نحوه زایمان با گاز انتونوکس و مزایای آن

ستاره/ زايمان با گاز انتونوکس يکي از ساده‌ترين و در عين حال بي خطرترين روش‌ها براي کاهش درد زايمان است. در اين روش يک ماسک در دسترس مادر قرار مي‌گيرد تا هر زماني که درد او افزايش يافت، با تنفس گاز انتونوکس درد را کاهش دهد. درد زايمان يکي از شديدترين درد‌هايي است که زنان در طول زندگي خود تجربه مي‌کنند، به همين دليل زايمان براي بسياري از آن‌ها همراه با ترس و رنج همراه است و بسياري از آنان درد در زمان ليبر (فرآيند زايمان که همراه با انقباض و درد است) را غير قابل تحمل توصيه کرده‌اند. خوشبختانه امروزه روش‌هاي بي‌خطري براي کاهش درد وجود دارند که مادران باردار مي‌توانند براي کاهش درد زايمان از آن‌ها استفاده کنند. يکي از اين روش‌ها زايمان با گاز انتونوکس (Entonox) است، اين روش نه تنها براي جنين و مادر خطري ندارد، بلکه کنترل استفاده از آن به دست مادر است و اين باعث آرامش آن‌ها در هنگام زايمان مي‌شود. در اين مطلب با نحوه استفاده از اين گاز براي زايمان، مزايا و معايب آن آشنا مي‌شويم. معرفي گاز انتونکس گاز انتونکس اولين بار در اوايل دهه ۶۰ ميلادي در انگلستان به صورت ترکيب ۵۰ درصد اکسيژن و ۵۰ درصد نيترو براي تسکين درد ليبر معرفي شد و سپس به مرور زمان به صورت ترکيبي از اکسيژن و اکسيد نايتروس پيشرفت کرد که در يک کپسول نگهداري مي‌شود و توسط دستگاهي شامل يک دريچه کاهش دهنده فشار، لوله با طول استاندارد و ماسک صورت به بيمار منتقل مي‌شود. نحوه زايمان با گاز انتونوکس گاز انتونوکس در سيلندري در اتاق زايمان قرار گرفته و در پايان مرحله اول زايمان يعني وقتي که انقباضات رحمي شديد و سريع مي‌شوند به وسيله لوله‌اي به ماسک جلوي دهان و بيني مادر متصل مي‌شود. ۱۵ ثانيه پس از استنشاق گاز انتونوکس، گاز اکسيد نيترو وارد مغز و نخاع مادر شده و ۳۰ ثانيه بعد از استنشاق منجر به تضعيف حسگرهاي مغزي و افزايش آندروفين‌ها مي‌شود و حالات بي دردي، آرامش، عدم توجه به محيط اطراف و تا حدي سرخوشي را در مادر ايجاد مي‌کند. ۴۵ ثانيه پس از استنشاق گاز انتونوکس اثر آن به حداکثر رسيده و ميزان گاز در خون به بالاترين حد خود مي‌رسد. در اين هنگام درد تسکين مي‌يابد و وقتي که گاز باعث ايجاد احساس سبکي در سر گرديد، عضلات شل شده و دست‌هاي مادر خود به خود از روي ماسک صورت به پايين مي‌افتد و ديگر گاز استنشاق نمي‌شود. پس از قطع گاز اثراتش سريع از بين خواهد رفت. در مرحله دوم زايمان (يعني وقتي که مادر بايد سعي کند با زور زدن به تولد نوزاد خود کمک کند) مادر بايد در ابتداي هر انقباض رحمي، کمي گاز انتونوکس دريافت کرده و سپس بر خروج نوزاد تمرکز کند. چند نکته: مادر بايد قبل از شروع درد (انقباض رحم) يا بلافاصله هنگام شروع درد، استنشاق گاز را آغاز کند و تا چندين ثانيه پس از اتمام آن به وارد کردن گاز به ريه ادامه دهد؛ بنابراين اگر مادر آنقدر صبر کند که انقباض رحم آزاردهنده شود و سپس گاز انتونوکس را استنشاق کند، اثر آن در بين دو انقباض ظاهر شده و ديگر نقشي در کاهش درد زايمان نخواهد داشت. مادر بايد سعي کند نفس‌هاي عميق و آهسته بکشد. براي اينکه سطح هوشياري مادر کاهش نيابد، بايد به صورت خود تجويزي از اين گاز استفاده کند، يعني ماسک را در دست خود گرفته، با توجه به شدت درد، از گاز استفاده کند و زماني که درد ندارد هواي محيط را تنفس کند. اگر استفاده از ماسک پلاستيکي براي استنشاق گاز، توسط مادر آزاردهنده است، بهتر است از لوله دهاني براي اين منظور استفاده شود. مادر بايد در