژ براي درمان بيماري‌ها استفاده مي‌کند. زنان باردار، به علت ترس از اثرات تراتوژنيک که باعث ايجاد ناهنجاري در جنين مي‌شود، تمايلي به استفاده از دارو در زمان بارداري ندارند. به همين دليل استفاده از پزشکي مکمل و جايگزين در ميان زنان به‌ويژه در سنين باروري رايج است. امروزه در سراسر جهان، ماماها اغلب از پزشکي مکمل در حرفه خود استفاده مي‌کنند. رايحه‌درماني يکي از انواع درمان‌هاي رايج توصيه شده توسط ماماها است. نعناع فلفلي با نام علمي Mentha piperita L.، گياهي چند ساله و معطر است و درمانگرهاي گياهي از آن به عنوان ضد اسپاسم، ضد درد، ضدافسردگي، تقويت‌کننده‌ شيردهي، آرام‌بخش و براي درمان عفونت‌هاي دستگاه تنفسي و دستگاه ادراري، اسهال، ديابت، ويار و قاعدگي دردناک استفاده مي‌کنند. اسانس روغني نعناع فلفلي از تقطير بخش‌هاي هوايي گياه به دست مي‌آيد. استنشاق اين اسانس مي‌تواند براي کاهش تب، تسکين تهوع و استفراغ و بهبود گوارش استفاده شود. اسانس نعناع فلفلي داراي اثرات ضدتشنجي در برابر کانال گيرنده ۵-HT3 است که مي‌تواند بر تهوع و استفراغ تأثير مثبت داشته باشد. نعناع فلفلي در رده‌بندي مصرف داروها در دوران بارداري، در گروه B2 قرار مي‌گيرد. داروهاي گروه B داروهايي هستند که مطالعات روي حيوانات خطري را براي جنين نشان نداده و يا بيانگر ايجاد عارضه جانبي در جنين حيوانات بوده است، ولي مطالعات کافي در انسان انجام نشده و شواهدي از خطر در مورد مصرف دارو در دوران حاملگي وجود ندارد. اسانس نعناع فلفلي در ليست FDA به طور کلي به عنوان امن (GRAS) شناخته شده است. استفاده گسترده از روش‌هاي طب مکمل، به‌ويژه درمان‌هاي گياهي و شواهد ناکافي در مورد اثربخشي و ايمني گياهان دارويي در دوران بارداري، مواردي هستند که نياز به توجه خاصي دارند و به نظر مي‌رسد انجام تحقيقات براي تعيين شيوع، ايمني، اثربخشي و مزاياي اقتصادي استفاده از اين روش‌ها ضروري است. با توجه به فقدان مطالعات کافي در اين زمينه، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي تاثير رايحه‌درماني با اسانس نعناع فلفلي را بر تهوع بارداري بررسي کردند. اين مطالعه يک کارآزمايي باليني يک سر کور بود که روي ۵۶ زن باردار با شدت خفيف تا متوسط تهوع و استفراغ (NVP) در هفته‌ ۶ تا ۲۰ بارداري انجام شد. پس از تعيين سن بارداري و شدت ابتلا به تهوع و استفراغ، افراد به طور تصادفي به يکي از دو گروه روغن نعناع يا دارونما تقسيم شدند. آروماتراپي استنشاقي براي چهار روز و در پايان هر روز انجام شد. هر روز آن‌ها به پرسشنامه‌ تهوع و استفراغ (PUQE) پاسخ دادند. داده‌هاي به دست آمده با استفاده از روش‌هاي آماري بررسي شد. با وجود آن که شدت تهوع و استفراغ در هر دو گروه به طور معني‌داري کاهش يافته بود، مقايسه شدت تهوع و استفراغ در طول دوره‌ مطالعه و در پايان آن، بين گروه دارونما و گروه اسانس نعناع معني‌دار نبود. بررسي‌ها نشان داد با توجه به امکان مکانيسم‌هاي عصبي که باعث تهوع و استفراغ مي‌شود، در اين مطالعه اثر آروماتراپي با اسانس نعنا و دارونما مشابه بود. به نظر مي‌رسد که اين شباهت ممکن است به علت مکانيسم‌هاي نورولوژيکي ناشي از تهوع و استفراغ در بارداري باشد. عوامل روان‌شناختي از جمله حفظ آرامش رواني در دوران بارداري باعث کاهش شدت تهوع و استفراغ مي‌شود. براي توانمندسازي زنان در حفظ آرامش رواني، توصيه مي‌شود روش تنفس صحيح و تکنيک‌هاي ريلکسيشن يا تن‌آرامي در برنامه‌هاي آموزشي دوران بارداري مدّ نظر قرار گيرد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد