زوج درمانی چیست و برای کدام زوج ها لازم است ؟
نمناک/ پايداري يک رابطه عاشقانه دشوار است و نياز به مهارت دارد . مانند اتومبيل که به طور منظم به تعمير و نگهداري نياز دارد و چنانچه مشکلي پيش آمد بهتر است سريعا پيگيري شود تا از عوارض بعدي آن در جاده جلوگيري شود. جالب است که چقدر آسان و سريع در مورد تعمير و جلوگيري از مشکلات وسايل نقليه و خانگي خود خبر داريم اما وقتي صحبت از روابط عاشقانه مي شود از اقدامات اوليه آن خودداري مي کنيم تا زماني که اوضاع بسيار جدي شود. متاسفانه تعدادي از زوجين هنگامي که به اين مرحله يعني نارضايتي طرفين ، روابط ناسازگارانه ، پيوند عاطفي ضعيف و درگيري هاي شديد مي رسند زوج درماني را امتحان مي کنند. اما اين بدان معنا نيست که زوج درماني مي تواند در درمان اين مشکلات موثر واقع شود، با اين وجود، روشي چالش برانگيز و زمان بر خواهد بود که نياز به تعهد و تلاش طرفين دارد. تصورات غلطي راجع به اينکه زوج درماني و هدف آن چيست وجود دارد . برخي ممکن است تصور کنند که زوج درماني تنها براي موارد بسيار جدي از جمله خيانت و اعتياد که بر رابطه تاثير مي گذارد کاربرد دارد و قبل از پايان دادن به اين رابطه آن را به عنوان آخرين تلاش تلقي مي کنند. زوج درماني چيست و چه کاربردي دارد؟ زوج درماني نوعي روان درماني است که در آن يک درمانگر با تجربه هاي باليني که اغلب مجوز ازدواج و خانواده درماني نيز دارد به زوجيني که در يک رابطه عاشقانه درگير هستند ، با حل تعارضات و بهبود روابط به آن ها کمک مي کند. اگرچه ممکن است عمل زوج درماني بسته به گرايشات نظري هر فرد متفاوت باشد اما اصولاً تمامي درگيري زوجين اين گونه مي باشد: تمرکز روي يک مشکل خاص ( مثلا مشکلات جنسي ، اعتياد به اينترنت ، شکاک بودن و يا حسادت) مشارکت درمانگر در روند درمان رابطه ي دو نفره به جاي درمان جداگانه ي هر فرد مداخلات درماني مبني بر راه حل و محور تغيير از همان ابتداي درمان تعيين اهداف واضح و مشخص براي درمان زوج درماني معمولا با مصاحبه آغاز مي شود . مصاحبه اي که شامل برخي سوالات استاندارد در مورد نحوه شروع رابطه ، همچنين کاوش در خانواده و فرهنگ هردو خانواده مي شود . در صورت لزوم گاهي درمانگر جلسات اوليه را براي مداخله در بحران استفاده مي کند . در طي مراحل درماني ، درمانگر به زوجين کمک مي کند تا از پويايي رابطه اي به برطرف کردن مشکل دو طرف استفاده کنند تا شيوه درک و روابط خود را تغيير دهند. يکي ديگر از جنبه هاي مهم زوج درماني شامل تغيير رفتار و روش هاي تعامل با يکديگر مي باشد .بيشتر زوجين مي توانند ازاين مراحل درمان گذر کنند و الگوهاي رابطه اي ، افزايش بيان عاطفي و مهارت هاي لازم در برقراري ارتباط را به طور موثر استفاده کنند. زوج درماني براي چه کساني است ؟ زوج درماني براي هر نوع رابطه اي مفيد است خواه شريک مستقيم زندگي باشد ، در نژادهاي مختلف، جوان و پير و حتي دوست يابي. زوج درماني مي تواند يک مشکل فعلي را برطرف کرده و يا از تشديد آن پيشگيري کند . زمينه هايي که عموما در زوج درماني مورد توجه قرار مي گيرد ، عبارتند از: مشکلات مالي فرزند پروري مشکلات جنسي خيانت مسائل مزمن بهداشتي ناباروري قمار فاصله گيري عاطفي مکرر زوج درماني با روش گفتگوي اينترنتي با زوج درماني به روش چهره به چهره چه تفاوتي دارد ؟ زوج درماني در قالب اينترنتي و متني داراي چندين مزيت است که در درمان چهره به چهره چنين نيست . در مرحله اول باتوجه به توانايي اشتراک گذاري هرچه که شخص مي خواهد بدون هيچ وقفه اي امکان برقراري ارتباط وجود دارد. اين روش توانايي پردازش افکار فرد را داشته و ديگر نيازي به هماهنگي قبلي نخواهد بود . زوج درماني بطور کلي شامل بيمه نمي شود و براي برخي خانوارها پس از چند جلسه پرهزينه خواهد بود. برخي از علائمي که نشان مي دهد زوج درماني لازم است: 1. شريک زندگي شما شنونده خوبي نيست : اگر احساس مي کنيد شريک زندگي شما به آنچه که مي گوييد گوش نيم دهد ، نشانه واضحي است که زمان زوج درماني فرارسيده است . بسياري از مشکلات ناشي از نحوه برقراري ارتباط است. 2. دائما بر سر موضوعي يکسان درگيري داريد : گفتگو با يک درمانگر مي تواند اين موضوع را مهار کند و با تغيير الگوهاي قبل مشکل را حل کند . در شرايطي که زوجين استدلال تکراري براي هر بحث دارند عاقلانه است که بلافاصله جلسات زوج درماني را رزرو کنند. 3. هر اعمالي شريک زندگي را آزار مي دهد : اين امر ممکن است چالش برانگيز باشد که در هفته از کسي دلخور نشويد اما اگر متوجه شديد که شريک زندگي تان مدام باعث ازارتان مي شود بايد به فکر يک درمانگر باشيد . نارضايتي پس از ازدواج شايع است چرا که بسيار آهسته خود را نشان خواهد داد. 4. شريک زندگي به فعاليت شما در رسانه هاي اجتماعي حسادت مي کند : برخي از زوجين براي فعاليت در رسانه هاي اجتماعي مشکلي ندارند چرا که هردو درباره ي نقش ، ماهيت و نحوه استفاده از آن آگاهي دارند اما هنگامي که يک طرف نحوه استفاده از رسانه هاي اجتماعي را بلد نباشد مي تواند منجر به يک نزاع شود . بهتر است براي پيشگيري از اين نزاع در مورد مرزهايتان درمشاوره هاي قبل از ازدواج با شريک زندگي تان بحث کنيد زيرا مي تواند به حل و فصل موضوع کمک کند. 5. روابط شما رشد فردي و اجتماعي تان را متوقف مي کند : يک رابطه خوب بايد به عنوان يک سيستم حامي براي رشد محسوب شود اما هنگامي که اين رابطه محدود شود مي تواند سمي باشد. 6. نميتوانيد جلوي دعوا و مشاوره را بگيريد : ناتواني در توافق بر سر هرچيزي مسئله اي جدي است . جنگيدن مداوم باعث تنش طرفين مي شود و گاهي اوقات راهي براي رهايي وجود ندارد. اگر اين دعوا بين زن و شوهر ادامه دار باشد موضوعات بيشتري را براي دعوا خواهند يافت. 7. هرگز نمي جنگيد : هنگامي که با همسر خود درحال نزاع هستيد نشانه درگيري وجود دارد اما هنگامي که بي تفاوت باشيد دلايل ديگري وجود دارد . مشورت با يک درمانگر مي تواند رابطه را احيا کند. 8. رابطه جنسي بايکديگر نداريد : رابطه جنسي يکي از ستون هاي مهم حفظ رابطه است . رابطه اي بدون اين امر سبب تنش و نگراني شده که يک درمانگر مي تواند صميميت بين زوجين را بازگرداني کند. 9. فکر مي کنيد ممکن است به آن احتياج داشته باشيد : گاهي اوقات گذراندن زمان بيشتر در کنار يکديگر مي تواند سبب بحث و جدال شود که بهتر است ابتدا خود اين مشکل را سريعا رفع کنيد. 10. از يکديگر جدا هستيد : هيچ چيز بدتر از گذر زمان بي کيفيت با شريک زندگي وجود ندارد . درصورتي که احساس مي کنيد جدا از يکديگر هستيد و يا نمي دانيد که از خود چه مي خواهيد بايد فکر درمان باشيد .اين احساس عموما قبل از طلاق رخ مي دهد اما در صورت درمان مي توان از طلاق پيشگيري کرد. 11. دوره ماه عسل به پايان رسيده است : گاهي زوجين پس از ازدواج و مدتي پس از ماه عسل از يکديگر دلسرد مي شوند و احساس مي کنند به اشتباه يکديگر را انتخاب کرده اند . به محض آنکه زوجين مرحله عشق را در روابط شأن به پايان رساندند وقت آن رسيده است که مهارت هاي زندگي را بياموزند. 12. هنوز نمي توانيد با شريک زندگي خود ارتباط برقرار کنيد : ارتباط کليد اصلي روابط سالم است . بنابراين اگر نحوه صحبت با شريک زندگي خود را ندانيد مطمئنا به مشکل خواهيد خورد .بيان احساسات و واکنش ها در رابطه زناشويي ضروري است. 13. اختلاف ايدئولوژيک داريد : شما ممکن است در ابتداي امر ازدواج بايکديگر هم عقيده باشيد اما در گذر زمان و پس از چندسال زندگي با يکديگر در مباحثي چون مباحث مالي و فرزند آوري به مشکل برخوريد و يا اينکه پس از چند سال زندگي درمورد مسائل مهم بايکديگر صحبت نکرده باشيد .اين مشکلات مي تواند باعث طلاق شود اما چنانچه با يک درمانگر مشورت کنيد مي تواند به حل اين مسئله و خواسته ها و عقيده هايتان کمک بزرگي کند. 14. بيشتر از جنبه هاي مثبت ، به جنبه هاي منفي زندگي متمرکز مي شويد : اين روزها بيشتر شاهد رخداد مشکلات منفي در جهان هستيم که اين نبايد زندگي زناشويي را تحت تاثير قرار دهد . اين امر بديعي است که در ابتداي زندگي شريک زندگي ممکن است نتواند تمامي خواسته ها را برطرف کند اما دليلي براي نگراني وجود ندارد . داشتن نگرش مثبت در زندگي بسيار مهم است. چند تکنيک رايج و موثر زوج درماني پس از معرفي و جزئيات زوج درماني در اين بخش از خانواده پلاس نمناک لازم دانستيم به تکنيک هاي آن نيز بپردازيم ، تکنيک هايي که به صورت گسترده توسط روانشناسان براي حل مشکل زوجين مورد استفاده قرار مي گيرد و شامل : زوج درماني ايماگو اين تکنيک ترکيبي از روش هاي مشاوره روحي و رفتاري زوج ها با تکنيک هاي روانشناختي غرب درماني است تا موجب به کار انداختن مؤلفه هاي ناخودآگاه شود و بتوان همسر و زوج خود را انتخاب نمود. بنابراين شما و شريک زندگي تان به طرز مثبت و با دقت به يکديگر متصل مي شويد. درمانگر اين درگيري ميان زوج ها را راه حلي براي شرايط فعلي و نه يک مشکل مطرح مي کند. بررسي مجادلات و تعارض هاي ميان زوج ها ، کليد يافتن راه حلي براي ناسازگاري است. اختلافات احساسي در رابطه بيشتر به عنوان انتقاد ، خشم يا نارايتي بيان مي شوند . اين مسئله باعث مي شود شما خارج از رابطه خود به دنبال افرادي باشيد که موجب آرامش و راحتي شما شوند . زوج درماني ايماگو با بررسي دليل اصلي احساسات و رفتارهاي منفي شما ،علت قطع ارتباط ميان شما و شريک تان را پيدا مي کند. تشخيص تفاوت در شيوه ارتباط برقرار کردن هر فرد ، کمک شاياني به حل مشکل مي کند . زوج ها متوجه مي شوند که اختلاف نظرها به نشانه از دست دادن عشق نيستند و رويدادهاي طبيعي در طول رابطه ي باشند که از طريق برقراري درست ارتباط حل مي شوند. روانشناسي مثبت انديشي اين تکنيک بر توانايي هاي شخصيت ، احساسات مثبت و نهادهاي سازنده تاکيد مي کند تا از عوامل مختلف رواني و عاطفي ، مفهوم شادي را کسب کند . روانشناسي مثبت انديشي در شناسايي لحظات شاد به همان طريق که اتفاق مي افتد به شما کمک مي کند تا قدر آن ها را بهتر بدانيد . با استفاده از اين روش درماني ، شما ياد مي گيريد که علاوه بر تمرکز بر روي احساسات مثبت ، در لحظه حال زندگي کنيد. اغلب زوجين تکنيک روانشناسي مثبت انديشي را روشي لذت بخش و رها کننده مي پندارند .به اعتقاد متخصصان ، درک شادي، آن را از يک رويداد به رخداد ديگري هدايت مي کند.برخي از افراد نمي توانند احساسات را در زماني که بوجود مي آيند شناسايي کنند، اما توانايي درک واضح آنها را دارند. در اين روش از پيجر ها استفاده مي شود . درمانگر با به صدا در آوردن اين پيجربه مراجعه کننده يادآور مي شود که لحظه اي که در حال تجربه آن هستند را به خاطر بسپارند. اين تمرين به شما يادآوري مي کند که از زمان و لحظه کنوني لذت ببريد. روايت درماني روايت درماني يکي از تکنيک هاي زوج درماني است که به دنبال اين است که از طريق خارجي کردن مشکل از دغدغه ميان مسئله و شخص تفاوت قائل شود.تراپيست از مراجعه کننده مي خواهد که مشکل خود را به شکل روايت توصيف کند ، سپس به کمک مي کند که نقاط منفي قصه را بازنويسي کند. دانستن مشکل، شخص را تعريف نمي کند، اما موضوع مهم اين است که يک ديدگاه جديد در مورد وضعيت بدست مي آورد . درمان روانشناسي به فرد کمک مي کند که مسئله خود را از زواياي مختلف مانند اجتماعي ، سياسي و فرهنگي مشاهده کند .شخص با بيان مسائل منفي در قالب روايت،به يک فرد پويا در داستان تبديل مي شود که توانايي تغيير داستان را دارد. درمان روانشناسي به شخص امکان کشف گذشته را مي دهد تا ناهنجاري هايي را که به اين شکل پنهان شده بودند را، بياموزند. با کشف رفتارها و مفاهيم ، شخص به واقعيت هايي که به خود و شريک زندگي اش آسيب زده است، دست مي يابد. بنابراين، فرد روشهاي جديدي براي مقابله با مشکلات خود پيدا مي کند و به طور موثري روايت رابطه خود را بازنويسي مي کند. روش گاتمن اين تکنيک زوج درماني ازسي سال تحقيق و تمرين در محيط هاي باليني بر روي بيش از سه هزار زوج بهره مند بوده است . روش گوتمن از تکنيک هاي مشاوره زوجين براي افزايش ميل، نزديکي و احترام استفاده مي کند. وقتي که احساس مي کنيد در يک بن بست قرار گرفته ايد ، اين روشها به حل منازعات شما کمک مي کند و شما و شريک تان مي آموزيد که آرام و منطقي بحث کرده و يکديگر را درک کنيد. روش گوتمن در مشاوره زوج ها نشان مي دهد که چگونه نقشه هاي عاشقانه اي بسازيد که به شما کمک مي کند در مورد دنياي دروني شريک زندگي تان و همچنين اميد و احساسات ، تنش ، نگراني و شادي او بيشتر اطلاع داشته باشيد .اين تکنيک به شما اجازه مي دهد تا با مشخص کردن نيازهاي خود ، نسبت به حل مسائل ، مديريت داشته باشيد. زوج درماني متمرکز بر احساسات اين روش مشاوره ازدواج در ابتدا براي زوج ها طراحي شد ، اما روشي مفيد براي مشاوره خانواده ها نيز مي باشد . اين تکنيک توسط دکتر جانسون ابداع شد و در سراسر جهان در بيمارستان ها،مراکز آمزشي ،مطب هاي خصوصي و کلينيک ها مورد استفاده قرار مي گيرد. اگر چه زوج درماني متمرکز بر احساسات در بسياري از مواقع مفيد است ، اما مخصوصا زمان بايد استفاده شود که احتمال افسردگي هم وجود دارد. به طور معمول در يک رويکرد کوتاه مدت، اين تکنيک سه هدف اصلي دارد. اين مسئله ، علاوه بر تشويق گسترش و تنظيم مجدد واکنش هاي عاطفي کليدي ، براي برقراري يک پيوند نزديک بين شما و شريک زندگي تان تلاش مي کند. به نظر مي رسد زوج درماني متمرکز بر احساسات ، 70 تا 75 درصد روابط را از يک وضعيت مشکل به حالت بهبودي تبديل مي کند . 0٪ از زوج ها با استفاده از اين نوع درمان در رابطه خود پيشرفت قابل توجهي داشته اند.