از چه سنی می توان کودک را در خانه تنها گذاشت؟

هنر زندگی/ تنها ماندن کودک در خانه به دلیل مشغله‌های زیاد کاری و تغییر سبک زندگی خانواده‌ها تبدیل به موضوعی اجتناب ناپذیر شده است. اما تنها گذاشتن کودک در خانه به خصوص کودکان خردسال نامناسب بوده و پیامد‌های روانی زیادی را برای او به همراه خواهد داشت. اگر مجبور به تنها گذاشتن فرزندتان در خانه هستید، پیش از انجام این کار بهتر است به برخی از مسائل توجه ویژه داشته باشید. از آن جا که احتمال بروز استرس و اضطراب در کودک زیاد هست، باید با انجام برخی اقدامات از ناراحتی‌های آتی جلوگیری کنید. در این مقاله به بررسی آسیب‌ها و روش‌های جلوگیری از پیامدهای تنها ماندن کودک در خانه می‌پردازیم.

تنها ماندن کودک در خانه از چه سنی مجاز است؟
از مهم‌ترین سوال‌هایی که والدین ممکن است با آن مواجه شوند، این است که از چه سنی می‌توانند کودک را تنها بگذارند؟ در مورد سن تنها گذاشتن کودک در خانه برخی متخصصان بالاتر از 8 سال و برخی بالاتر از 10-12 سال را پیشنهاد داده‌اند. اما نکتۀ مهم این است که قبل 8 سال کودک را به هیچ عنوان نباید در خانه تنها بگذارید. این کار می‌تواند کودک را در معرض آسیب جسمانی یا عاطفی قرار دهد. تنها گذاشتن کودکان در خانه یکی از اشتباهات تربیتی والدین است که آثار آن در دراز مدت مشخص می‌شود.
عوامل مختلفی در رشد و استقلال کودک جهت آمادگی برای تنها ماندن در خانه تأثیرگذار هستند؛ از جمله مهم‌ترین این عوامل می‌توان به ویژگی‌های شخصیتی، خلق و خوی کودک، روابط بین والدین، میزان وابستگی کودک به والدین، اعتماد به نفس کودک و... اشاره داشت. در این زمینه نوع تربیت والدین در سال‌های اولیه تأثیر بسزایی دارد. مقاله تربیت کودک اطلاعات مفیدی را در این زمینه در اختیارتان قرار می‌دهد.

نکاتی در مورد تنها ماندن کودک در خانه
در زمان تنها گذاشتن کودک در خانه نکات زیر را جدی بگیرید:

توجه به میل و رغبت کودک
بهتر است تا زمانی که کودک میل و رغبتی به تنها ماندن ندارد او را در خانه تنها نگذارید، حتی زمانی که احساس کردید کودک آمادگی تنها ماندن دارد. در واقع خواست خود کودک اهمیت و نقش بسیار زیادی در تنها ماندن او دارد. به طور کلی تنها گذاشتن کودک (کودک بالای هشت سال) در خانه توصیه نمی‌شود مگر در شرایط کاملا اضطراری که والدین هیچ راهکار دیگری را ندارند.

مدت زمان تنها ماندن کودک در خانه
در صورتی که مجبورید کودک را تنها بگذارید از قبل برنامه ریزی کنید. سعی کنید بسته به سن زمان تنها ماندن کودک کوتاه باشد. بهتر است از 2 یا 3 ساعت بیشتر نشود. تنها گذاشتن کودک در مدت زمان طولانی ممکن است منجر به بروز استرس در او شود. 

شفاف‌سازی برای کودک
در صورتی که می‌خواهید کودک را تنها بگذارید از قبل برایش توضیح دهید که قرار است چه مدت بیرون بروید. او را از بازگشت به موقع خود مطمئن کنید و نکاتی که برای در خانه ماندن لازم است را به او توضیح دهید.

سایر نکات مهم
1- می‌توانید فعالیت‌هایی را برای کودک در نظر بگیرید تا زمان تنهاییش پر شود، اگر تکلیفی دارد از او بخواهید در این زمان تکالیفش را انجام دهد.
2- می‌توانید در زمانی که خارج از خانه هستید با تلفن زدن و صحبت کردن با کودک از اوضاع او مطمئن شوید.
3- بهتر است در سنین پایین‌تر کودک را تنها نگذارید و در صورت لزوم او را نزد اقوام یا آشنای نزدیک بگذارید که کودک با او راحت است.
4- بعد از آنکه به خانه آمدید با کودک وقت بگذارید و در مورد اینکه در زمان تنها بودن چه کارهایی کرده‌است با او صحبت کنید.
5- به هیچ عنوان بدون خداحافظی و اطلاع کودک او را در خانه تنها نگذارید.

نکات ایمنی زیر را در زمان تنها گذاشتن کودک رعایت کنید:
1- برخلاف تصور برخی والدین، قفل کردن در خانه در زمان تنها ماندن کودک کمکی نمی‌کند. بلکه در صورتی که کودک آسیبی ببیند یا مشکلی پیدا کند، از کمک فوری جلوگیری می‌کند.
2- مطمئن شوید مواد خطرساز مانند مواد آتش زا، داروها، مواد شیمیایی یا شوینده‌های اسیدی را از دسترس کودکان دور نگه داشته‌اید.
3- آموزش برخی روش‌های ساده‌ی کمک‌های اولیه و نحوه مقابله با برخی خطرات به کودک می‌تواند مفید باشد.

پیامدهای تنها گذاشتن کودک در خانه
تنها گذاشتن کودک در سنین پایین که هنوز آمادگی تنها بودن را ندارد، می‌تواند خطر آسیب‌های جسمی یا روانی به همراه داشته باشد.

آسیب روانی
تنها ماندن کودکان در سنین کم که هنوز توانایی لازم برای تنها ماندن را پیدا نکرده است، او را با آسیب‌های عاطفی شدیدی مواجه می‌کند. از جمله پیامد‌های تنها ماندن و جدایی کودک از والدینش می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- کودک احساس امنیت خود را از دست می‌دهد.
- مهارت‌های ارتباطی کودک با مشکل مواجه می‌شود.
- روابط عاطفی ایمن و دلبستگی کودک با والدینش دچار مشکل می‌شود. 
- احساس کودک نسبت به مورد پذیرش بودن، خود ارزشمندی و اعتماد به نفس او به شدت کاهش می‌یابد .
- رابطه عاطفی ایمن مادر و کودک اهمیت خیلی زیادی دارد و بر اساس شواهد پژوهشی بر شخصیت و روابط کودک در بزرگسالی بسیار تأثیر گذار است.
- در برخی موارد ممکن است علائم اضطراب و استرس در کودک بروز پیدا کند. 

آسیب جسمی ناشی از تنها ماندن کودک در خانه
کودک خردسالی که در خانه تنها می‌ماند در صورتی که کاملا آمادگی تنها ماندن را نداشته باشد؛ ممکن است در معرض خطرات جسمانی قرار بگیرد. احتمال دسترسی کودکان به وسایل خطرناک مثل گاز، پریز برق، وسایل برقی ناایمن یا وسایل آتش زا بیشتر است. همچنین در صورتی که کودک خردسال با خطری مواجه شود، نحوه صحیح مقابله با مشکل را نمی‌داند و امکان کمک رسانی به کودک بسیار کم است.

تنها ماندن کودک مبتلا به اضطراب جدایی در خانه
برخی کودکان وابستگی خیلی زیادی به والدینشان دارند، این وابستگی زیاد می‌تواند آن‌ها را دچار اضطراب جدایی کند؛ این کودکان در زمان جدا شدن از والدین دچار ترس، استرس و اضطراب شدید می‌شوند. برای این گروه کودکان تنها ماندن در خانه بدون آمادگی قبلی می‌تواند تجربه‌ی بسیار رنج آوری باشد و از نظر عاطفی آسیب بیشتری به آن‌ها وارد کند. بهتر است والدین کودکان دچار اضطراب جدایی را یکباره و بدون آمادگی تنها نگذارند. این کار می‌تواند اضطراب آن‌ها را بیشتر کند.
والدین این کودکان ابتدا باید کودک را از حضور و مراقبت خود مطمئن کنند.

درمان اضطراب جدایی در کودکان
برای تنها گذاشتن یا سپردن این کودکان نزد اقوام و .. از قبل کودک را آماده کنند و به تدریج روی کم کردن وابستگی و اضطراب او کار کنند. برای مثال گاهی نگرانی و وابستگی خود والدین این احساس کودک را تشدید می‌کند، بنابراین بهتر است والد ابتدا احساس و رفتار خود را دقیق بشناسد و روی آن کار کند، تا بتواند اضطراب‌های کودک خود را کنترل کند.
در صورتی که خانواده‌ها نتوانند با اضطراب جدایی کودک مقابله کنند و در طول زمان ادامه یابد یا تشدید شود، می‌تواند برای کودک بسیار مشکل ساز شود. اگر احساس می‌کنید کودک شما اضطراب جدایی دارد حتما از یک مشاوره کودک برای حل مشکل او راهنمایی بگیرید.