بين انقباض ها، مقدار کمي آب مزمزه کند تا دهانش مرطوب شود. در مرحله دوم زايمان، مادر بايد در ابتداي هر انقباض کمي از گاز انتونوکس استنشاق کرده، سپس لوله دهاني را کنار گذاشته و به نوزاد فشار بياورد. در صورتي که مادر با استفاده از گاز انتونوکس باز هم نمي‌تواند درد‌هاي ناشي از انقباض رحمي را تحمل مي‌کند، مي‌تواند از مسکن‌هاي ديگر استفاده کند. مزاياي زايمان با گاز انتونوکس برخي از مزاياي استفاده از اين گاز عبارتست از: استنشاق گاز انتونوکس، درد ناشي از انقباضات رحمي در طي زايمان را به طور متوسط تا ۵۰ درصد کاهش مي‌دهد. اين گاز خيلي سريع و معمولا پس از چند ثانيه از زمان استنشاق اثر مي‌کند. به محض قطع استنشاق گاز، اثرات آن از بين مي‌رود. استفاده از اين گز روي سلامتي نوزاد تاثير منفي ندارد. بر روي سلامتي مادر تاثير سوئي نداشته و علائم ناخواسته ناشي از آن گذرا هستند. استنشاق اين گاز، باعث ايجاد عارضه تنفسي نمي‌شود. گاز انتونوکس با ساير دارو‌ها تداخل نداشته و واکنش آلرژيک ايجاد نمي‌کند. استفاده از اين روش راحت بوده و نيازي به پرسنل تخصصي ندارد. همانطور که گفته شد مادر به آساني مي‌تواند از آن استفاده کند. اين دارو در بازار ايران به راحتي قابل دستيابي است. از اين روش مي‌توان براي کاهش درد زايمان در آب نيز استفاده کرد. معايب زايمان با استفاده از گاز انتونوکس زايمان با اين گاز معايبي نيز دارد. از جمله اين معايب مي‌توان اشاره کرد به: استنشاق گاز انتونوکس موجب خشکي دهان مادر مي‌شود. ممکن است باعث ايجاد حالت تهوع و استفراغ شود. يک مسکن متوسط بوده و درد را کمي تسکين مي‌دهد. باعث ايجاد سرگيجه و خواب آلودگي مي‌شود. تجربه مادران از زايمان با گاز انتونوکس در مطالعه‌اي که روي زنان در رنج سني ۱۷ تا ۳۵ سال صورت گرفت، بيشتر آن‌ها ابراز کردند که مهم‌ترين علل انتخاب زايمان بدون درد، ترس از زايمان بوده است. بيشترين دليل افراد حاضر در اين مطالعه براي انتخاب زايمان با گاز انتونوکس، سهولت استفاده از اين روش، عدم تزريق کمري، ترس از عوارضي چون کمردرد و سردرد‌هاي متعاقب زايمان اپيدورال و اسپاينال بوده است. در ادامه نظرات برخي از مادراني که به اين روش زايمان کرده‌اند را مي‌خوانيم: من از اين که مي‌توانستم از روشي استفاده کنم که کنترل آن به دست خودم بود، خوشحال بودم استفاده از اين گاز به من احساس در فضا بودن مي‌داد که اصلاً خوشايند نبود خيالم راحت بود که اين روش بعدا براي من هيچ خطري ندارد همين که تهوع من زياد مي‌شد ماسک را از جلوي بيني ام کنار مي‌زدم تا کم کم به آن عادت کردم احساس گيجي مي‌کردم که اصلا برايم خوشايند نبود خواب آلودگي خسته ام کرده بود آنقدر که دلم مي‌خواست براي من بي دردي ايجاد نمي‌کرد از اينکه اين روش را انتخاب کردم، خيلي خوشحال هستم و ديگران را نيز به استفاده از آن تشويق مي‌کنيم. بيشترين دليل عدم رضايت مادران از زايمان با گاز انتونوکس، به عوارضي چون سرگيجه و حالت تهوع اشاره داشت. بيشترين دليل رضايت مادران از زايمان با گاز انتونوکس، مربوط به کم شدن درد زايمان بدون داشتن عارضه جدي و از بين رفتن عوارضي، چون تهوع در مدت کوتاهي پس از قطع گاز بود. سخن آخر زايمان با استفاده از گاز انتونوکس درد را کاهش مي‌دهد و در عين حال خطري نيز براي مادر و جنين به وجود نمي‌آورد. به علاوه تصميم گرفتن براي استفاده از اين روش، مي‌تواند باعث آرامش مادران شوند. زيرا بسياري از مادران باردار هراس بسياري از درد زايمان دارند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد