آیا مرد میتواند پس از طلاق طلاهای همسر خود را پس بگیرد؟
فرارو/ يکي از مواردي که هنگام طلاق زوجين با آن مواجه ميشوند و بايد در خصوص آن تعيين تکليف شود بحث حق و حقوق هر يک از طرفين است. اين حق و حقوق ميتواند براي زوجه نفقه، مهريه، اجرت المثل و امثال آن باشد و براي زوج ميتواند گرفتن هدايا يا طلاهاي باشد که به مناسبتهاي مختلف در طول زندگي مشترک يا در طول دوران نامزدي به همسر خويش اعطا کرده است. حال سوالي که ممکن است براي زوج پيش بيايد اين است که وي ميتواند بعد از طلاق دادن زوجه، اقدام به استرداد طلاهاي داده شده به وي نمايد يا نه، در ادامه اين مطلب با ما همراه باشيد تا به اين سوال پاسخ دهيم. استرداد طلاهايي که به عنوان هبه (هديه) به زن داده شده است طلا و جواهراتي که مرد در هنگام عقد يا زندگي مشترک به زوجه ميدهد اغلب به عنوان هبه تعريف شده اند، هبه در لغت به معناي بخشش و دادن چيزي به کسي بدون دريافت مالي در قبال آن است لازم به ذکر است که واهب (هبه کننده) ميتواند هبه را به دريافت مال يا به شرط خاصي مشروط کند مثل موردي که زوجه به زوج ميگويد مهريه ام را به شما ميبخشم به شرط اينکه طلاقم دهيد. طبق قانون مدني هم هبه عبارت است از عقدي که به موجب آن يک نفر مالي را به صورت رايگان به فرد ديگري ميبخشد بعد از اين بخشش فردي که مال را در اختيار گرفته است به عنوان مالک مال شناخته شده و ميتواند هر گونه دخل و تصرفي در مال هبه شده، داشته باشد. ماهيت حقوقي عقد هبه اما پاسخ اين سوال که آيا مرد ميتواند پس از طلاق طلاهاي همسر خود را پس بگيرد به ماهيت حقوقي عقد هبه برمي گردد يعني بايد ببينيم که آيا هبه عقدي لازم است يا جايز، عقد لازم عقدي است که هيچ يک از طرفين معامله نميتوانند آن را بر هم بزنند جز در موارد خاصي که قانون معين کرده است؛ اين موارد خاص ميتواند استفاده از خيارات قانوني باشد؛ مانند عقد بيع و اجاره؛ در عقد بيع هيچ يک از بايع و مشتري حق بر هم زدن معامله را بدون رضايت ديگري ندارد، مگر در مواردي که قانون معين کرده است، مثلا چنانچه بايع، مغبون شده باشد (فريب خورده باشد) و اين غَبن فاحش باشد ميتواند قانونا و با استناد به خيار غبن معامله را فسخ کند. در مقابل عقد لازم عقد جايز قرار ميگيرد عقد جايز عقدي است که هر يک از طرفين هر وقت که بخواهند، بتوانند آن را بر هم زند. اگر هبه را عقد جايز بدانيم شخص هبه کننده هر زمان که بخواهد ميتواند اين عقد را به هم بزند و مال هبه شده را دوباره از آن خود نمايد، اما اين رجوع به هبه بايد در شرايط خاصي صورت بگيرد، اما اگر هبه را عقدي لازم بدانيم به محض تحقق آن ديگر امکان بر هم زدن عقد و رجوع از آن براي هبه کننده وجود ندارد. در اين خصوص اختلاف نظرهاي زيادي ميان حقوقدانان وجود دارد و نظر واحدي مبني بر اينکه هبه عقدي لازم است يا جايز وجود ندارد. شرايط رجوع از هبه در صورتي که عقد هبه را يک عقدي جايز بدانيم شخص هبه کننده هر زمان که بخواهد ميتواند اين عقد را بر هم زند و مال هبه شده را دوباره از آن خود نمايد. اما اين رجوع به هبه بايد در شرايط خاصي صورت بگيرد اين شرايط عبارتند از: ۱- زماني زوج ميتواند تقاضاي استرداد طلا از زوجه نمايد که اين مال هديه داده شده از بين نرفته باشد. ۲- هنگامي استرداد طلا از زوجه براي زوج قابل اقامه است که مالکيت مال هبه شده انتقال داده نشده باشد. ۳- اگر در مال هبه شده تغييراتي صورت گيرد زوج نميتواند تقاضاي استرداد طلا از زوجه را داشته باشد. ۴- در صورتي که هبه صورت گرفته از نوع هبه معوض (يعني در ازاي مال يا حقي ديگر) باشد و عوض هبه هم دريافت شده باشد، زوج ديگر نميتواند از زوجه تقاضاي استرداد طلا نمايد. استرداد طلاهايي که به عنوان هديه به زن داده نشده است همان طور که گفته شده طلاها و هداياي که مرد يا خويشاوندان وي به مناسبتهاي مختلف به زن هديه دادهاند متعلق به وي است و ميتواند هر گونه دخل و تصرفي در آنها داشته باشد. اما اگر اين طلاها به عنوان هديه به زن داده نشده باشد، مرد ميتواند به هنگام طلاق، تقاضاي استرداد طلا از زن را در دادگاه مطرح کند. به عنوان مثال مرد ميتواند ادعا کند که طلاها به عنوان امانت در دست زن بوده است مثلا مرد طلاها را به عنوان سرمايه خريده است و به زن سپرده تا از آنها نگهداري کند. البته مرد براي اينکه بتواند در خصوص استرداد طلا از زوجه درخواستي داشته باشد بايد بتواند براي ادعاي خود سندي همانند فاکتور خريد طلا و جواهرات را ضميمه تقاضاي خود نمايد در غير اين صورت امکان اثبات اين تقاضا براي مرد بسيار سخت ميباشد. مرجع رسيدگي به دعواي استرداد طلا از زوجه اگر دادخواست استرداد طلا از طرف زوج داده شود مرجع رسيدگي به اين دعوي، دادگاه محل اقامت خوانده (زوجه) ميباشد در غير اين صورت اين دادخواست بايد در دادگاه محل انعقاد عقد ازدواج زوجين تقاضا شود.