از چه سنی می توان کودک را در خانه تنها گذاشت؟
هنر زندگي/ تنها ماندن کودک در خانه به دليل مشغلههاي زياد کاري و تغيير سبک زندگي خانوادهها تبديل به موضوعي اجتناب ناپذير شده است. اما تنها گذاشتن کودک در خانه به خصوص کودکان خردسال نامناسب بوده و پيامدهاي رواني زيادي را براي او به همراه خواهد داشت. اگر مجبور به تنها گذاشتن فرزندتان در خانه هستيد، پيش از انجام اين کار بهتر است به برخي از مسائل توجه ويژه داشته باشيد. از آن جا که احتمال بروز استرس و اضطراب در کودک زياد هست، بايد با انجام برخي اقدامات از ناراحتيهاي آتي جلوگيري کنيد. در اين مقاله به بررسي آسيبها و روشهاي جلوگيري از پيامدهاي تنها ماندن کودک در خانه ميپردازيم. تنها ماندن کودک در خانه از چه سني مجاز است؟ از مهمترين سوالهايي که والدين ممکن است با آن مواجه شوند، اين است که از چه سني ميتوانند کودک را تنها بگذارند؟ در مورد سن تنها گذاشتن کودک در خانه برخي متخصصان بالاتر از 8 سال و برخي بالاتر از 10-12 سال را پيشنهاد دادهاند. اما نکتۀ مهم اين است که قبل 8 سال کودک را به هيچ عنوان نبايد در خانه تنها بگذاريد. اين کار ميتواند کودک را در معرض آسيب جسماني يا عاطفي قرار دهد. تنها گذاشتن کودکان در خانه يکي از اشتباهات تربيتي والدين است که آثار آن در دراز مدت مشخص ميشود. عوامل مختلفي در رشد و استقلال کودک جهت آمادگي براي تنها ماندن در خانه تأثيرگذار هستند؛ از جمله مهمترين اين عوامل ميتوان به ويژگيهاي شخصيتي، خلق و خوي کودک، روابط بين والدين، ميزان وابستگي کودک به والدين، اعتماد به نفس کودک و... اشاره داشت. در اين زمينه نوع تربيت والدين در سالهاي اوليه تأثير بسزايي دارد. مقاله تربيت کودک اطلاعات مفيدي را در اين زمينه در اختيارتان قرار ميدهد. نکاتي در مورد تنها ماندن کودک در خانه در زمان تنها گذاشتن کودک در خانه نکات زير را جدي بگيريد: توجه به ميل و رغبت کودک بهتر است تا زماني که کودک ميل و رغبتي به تنها ماندن ندارد او را در خانه تنها نگذاريد، حتي زماني که احساس کرديد کودک آمادگي تنها ماندن دارد. در واقع خواست خود کودک اهميت و نقش بسيار زيادي در تنها ماندن او دارد. به طور کلي تنها گذاشتن کودک (کودک بالاي هشت سال) در خانه توصيه نميشود مگر در شرايط کاملا اضطراري که والدين هيچ راهکار ديگري را ندارند. مدت زمان تنها ماندن کودک در خانه در صورتي که مجبوريد کودک را تنها بگذاريد از قبل برنامه ريزي کنيد. سعي کنيد بسته به سن زمان تنها ماندن کودک کوتاه باشد. بهتر است از 2 يا 3 ساعت بيشتر نشود. تنها گذاشتن کودک در مدت زمان طولاني ممکن است منجر به بروز استرس در او شود. شفافسازي براي کودک در صورتي که ميخواهيد کودک را تنها بگذاريد از قبل برايش توضيح دهيد که قرار است چه مدت بيرون برويد. او را از بازگشت به موقع خود مطمئن کنيد و نکاتي که براي در خانه ماندن لازم است را به او توضيح دهيد. ساير نکات مهم 1- ميتوانيد فعاليتهايي را براي کودک در نظر بگيريد تا زمان تنهاييش پر شود، اگر تکليفي دارد از او بخواهيد در اين زمان تکاليفش را انجام دهد. 2- ميتوانيد در زماني که خارج از خانه هستيد با تلفن زدن و صحبت کردن با کودک از اوضاع او مطمئن شويد. 3- بهتر است در سنين پايينتر کودک را تنها نگذاريد و در صورت لزوم او را نزد اقوام يا آشناي نزديک بگذاريد که کودک با او راحت است. 4- بعد از آنکه به خانه آمديد با کودک وقت بگذاريد و در مورد اينکه در زمان تنها بودن چه کارهايي کردهاست با او صحبت کنيد. 5- به هيچ عنوان بدون خداحافظي و اطلاع کودک او را در خانه تنها نگذاريد. نکات ايمني زير را در زمان تنها گذاشتن کودک رعايت کنيد: 1- برخلاف تصور برخي والدين، قفل کردن در خانه در زمان تنها ماندن کودک کمکي نميکند. بلکه در صورتي که کودک آسيبي ببيند يا مشکلي پيدا کند، از کمک فوري جلوگيري ميکند. 2- مطمئن شويد مواد خطرساز مانند مواد آتش زا، داروها، مواد شيميايي يا شويندههاي اسيدي را از دسترس کودکان دور نگه داشتهايد. 3- آموزش برخي روشهاي سادهي کمکهاي اوليه و نحوه مقابله با برخي خطرات به کودک ميتواند مفيد باشد. پيامدهاي تنها گذاشتن کودک در خانه تنها گذاشتن کودک در سنين پايين که هنوز آمادگي تنها بودن را ندارد، ميتواند خطر آسيبهاي جسمي يا رواني به همراه داشته باشد. آسيب رواني تنها ماندن کودکان در سنين کم که هنوز توانايي لازم براي تنها ماندن را پيدا نکرده است، او را با آسيبهاي عاطفي شديدي مواجه ميکند. از جمله پيامدهاي تنها ماندن و جدايي کودک از والدينش ميتوان به موارد زير اشاره داشت: - کودک احساس امنيت خود را از دست ميدهد. - مهارتهاي ارتباطي کودک با مشکل مواجه ميشود. - روابط عاطفي ايمن و دلبستگي کودک با والدينش دچار مشکل ميشود. - احساس کودک نسبت به مورد پذيرش بودن، خود ارزشمندي و اعتماد به نفس او به شدت کاهش مييابد . - رابطه عاطفي ايمن مادر و کودک اهميت خيلي زيادي دارد و بر اساس شواهد پژوهشي بر شخصيت و روابط کودک در بزرگسالي بسيار تأثير گذار است. - در برخي موارد ممکن است علائم اضطراب و استرس در کودک بروز پيدا کند. آسيب جسمي ناشي از تنها ماندن کودک در خانه کودک خردسالي که در خانه تنها ميماند در صورتي که کاملا آمادگي تنها ماندن را نداشته باشد؛ ممکن است در معرض خطرات جسماني قرار بگيرد. احتمال دسترسي کودکان به وسايل خطرناک مثل گاز، پريز برق، وسايل برقي ناايمن يا وسايل آتش زا بيشتر است. همچنين در صورتي که کودک خردسال با خطري مواجه شود، نحوه صحيح مقابله با مشکل را نميداند و امکان کمک رساني به کودک بسيار کم است. تنها ماندن کودک مبتلا به اضطراب جدايي در خانه برخي کودکان وابستگي خيلي زيادي به والدينشان دارند، اين وابستگي زياد ميتواند آنها را دچار اضطراب جدايي کند؛ اين کودکان در زمان جدا شدن از والدين دچار ترس، استرس و اضطراب شديد ميشوند. براي اين گروه کودکان تنها ماندن در خانه بدون آمادگي قبلي ميتواند تجربهي بسيار رنج آوري باشد و از نظر عاطفي آسيب بيشتري به آنها وارد کند. بهتر است والدين کودکان دچار اضطراب جدايي را يکباره و بدون آمادگي تنها نگذارند. اين کار ميتواند اضطراب آنها را بيشتر کند. والدين اين کودکان ابتدا بايد کودک را از حضور و مراقبت خود مطمئن کنند. درمان اضطراب جدايي در کودکان براي تنها گذاشتن يا سپردن اين کودکان نزد اقوام و .. از قبل کودک را آماده کنند و به تدريج روي کم کردن وابستگي و اضطراب او کار کنند. براي مثال گاهي نگراني و وابستگي خود والدين اين احساس کودک را تشديد ميکند، بنابراين بهتر است والد ابتدا احساس و رفتار خود را دقيق بشناسد و روي آن کار کند، تا بتواند اضطرابهاي کودک خود را کنترل کند. در صورتي که خانوادهها نتوانند با اضطراب جدايي کودک مقابله کنند و در طول زمان ادامه يابد يا تشديد شود، ميتواند براي کودک بسيار مشکل ساز شود. اگر احساس ميکنيد کودک شما اضطراب جدايي دارد حتما از يک مشاوره کودک براي حل مشکل او راهنمايي بگيريد.