با سوءاستفاده عاطفی از طرف همسر چه کنم؟

برترين ها/ سوء استفاده‌ي عاطفي، شکل نامرئي خشونت خانگي است که به سختي مي‌توان متوجه آن شد، زيرا موذيانه و نامحسوس روي مي‌دهد. سوء استفاده‌ي عاطفي، به چيزي لطمه مي‌زند و آن را نابود مي‌کند که براي‌مان خيلي عزيز و مهم است: برداشتمان از واقعيت! اگر سعي کنيد در برابر کسي که از شما سوء استفاده‌ي عاطفي مي‌کند از خودتان دفاع کنيد، تنها اتفاقي که مي‌افتد اين است او استراتژي‌هاي خود را قوي‌تر مي‌کند. اگر احساس ناراحتي و آزردگي يا فرسودگي خود را نشان دهيد او سراغ عبارت‌هايي ماند اين خواهد رفت: «اين‌ها همش خيالات خودت است!» يا «تو زياد حساسيت به خرج مي‌دهي!». سوء استفاده‌ي عاطفي، شيوه‌اي معمول در روابطي است که در آن‌ها سوء استفاده‌هاي فيزيکي و هيجاني وجود دارد و نوعي خيانت به پايه‌هاي اعتماد و اطمينان محسوب مي‌شود. اگر شما هم يکي از کساني باشيد که مورد سوء استفاده‌ي عاطفي همسرتان قرار مي‌گيريد احتمالا تصور مي‌کنيد نمي‌توانيد از اين شرايط رها شويد، اما بايد بدانيد که هر چند دشوار است، اما اين امکان وجود دارد که به واقعيت برگرديد. سوء استفاده‌ي عاطفي، علائمي دارد که مي‌توانيد با کمک آنها، اين رفتار مضر را تشخيص دهيد. سپس مي‌توانيد راه‌هاي محافظت از درک خودتان از واقعيت را ياد بگيريد و براي خودتان ارزش قائل شويد، بنابراين ديگر مهم نيست اطرافيان‌تان چه مي‌کنند و چه مي‌گويند، چون شما خودتان پشتيبان خودتان هستيد. چرا سوء استفاده‌ي عاطفي بسيار مضر است؟ سوء استفاده‌ي عاطفي، شکلي مرموزانه و مخرب از سوء استفاده است که ما را با درک و دريافت دروني خودمان بيگانه مي‌کند. تشخيص سوء استفاده‌ي عاطفي سخت است، زيرا بيشتر اوقات، از سوي افرادي اعمال مي‌شود که دوست‌شان داريم و به آن‌ها اطمينان داريم. همه‌ي ما يک حس يا شم دروني داريم که از آن براي تشخيص درست از نادرست، سالم از ناسالم و مفيد از مضر استفاده مي‌کنيم و اطمينان داريم افرادي که دوست شان داريم، اين دريافت‌هاي ما را تائيد مي‌کنند، اما اگر مورد سوء استفاده‌ي عاطفي قرار بگيريم، احتمالا ارتباط با اين حس ارزشمند را از دست خواهيم داد. افرادي که تجربه‌ي تلخي را از سر گذرانده‌اند و ضربه‌ي روحي خورده‌اند، آن‌هايي که شخصيت‌هاي وابسته‌تري دارند و کساني که با يک فرد خودشيفته ارتباط عاطفي برقرار کرده‌اند، بيشتر ممکن است که مورد سوء استفاده‌ي عاطفي قرار بگيرند يا اصطلاحا احمق فرض شوند. اگر کسي به سوء استفاده‌ي عاطفي از شما ادامه دهد، وارد سيکل معيوبي مي‌شويد: سوء استفاده عاطفي باعث مي‌شود به خودتان شک کنيد، و همين شک شما را در معرض سوء استفاده‌ي بيشتر قرار مي‌دهد. اين چرخه‌ي معيوب، در بلند مدت تاثير‌هايي بر شما مي‌گذارد مانند اضطراب، افسردگي، بد بيني و عدم اطمينان به خود و ديگران. از کجا بدانيد مورد سوء استفاده‌ي عاطفي قرار گرفته‌ايد؟ کسي که مورد سوء استفاده‌ي عاطفي در رابطه‌ي زناشويي قرار مي‌گيرد، وقتي همسرش او را تهديد مي‌کند يا مهربان مي‌شود، مي‌ترسد. دنيا براي اين فرد، بيشتر اوقات مه آلود و غيرعادي است، گويي در ميان غبار و ابهام به دنبال واقعيت مي‌گردد. مغز ما به گونه‌اي عمل مي‌کند که نياز داريم افکار و رفتار‌هاي ما، بيشتر اوقات تائيد شوند و مورد حمايت و احترام و اعتبار باشند. اگر اين تائيد و اعتبار را دريافت نکنيم، به خودمان شک خواهيم کرد. هر چند تشخيص اينکه مورد سوء استفاده‌ي عاطفي قرار مي‌گيريد کار دشواري است، اما به هر حال علائمي وجود دارد که مي‌توانيد از آن‌ها کمک بگيريد: تمام مدت احساس گنگي و سردرگمي داريد يا انگار مغزتان کار نمي‌کند و احمق شده‌ايد. اگر مدام شک داريد که چيزي در رابطه‌تان خوب پيش نمي‌رود، پس احتمالا خوب پيش نمي‌رود. يک رابطه‌ي سالم بايد به شما احساس آرامش و اطمينان بدهد و شادتان کند. دوست داشتن و دوست داشته شدن اصلا به اين معني نيست که احساس کنيد هيچ کنترلي روي امور نداريد.. احساس مي‌کنيد با واقعيت قطع ارتباط کرده‌ايد و به سختي مي‌توانيد به خاطر بياوريد مثلا اتفاقي واقعا روي داده يا نداده است. اگر طي دوره‌اي دچار ضربه‌ي روحي شده‌ايد يا در رابطه‌اي بوده‌ايد که از شما سوء استفاده شده و نمي‌توانيد جزئيات و مراحل اتفاق‌ها را دقيقا به خاطر بياوريد، اين مي‌تواند علامت سوء استفاده‌ي عاطفي باشد. همسرتان به شما آسيبي مي‌زند، اما به شما مي‌گويد، چون دوست‌تان دارد يا خوبي‌تان را مي‌خواهد اين کار را مي‌کند و شما هم کم کم اين حرف را باور مي‌کنيد. هيچکس نمي‌تواند شما را مورد سوء استفاده‌ي کلامي يا فيزيکي قرار دهد يا مدام شما را تحت نظر بگيريد و مدعي شود اين رفتار‌ها به نفع خودتان است. همسرتان به شما آسيب و لطمه‌ي فيزيکي مي‌زند، اما به شما مي‌گويد در واقع اين خودتان بوده‌ايد که اول خشونت به خرج داده‌ايد. به حس دروني‌تان و شواهد موجود اعتماد کنيد. اگر همسرتان به شما آسيب فيزيکي مي‌زند، شما را کنترل مي‌کند، يا از توهين و سوء استفاده‌ي کلامي نسبت به شما استفاده مي‌کند، اين تقصير شما نيست. يک راه خوب براي اينکه متوجه شويد چه کسي اول خشونت نشان مي‌دهد اين است که از خودتان بپرسيد: در زندگي مشترک شما چه کسي زندگي‌اش را فدا و از خواسته‌هايش چشم پوشي کرده است؟ اگر به اين جواب رسيديد که بخش‌هاي زيادي از زندگي خودتان و نيازهاي‌تان را ناديده گرفته‌ايد تا طرف مقابل‌تان را راضي کنيد، پس اين همسر شماست که نسبت به شما خشونت نشان مي‌دهد. همسرتان به شما آسيب مي‌زند، اما منکر رفتارش مي‌شود يا آن را بي‌اهميت جلوه مي‌دهد يا مي‌گويد اصلا چنين اتفاقي نيفتاده است. اگر مي‌دانيد همسر شما به شما آسيب رسانده، اما انکارش مي‌کند، پس از شما سوء استفاده‌ي عاطفي مي‌کند. چگونه ياد بگيريد به خودتان اطمينان کنيد اولين و مهم‌ترين قدم براي نجات خودتان از سوء استفاده‌ي عاطفي اين است که ياد بگيريد خودتان را باور کنيد. ايجاد اطمينان نسبت به خودتان و حس دروني‌تان، مهارتي است که همه‌ي ما با تمرين روزانه به آن مي‌توانيم برسيم. راه‌هايي