کودکان و قرنطینه خانگی!
ايسنا/ در روزهايي که براي حفظ سلامت خود و خانواده در قرنطينه خانگي به سر ميبريم و جامعه پزشکي به منظور قطع زنجيره ابتلا به کوويد 19 مدام مردم را به ماندن در خانه دعوت ميکنند، کساني نيز هستند که با سهلانگاري تمام به هشدارها بي اعتنا بوده و هنوز قرنطينه خانگي را جدي نگرفتهاند. يکي از دلايلي که اين خانوادهها به آن اشاره ميکنند اين است که حتي اگر خود آنها تاب تحمل قرنطينه خانگي را داشته باشند، قرنطينه براي کودکان امري سخت و طاقتفرسا است و کودکان قدرت اين ميزان تابآوري را ندارند. بدون شک يکي از راههاي افزايش تابآوري کودک در محيط خانه، آگاه سازي کودکان درباره بحران به وجود آمده است. به گفته يک روانشناس کودک و نوجوان، با توجه به حساسيت موضوع کرونا و تأثير مستقيم آن بر سلامت و جان افراد و خانواده، لازم و ضروري است که با استفاده از کلمات قابل درک و متناسب با سن کودکان واقعيتها را براي آنها بازگو کنيم. شيوا ابراهيمي در گفتوگو با ايسنا اظهار کرد: مسائل مبهم و ناشناخته خواه ناخواه خود مولد استرس و اضطراب هستند و به دليل اينکه کرونا در حال حاضر فاقد درمان قطعي است و دانستههاي ما در اين رابطه نيز بسيار ناقص است، همين ويژگيها خود سبب ميشود که ويروس کرونا به يک عامل استرسزا تبديل شود. وي عنوان کرد: در زمان ظهور عوامل فشارزا ميبايست مقابله به جا و متناسب با آن صورت پذيرد که يکي از مهمترين راههاي پيشگيري از ابتلا به ويروس کرونا رعايت نکات بهداشتي و فردي است. ابراهيمي افزود: از آنجايي که روابط ميان اعضاي خانواده به صورت زنجيرهاي است و بر هم تاثيرگذار است رعايت بهداشت از سوي هريک از اعضاي خانواده سبب حفظ سلامت خود و ديگر اعضاي خانواده خواهد شد، که لازم است با کودک در خصوص مسئله ويروس کرونا صحبت کرده و به تناسب و اقتضاي سني آنها مسائل را به آنها انتقال داده، تا کودکان نيز ملزم به رعايت بهداشت فردي شوند. وي با اشاره به اينکه يکي از راههاي انتقال اطلاعات به ديگران به ويژه کودکان، اول پذيرش مسئله و درک مسئله است ادامه داد: يکي از قواعد مهم در علم روانشناسي، اصول واقعبيني است، در زمان بروز مسئلهاي حاد و بحراني به جاي فرار از مشکل بايد ابتدا مسئله را بپذيريم و سپس به دنبال راهکاري مناسب براي پيشگيري و گسترش بحران باشيم. شيوا ابراهيمي خاطرنشان کرد: متاسفانه بسياري از افراد فکر ميکنند که با فرار کردن از واقعيتها و ناديده گرفتن بحران ميتوانند از استرس موجود بکاهند اما در اصل حقيقت اين است که اين تلاش آگاهانه براي سرکوب موقعيت پيش آمده نتيجه عکس خواهد داشت. به گفته وي، طبق قانون ريباند ما هرچقدر توپ را به سرعت به سمت ديوار پرتاپ کنيم، توپ با سرعت بيشتري به ما بازميگردد و بدون شک هرچقدر در سرکوب افکار خود بکوشيم اين افکار با شدت بيشتري تجلي مييابد. اين روانشناس کودک و نوجوان بيان کرد: بهتر است به جاي سرکوب کردن افکار خود، واقعبين باشيم و تمام تلاش خود را در جهت به کارگيري روشهاي مناسب براي پيشگيري از آن و همچنين افزايش دانستههاي خود به کارگيريم. شيوا ابراهيمي در خصوص چگونگي تعريف بحران براي کودکان عنوان کرد: بحث درباره مسئلهاي در يک مقطع بحراني، نيازمند مهارت خاص و ويژهاي است. وي ادامه داد: زماني که ما بخواهيم کودک را از يک شرايط بحراني آگاه کنيم به طوري که هم از مسئله آگاهي يابد و هم آسيبي به او نرسد بايد از روش ارتباطي درست و مناسب بهره ببريم. ابراهيمي اظهار کرد: والدين ميبايست با توجه به ويژگيهاي رفتاري و شخصيتي کودک و به دور از هرگونه تحکم رفتاري و سرزنش و اجبار مسئلهاي را براي کودکان خود توضيح دهند. وي تاکيد کرد: از آنجايي که کودکان توجه ويژهاي به نحوه صحبت کردن ديگران با خود دارند و حتي از بزرگسالان براي درک دنيا بهره ميبرند، اگر با آنها به شيوه تحکم و اجبار و سرزنش سخن بگوييم بدون شک نتيجه مطلوبي نخواهد داشت و کودک به مقابله با والدين بر ميخيزد، در نتيجه توجه به نوع گفتار و نوع بيان که بار معنايي درستي دارند در برخورد با کودک بسيار موثر است. شيوا ابراهيمي افزود: يکي از راههاي مناسب آگاهسازي کودکان، درگير کردن کودکان با مسئله و نظرخواهي کردن از او درباره بحران پيشآمده است زيرا کودکان هرچقدر مورد تکريم و احترام ديگران به ويژه والدين قرار گيرند، احساس ارزشمندي کرده و بيشتر با والدين خود همکاري ميکنند. به گفته وي بهتر است ساعاتي از روز را به طرح مسائل و نظرخواهي و نظر سنجي اعضاء خانواده اختصاص داد و به کودک اجازه دهيم نظرات خود را هرچند نادرست بيان کند. ابراهيمي اضافه کرد: با درگير کردن کودکان و فرزندان خود در هر مسئلهاي، کودک احساس ارزشمندي کرده و خود را در قبال مسئله پيش آمده مسئول و موظف ميداند و همين خود تفکري کودک سبب افزايش مشارکت او در کارها و حفظ سلامت خود و ديگران ميشود. اين روانشناس کودک و نوجوان يادآور شد: والدين جداي از نگراني درخصوص ويروس کرونا، پيرامون نوع رفتار کودکان نيز نگراني خاصي دارند و ممکن است اين نگراني را به شيوهاي از خود بروز دهند که به جاي همکاري، کودکان از خود رفتار عکس نشان دهند. وي با اشاره به اينکه کودکان در مقايسه با بزرگسالان، سهلانگارتر هستند گفت: والدين نبايد انتظار داشته باشند که کودکان همان رفتاري را داشته باشند که والدين دارند زيرا ميزان خطاپذيري کودکان بيشتر از بزرگسالان است. ابراهيمي يکي از راههاي افزايش همکاري و همراهي کودکان با والدين را اينگونه برشمرد و عنوان کرد: يکي از راههاي مناسب دعوت کودک به رابطهاي درست و مسالمتآميز با والدين اين است که به جاي سرزنش و اجبارگويي به کودکان، آنها را مورد تکريم قرار داده و به نوعي حس ارزشمندي در آنها به وجود بياوريم زيرا با ايجاد حس ارزشمندي، کودک ميزان مشارکت خود با والدين و بزرگسالان را افزايش خواهد داد. به گفته اين روانشناس، با آگاهسازي کودک درباره بحران و برپايي چالش نظرخواهي و نظرسنجي و درگير کردن کودک با مسئله پيش آمده سبب افزايش مسئوليت پذيري و خود تاملي کودک خواهد شد. شيوا ابراهيمي خاطرنشان کرد: زمانيکه تصميم ميگيريم حقيقتي را براي کودکان توضيح دهيم، از توضيحاتي دقيق و درست متناسب با سن کودک استفاده کنيم و لازم نيست از عبارات و جملات آنچناني که سبب ايجاد رعب و وحشت در کودکان شود، استفاده کرد و از طرف ديگر نبايد حقيقت را از کودکان پنهان کرد زيرا اين حق طبيعي يک کودک است که بداند به چه دليل مجبور به در خانه ماندن و عدم ارتباط با دوستان خود است و نهايتا زماني که کودک به اين درک رسيد که اين محدوديتها در راستاي حفظ سلامتي خود اوست، تابآوري کودک افزايش يافته و بيشتر با والدين خود همکاري خواهد کرد. وي يکي از راههاي افزايش تابآوري کودکان در قرنطينه را اينگونه بيان کرد و افزود: با توجه به انرژي دروني کودکان بديهي است که ماندن در يک محيط تکراري و يکنواخت به مدت طولاني او را بيتاب و بيقرار کند، لذا والدين ميتوانند با افکار و ايدههاي جذاب و خلاقانه و برنامهريزي براي کارهاي مفيد و جالب، کودکان را سرگرم کنند در غير اين صورت کودکان از محيط خانه فراري خواهند بود. به اعتقاد اين روانشناس کودک و نوجوان بازي درماني يکي از راههاي افزايش تابآوري کودکان در زمان قرنطينه خانگي است و والدين ميتوانند با انجام بازيهاي فکري، تمرکزي و بازيهاي بومي سرشار از هيجان و انرژي و تمرينات آرام سازي کودک خود را سرگرم کرده و خانه را به محيطي شاد و آرام براي کودک تبديل کنند. ابراهيمي تاکيد کرد: بدون شک هر ميزان والدين در محيط خانه به اخبار و حوادث تلخ بپردازند، ميزان تابآوري کودک نيز به همان ميزان کاهش خواهد يافت و يکي از راهکارهاي سخن گفتن درباره بحران به وجود آمده اين است که به جاي آنکه مدام به فرزند خود بگوييم که نگران نباشند، بازخورد مثبتي به آنها ارائه دهيم و به جاي سرزنش کردن، براي نظرات آنها دو گوش شنوا داشته باشيم و با همکاري و همفکري با کودک راههايي را به کار ببريم که از ابتلاي به ويروس جلوگيري کنيم. به گفته وي، يکي از راههاي افزايش خود کنترلي کودکان مسئله پذيرش و درک مسئله است و زمانيکه مسئله به شيوه درست و متناسب سن کودک بازگو شود کودک مسئله را پذيرش کرده و در اين راستا با والدين خود همکاري لازم را خواهد داشت و ميبايست اطلاعات درستي را مشروط به اينکه سبب در هم شکستن حصار امنيتي کودک نشود به او انتقال دهيم. شيوا ابراهيمي اظهار کرد: از اطمينان دادن بيش از حد به کودکان خودداري کنيد زيرا هر چيزي که از حد طبيعي خود فراتر رود سبب بيخيالي کودک خواهد شد و زمانيکه کودک اطمينان صددرصدي داشته باشد که ما از او مراقبت ميکنيم، ميزان مشارکت کودک با والدين کاهش يافته و در مقابل محافظت از خود احساس مسئوليت نخواهد کرد. ي عنوان کرد: والدين الگوهاي رفتاري يک کودک هستند و لازم است که والدين الگوي رفتاري و بهداشتي مناسبي داشته باشند تا کودکان از آنها الگوبرداري کند. ابراهيمي خاطرنشان کرد: رفتارهاي تحکمي و سرزنشي حاکم در محيط خانه همواره باعث فراري شدن کودکان از محيط خانه خواهد شد و از آنجايي که جامعه با بحران روبهرو است و به اجبار کودکان از فعاليتهاي هيجاني و روابط با دوستان خود منع شدهاند و از سوي ديگر فضاي حاکم در خانه نيز فضايي تحکمي و سرزنشي است کودک از محيط خانه و خانواده فراري بوده و تابآوري او کاهش خواهد يافت، به همين دليل لازم است در شرايط کنوني کودکان را درک و پذيرش کرده و فضايي شاد و آرام را براي کودکان فراهم کرد. وي در پايان يادآور شد: در موارد استرسزا، وسواس افکار نيز افزايش مييابد به ويژه افرادي که ذاتا درگير وسواس فکري هستند و سعي در کنترل اعضاي خانواده به ويژه کودکان دارند، همين امر سبب دلزدگي کودک از محيط خانه و خانواده شده و احساس اسارت به او دست خواهد داد، لذا بايد از تزريق رفتارهاي وسواسگونه در شرايط بحراني پرهيز کنيم.