با ضرورتهای رابطه عاطفی سالم چقدر آشنا هستید؟
جام جم/ دلخوريد. بغض روي بغض آمده و حالا ديگر توان نفس کشيدن نداريد. خوشحاليد. چون حرف زدهايد و موضوع را حل کرده و سبک شدهايد. اگرچه بخشي از وضعيت يا حال روحي و جسمي ما در ارتباط با جامعه و افرادي که با آنها سر و کار داريم تعريف ميشود، اما وضعيت ارتباطي ما با همسر يا نامزدمان، جايگاه خاص خودش را دارد؛ به اين دليل که طرفين يک رابطه عاطفي، بيشترين ارتباط و مهمترين تاثير را روي يکديگر دارند. براي آنکه بدانيم مشخصات يک رابطه عاطفي سالم چيست و اگر جايي از رابطه بيمار شد، بايد چه کار کنيم، با دکتر هراير دانليان، روانشناس و زوجدرمانگر، گپي زدهايم که در ادامه ميخوانيد. «رابطه عاطفي، بهترين و درستترين وسيله براي ارضاي نيازهاي فردي است.» «هرچه رضايت طرفين بيشتر باشد، رابطه بهتري است و هرچه ارتباط بهتر باشد، طرفين رابطه براي ايجاد رضايت در خود و طرف مقابل تلاش بيشتري خواهند کرد. اما اين مهم چطور ميسر ميشود؟» دکتر دانليان با توضيح اينکه در دورهاي که ما زندگي ميکنيم، رابطه سالم تعريف و ويژگيهاي خودش را دارد، ميگويد: «تامين رضايت نسبي طرفين، مهم است. نسبي بودن، نکته مهمي است؛ به اين دليل که بيشتر عوامل مشکلآفرين، بهخاطر تفاوت سليقه طرفين بازميگردد. براي سنجش درست و غلط بودن سليقه افراد نيز معيار مشخصي وجود نداشته و ممکن است درباره هر موضوعي اين تفاوت وجود داشته باشد؛ براي مثال در سبک زندگي.» او ادامه ميدهد: «سليقه افراد ميتواند ناشي از ديدگاه خود فرد، تربيت خانوادگي يا فرهنگ او باشد. بنابراين بهتر است طرفين با گفتوگو، به تفاهم برسند. يک رابطه خوب، رابطهاي است که کارکرد اجتماعي خوبي هم دارد.» دکتر دانليان در توضيح اجتماع مرتبط به يک رابطه عاطفي ميگويد: «اجتماع، خانواده افراد و جمعي که افراد در آن زندگي ميکنند را دربرميگيرد. به اين دليل که هر فرد به شکل مستقل، در اجتماع حضور دارد. بنابراين اگر يک رابطه عاطفي کارکرد اجتماعي خوبي هم داشته باشد، رابطه سالم و موفقي است. اين نشان ميدهد که طرفين به علاقهها و خواستههاي درست طرف مقابل، واکنش درست داشتهاند. بنابراين شکل حضور آنها در اجتماع نيز در رضايت طرفين از يک رابطه، اثرگذار است.» تداخل نظرها راهگشا نيست دکتر دانليان با توضيح اين مطلب که در حال حاضر دليل بعضي از مشکلات زوجها، اعمال نظر خانوادههاست ميگويد: «دو نفر با دو دنياي متفاوت - که البته شباهتهايي هم قطعا به هم دارد - با هم مرتبط ميشوند. از آنجا که معمولا اين آشنايي بيرون از محيط خانواده؛ براي مثال در محل کار يا تحصيل اتفاق ميافتد، خانوادهها از سليقه و نظر طرف مقابل بياطلاع هستند و ارتباط جديد و شنيدن سليقه و نظر فرد جديد، ميتواند مشکلساز باشد.» او ادامه ميدهد: «اين شيوه جديد آشنايي و ازدواج با روش سنتي که از قبل خانوادهها درباره طرف مقابل اطلاعاتي داشتند، متفاوت است. بنابراين آشنايي دو نفر با حسي خوب آغاز شده و با ورود خانوادهها - به عنوان يک اجتماع تازه - با مشکلاتي روبهرو ميشود.» دکتر دانليان اضافه ميکند: «در اين بين اين طرفين هستند که ميتوانند شرايط را مديريت کنند.» گفتوگو، گفتوگو و بازهم گفتوگو «ايجاد فرصت گفتوگو حتي درباره ناراحتکنندهترين مسائل، يکي از بزرگترين و کليديترين راهکارها براي هدايت يک رابطه به مسير درست است.» دکتر دانليان ادامه ميدهد: «اگر نشود درباره مسائل از سادهترين تا خاصترين مسائل، گفتوگو کرد، مسائل روي هم جمع شده و ميتواند رابطه را به مسيري که نبايد، هدايت کند.» او ادامه ميدهد: «مطرح نکردن مسائل باعث ميشود تا حرفها در ذهن افراد به درگيري ذهني تبديل شده و رابطه از کنترل و مسير درستش خارج شود.» دکتر دانليان اضافه ميکند: «بايد سر فرصت درباره مسائل صحبت کرد. رابطه خوب و سالم، رابطهاي است که بتواند خودش راهکارها را پيش پاي دو طرف بگذارد.» دکتر دانليان درباره راهکارها توضيح داده و ميگويد: «علاوه بر ضرورت يادگيري مهارت حل مساله، هر رابطه، اتفاق جديدي است که مختصات خاص خودش را دارد. پس نيازمند راهحلها و راهکاري منحصر بهفرد خود است.» او ادامه ميدهد: «با ايجاد مسالهاي در رابطه، بايد هر دوطرف با همفکري، در پي يافتن راه تازه براي رابطه خود باشند. بيترديد کمکگرفتن از راهکارهاي قبلي براي رابطه جديد مناسب نيست. پس بايد بتوانند با هم به راهحلهايي برسند که مختص همان رابطه و متولد شده از همان رابطه و مشکل مرتبط به آن است.» او در پايان ميگويد: «گفتوگوي درست، کمک ميکند تا راهکارهاي جديد براي مشکل جديد در رابطه جديد پيدا شود.» ما مکمل هم هستيم «طرفين، مکمل هم هستند.» دکتر دانليان دراين باره توضيح ميدهد: «رابطهاي سالم است که طرفين مکمل هم باشند. اين شامل شباهتها و تفاوتهاي طرفين است. براي مثال شايد هر دو نفر دوست داشته باشند در طول روز در ساعتهاي مشخصي به کارهاي شخصي برسند. وقتي هر دو روي اين مساله اتفاق نظر داشته باشند، درواقع مکمل يکديگر بودهاند. اين احترام بايد در تفاوتها نيز ديده شود.» با تغيير، تغيير کنيم «با توجه به آهنگ تند تغييرات در شرايط کنوني، نميتوان همواره بر هر مشکلي، يک راهکار مشخص ارائه کرد.» دکتر دانليان با اين توضيح ادامه ميدهد: «اما اصولي وجود دارد که براساس آن افراد ميتوانند در راستاي رسيدن به راهکار مناسب، به توانايي ذهني و رواني خود و طرف مقابل قدم برداشته و کمک کنند.» او ادامه ميدهد: «درواقع براساس اين اصول ميتوانند زمان بيشتري به طرف مقابل بدهند تا راهکار مناسب براي حل مساله را پيدا کند، پيش از آنکه مسالهاي تبديل به مشکل شود.» دکتر دانليان ادامه ميدهد: «درحال حاضر جمله کليدي در روابط عنوان ميشود و آن اينکه اگر ميخواهي طرف مقابل را خوب بشناسي، خودت را خوب معرفي کن. اين جملهها، معمولا در حرف آسان است، اما در عمل با سختيهاي زيادي روبهروست.» او ادامه ميدهد:«بنابراين هر فرد، نياز دارد با کمک روشهاي خودشناسي، ابتدا به درستي از حالتهاي روحي و جسمي خودش آگاه شود.» دکتر هراير دانليان اضافه ميکند: «فرد بايد بتواند بهدرستي از نگاه و ويژگيهاي مذهبي، اجتماعي، فرهنگي، شخصيتي و... خود آگاه شود تا بتواند به شکل درستي وارد رابطه شده و بهخوبي خودش را معرفي کند، اما اگر اين خودشناسي ضعيف باشد، پيام انتقال يافته از فرد به ديگران، در جوامع مختلف متفاوت است و ديگران هم نميتوانند ارزيابي درستي از رفتار و روحيات او داشته باشند.» دکتر دانليان ميگويد: «بنابراين خودشناسي ميتواند به انتخاب درست و مديريت درست رابطه منجر شود.» يک مثال بيشتر بدانيم «يکي از راهکارهاي داشتن رابطه خوب، دور شدن از نگاه و مسائل منفي است.» دکتر دانليان ادامه ميدهد: «افرادي که رابطه موفقي دارند، نميگذارند افکار و رفتار منفي، هدايت رابطه آنها را به دست بگيرد.» او ادامه ميدهد: «براساس نظر اريکسون، کودک با عدم اعتماد به دنيا متولد ميشود و نحوه رفتار با او، عدم اعتماد يا اعتماد او به دنيا را شکل ميدهد. به همين دليل هم در بزرگسالي معمولا تاثير افکاري بيشتر از افکار مثبت است؛ بنابراين بايد روي موارد مثبت تاکيد بيشتري داشت و اجازه نداد افکار منفي يا حتي افراد منفي، کنترل و هدايت رابطه را به دست بگيرند.» تشديد را برداريد «براي داشتن رابطه خوب، آموزش مهارتهاي مختلف مهم است؛ اين مهارتها ميتوانند مانع از تشديد تنشها و مشکلات رابطه شوند.» دکتر دانليان ادامه ميدهد: «براي مثال، گفتوگو مهمترين و بهترين روش حل مساله است. اما اگر ما شيوه درست گفتوگو را ندانيم، خود به عاملي براي مشاجره و تشديد تنشها تبديل ميشود.» دکتر هراير دانليان در پايان ميگويد: «گوشکردن به نصيحت و توصيههاي کلي، راهگشا نيست. با مطالعه کتاب، ديدن فيلم يا گفتوگو با افرادي که راهکارهاي دقيقي ارائه ميدهند، ميتوان مشکلات را قدم به قدم حل کرد.» او درپايان ميگويد: «بهتر است مشکلات فردي نيز با مراجعه به متخصص، درمان شوند تا روي رابطه اثر منفي نگذارند.»