براي شروع اطمينان به خودتان: ۱. ذهن آگاهي را تمرين کنيد سوء استفاده‌ي عاطفي مي‌تواند شما را نسبت به افکار و احساسات خودتان بيگانه کند، بنابراين اولين کاري که بايد بکنيد اين است که به نداي درون‌تان گوش دهيد. ياد بگيريد که به خودتان فرصت بدهيد احساسات منفي‌تان را حس کنيد تا به التيام‌شان کمک کنيد. از نياز‌هاي اساسي‌تان شروع کنيد و به جاي اينکه آن‌ها را ناديده بگيريد به آن‌ها توجه کنيد مثلا، گرسنگي، خستگي و تشنگي. سپس قدم دوم را با توجه کردن به هيجانات‌تان برداريد. نيازي نيست تغييرشان دهيد يا خودتان را بابت آن‌ها سرزنش کنيد؛ فقط کافيست به تجربيات حسي و هيجاني خودتان اهميت دهيد و براي‌شان ارزش قائل باشيد. ۲. احساسات و افکارتان را يادداشت کنيد خيلي خوب است عادت کنيد افکار و احساسات خود را هر روز يادداشت کنيد. اين کار کمک‌تان مي‌کند با صداي درون‌تان هماهنگ‌تر شويد. شما مي‌توانيد به الگو‌هاي معمول در افکار و رفتارهاي‌تان آگاه شويد و آن‌ها را بشناسيد و متوجه شويد چه احساساتي معمولا بر زندگي‌تان مسلط ترند. اشکالي ندارد گريه کنيد و اندوهگين باشيد، اما به اين شرط که تمام روزتان اينگونه طي نشود. براي احساسات خود محدوديت زماني در نظر بگيريد و هيجانات خود را تحت کنترل داشته باشيد. يادداشت کردن و نوشتن ضمنا مي‌تواند راهي براي جدا کردن افکار و احساسات خودتان از باور‌هايي باشد که همسرتان سعي دارد به شما القا کند تا به اين ترتيب از شما سوء استفاده‌ي عاطفي نمايد. ليستي از الگو‌هاي رفتاري منفي همسرتان نسبت به خودتان تهيه کنيد. سپس ليستي از احساسات مثبتي که نسبت به خود داريد تهيه کرده و اين دو ليست را با هم مقايسه کنيد. ۳. احساسات و عقايد خودتان را باور کنيد اگر کسي هستيد که مدام به دنبال دريافت تائيد و تصديق از سوي همسر و دوستان و آشنايان براي نظرات خود هستيد، پس بهتر است آگاهانه تمرين کنيد که به خودتان و عقايدتان احترام بگذاريد و خودتان به آن‌ها اعتبار بدهيد. ايرادي ندارد به دنبال حمايت و تائيد از جانب کسي که او را دوست داريد باشيد، اما اين را هم بايد ياد بگيريد که اول خودتان، خودتان را قبول داشته باشيد. اين بار که متوجه شديد تمايل داريد يک نفر ديگر عقيده، احساس و يا دريافت‌تان را تائيد کند، چند لحظه صبر کنيد، بنشينيد و پيش خودتان به آن مُهر تائيد بزنيد. در ابتدا ممکن است سخت باشد، اما هر چه بيشتر تمرين کنيد، بيشتر به خودتان اعتماد خواهيد کرد. ۴. نسبت به ادعا‌هاي او درست واکنش نشان دهيد يادتان باشد بحث کردن با کسي که از شما سوء استفاده‌ي عاطفي مي‌کند، منجر به شکست‌تان خواهد شد. رفتار دفاعي شما مانند سوخت براي اوست و با گفتن اينکه شما يک فرد عصبي، شکاک، احمق يا ... هستيد به شما جواب خواهد داد. هر چه بيشتر سعي کنيد از خودتان دفاع کنيد، او بيشتر سعي مي‌کند شما را احمق جلوه دهد و برچسب‌هاي گوناگون به شما بچسابند. پس تمام تلاش‌تان را بکنيد تا خودتان را آرام و خونسرد نگه داريد. پس به جاي اينکه روي حرف خودتان پافشاري کنيد به همسرتان بگوييد هر چند حرف‌هايش را مي‌شنويد، اما چيز‌هايي که او مي‌گويد، تجربه و احساس شما نيست. مي‌توانيد گفتگويي را با عبارت‌هاي غيرتهديد آميز شروع کنيد مثلا: «انگار نگاه من و تو به اين مسئله متفاوت است، موافقي در موردش با هم حرف بزنيم؟». ۵. خودتان را دست کم نگيريد بخشي از سوء استفاده‌ي عاطفي، تحقير است. پس آگاه باشيد که چه زماني شروع به شک کردن به خودتان و صداي درون‌تان که سعي دارد به شما بگويد حق با شماست مي‌کنيد. به جاي اينکه از خودتان بپرسيد: «او اصرار دارد چه چيزي را به من بقبولاند؟»، از خودتان بپرسيد: «نظر واقعي‌ام در مورد چيزي که روي داده چيست؟». اين رويکرد به شما اجازه مي‌دهد در تعاملات‌تان اعتماد بنفس داشته باشيد. افراد خارج از رابطه نيز مي‌توانند به عنوان سوم شخص به شما کمک کنند و اين نکته‌ي مهمي خصوصا در روابطي است که يکي قصد سوء استفاده‌ي عاطفي از ديگري را دارد و سعي مي‌کند به او احساس تنهايي يا بي‌ارزش بودن بدهد. اگر همسرتان سعي مي‌کند چيزي را که در اعماق وجودتان مي‌دانيد درست است، نادرست جلوه بدهد مي‌توانيد از يک دوست قابل اعتماد نظر بخواهيد و عقيده‌تان را با او چک کنيد. ۶. از يک درمانگر يا زوج درمانگر حرفه‌اي کمک بخواهيد اگر فکر مي‌کنيد به تنهايي قادر به طي اين پروسه نيستيد، پس از يک درمانگر کمک بخواهيد. اين يکي از بهترين کار‌هايي است که براي کمک به خودتان مي‌توانيد انجام دهيد. راهنمايي‌هايي يک درمانگر مي‌تواند پروسه‌ي التيام و قوي شدن‌تان را سرعت ببخشد. يک درمانگر خوب به شما کمک مي‌کند افکار، نظرات و دريافت‌هاي خودتان را از باور‌هاي کسي که قصد سوء استفاده‌ي عاطفي از شما را دارد جدا کنيد و به ابزار‌هاي خود باوري مجهز شويد و ياد بگيريد چگونه بهترين پشتيبان خودتان باشيد. يک زوج درمانگر نيز مي‌تواند به شما کمک کند رويکرد مناسبي در رابطه‌تان در پيش بگيريد و رفتار نامناسب همسرتان را با درايت اصلاح نماييد. شما قوي‌تر خواهيد شد کسب تواني دوباره براي گوش دادن به صداي درون و اطمينان کردن به عقايد و باور‌هاي خودتان شايد زمان‌بر باشد، اما قطعا غيرممکن نيست. التيام پيدا کردن از يک رابطه‌ي عاطفي که با سوء استفاده آسيب ديده، چالش برانگيز است و ياد گرفتن اينکه مرز اعتماد به خودتان و اعتماد به ديگران را تشخيص دهيد، قدم گذاشتن به دنياي ناشناخته‌ها به نظر مي‌رسد، اما خود باوري يک عضله است؛ هر چه بيشتر آن را تمرين بدهيد، قوي‌تر خواهد شد. به خودتان اطمينان کنيد، شما يک انسان شگفت انگيزيد. همه‌ي ما اين قدرت را داريم که خود را بازيابي کنيم و بعد از حوادث و تجربيات تلخ و گزنده، يک زندگي شاد و رضايت بخش را دوباره شروع کنيم. صداي درون شما نابود نشده است، بلکه عقايد کسي که قصد سوء استفاده‌ي عاطفي از شما را داشته بر آن سايه افکنده است و حالا که تحت اين نفوذ نيستيد مي‌توانيد صداي دروني‌تان را قوي‌تر کنيد. منبع: talkspace ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد