با شیطنت کودکان چه کنیم؟

هنر زندگی/ معمولا در هر خانواده‌ای می‌توان بچه های شیطون زیادی پیدا کرد که آروم و قرار نداشته و مدام در پی بازی و جنب و جوش هستند و شیطنت این بچه‌ها گاهی به حدی می‌رسد که والدین و اطرافیان را به ستوه می‌آورد. در این مواقع والدین نمی‌دانند چگونه با بچه شیطون خود برخورد کنند. پدر و مادران می‌دانند شیطنت و بازی گوشی خصلت ذاتی کودکان است، اما خرابکاری‌ها و خطرات تهدید کننده باعث می‌شود با کودکشان برخورد کنند. همچنین شیطونی بیش از حد کودکان باعث می‌شود که والدین و اطرافیان برچسب اختلال بیش فعالی به آنان بزنند اما باید توجه داشته باشید که بررسی این مسائل تنها برعهده روانشناس و مشاوره کودک است. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع خواهیم پرداخت پس همراه ما باشید.
بچه های شیطون با کودکان ساکت چه تفاوتی دارند؟
بازی گوشی و شیطنت، ذات کودک است، اما نمی‌توان گفت کودکی که شیطنت نکند سالم نیست. به طور کلی کودکان به سه دسته (کودکان سخت، آسان و متوسط) تقسیم می‌شوند.
کودکان آسان آن دسته از کودکان هستند که معمولا حرف گوش کنند، آرام و انعطاف پذیرند و مقاومتی در مقابل شما انجام نمی‌دهند. راحت می‌خوابند و معمولا راحت غذا می‌خورند.
کودکان سخت برای هرچیزی مقاومت و درگیری دارند. سخت به حرف شما گوش می‌کنند. بسیار شرورند، سخت می‌خوابند و معمولا بد غذا هستند. این بچه‌ها والدین را عاصی می‌کنند و والدین ممکن است با آن‌ها برخورد بدی بکنند. بچه های شیطون در این دسته قرار دارند. این بچه‌ها انرژی زیادی از والدین خود می‌گیرند، پس خستگی و بی حوصلگی برای پدر و مادر بچه‌های شیطون امری عادی است. اما والدین می‌توانند خیلی راحت‌تر با این مساله کنار بیایند. سبک‌های فرزندپروری مناسب بچه‌های شیطون به والدین این امکان را می‌دهد که شیطنت‌ها را به فرصتی برای خلاقیت و رشد کودک تبدیل نمایند.
کودکان متوسط بین این دو دسته قرار می‌گیرند. گاهی آرام و گاهی شرور. اکثر کودکان در این دسته قرار دارند.

با بچه‌های شیطون چطور رفتار کنیم؟
تغییر کودکان سخت به راحتی ممکن نیست، بلکه این والدین هستند که باید روش‌های تربیتی خود را اصلاح کرده و در راستای انرژی بیش از حد کودکشان، طوری عمل کنند که هم از خلاقیت‌های شیطنت آمیز کودکشان لذت ببرند و هم کودکشان رشد سالمی داشته باشد. پس در رفتار با کودک خود نکات زیر را مد نظر قرار دهید.

1- خانه باید خاص کودک باشد
خانه‌ای که در آن نوزاد یا کودک وجود دارد، باید حتی الامکان با خانه‌های عادی تفاوت داشته باشد. شرایط خانه طوری باشد که هم به کودک آزادی عمل دهد و هم آسیبی به وسایل منزل و خودش نزند. پله، وسایل برقی، وسایل تیز و برنده، مکان‌های خطرناک برای مخفی شدن و... باید کنترل شود. به کودک اجازه کثیف کاری دهید. کودک به خاطر کثیف کاری مقصر نیست، شما باید شرایط را طوری ایجاد کنید که در آخر مجبور به تنبیه کودک تان نشوید.

2- خودتان را در مقابل بچه های شیطون کنترل کنید
کودکان شیطون، به مخفی شدن و مخفی کاری علاقه زیادی دارند. اگر فرزندتان را گم کردید، خونسردی خود را حفظ کرده و همه جا را دنبالش بگردید. همه جا یعنی حتی ماشین لباسشویی و یخچال!

3- باید مراقب بچه های شیطون بود
خاصیت کودکان پر شر و شور، شیطنت و خرابکاری است. بنابراین برای والدین این کودکان، کار سخت‌تر است. در واقع باید تا بزرگ شدن او، انرژی بیشتری صرف کنید.

4- تا جایی که می‌توانید به کودک آزادی بدهید
کودکان اشتباه می‌کنند و از اشتباهاتشان درس می‌گیرد نه از کارهای درست، پس تنها تذکر دهید اما او را دعوا نکنید. کارهای اشتباهش را با آرامش به او گوشزد کرده و رفتارهای درست را به او آموزش دهید. البته اگر خودتان شریک جرم‌های او نیستید.

5- قانون و محدودیت‌های بی رحمانه، کودک را عاصی می‌کند
قانون وضع کردن برای کودکان سخت، مثل ریختن نفت روی آتش است. اگر ناگهان و بدون هوشیاری وارد شود، همه جا را می‌سوزاند. بنابراین قوانین باید بسیار محدود، آگاهانه و با توجه به شیوه‌های تربیتی استاندارد و علمی باشد و ترجیحا قبل از قرارگیری در موقعیت قانون، جریمه تخطی از آن را وضع کنید.

6- بیرون از خانه، قاطع باشید
اگر کودکتان بیرون از منزل نیز شیطنت می‌کند، قبل از رفتن به هر مکانی، قوانینی وضع کنید و اگر کودک آن‌ها را زیر پا گذاشت، بلافاصله و همیشه جریمه‌ها را اعمال کنید. حتی یک بار غفلت اشتباه است.

7- کودک را از خانه بیرون کنید
کودک باید بیرون از خانه رفته و با دیگر کودکان بازی کند. اگر شما 12 ساعت در روز کار می‌کنید و نمی‌توانید یا نمی‌خواهید برای بازی کردن کودک بیرون از منزل و دویدن و شر و شورهایش وقت بگذارید، حق ندارید نسبت به رفتارهای او و مشکلات روانی آینده‌اش معترض باشید.

8- به خود استراحت دهید
شما خسته می‌شوید و این طبیعی است. سعی کنید زمان‌هایی را ترتیب دهید که مدتی از کودکتان دور بوده و برای خود خلوت کنید. این استراحت و تنهایی برای شما لازم است.

چند نکته کوتاه درباره بچه های شیطون
1- بازی، دنیای کودک است و او جهان را در بازی‌هایش می‌شناسد. فقط باید بازی کند و بازی کند و شما هم باید همراهی‌اش کنید. با آگاهی از اهمیت بازی کودکان آن‌ها را بهتر بشناسید.
2- هرگز از تنبیه بدنی استفاده نکنید. نه تنها اثر عکس دارد، بلکه عقده‌هایی در دل کودک شکل خواهد گرفت.
3- هر کودک پر انرژی، بیش فعال نیست. بدون تشخیص قطعی هرگز به کودک خود برچسب نزنید.
4- به هیچ وجه داروهای آرام بخش یا خواب به کودک ندهید.
5- فعالیت‌های بدنی کودک را افزایش دهید تا خوب در طول روز خسته شود. همزمان خودتان نیز باید بدنتان را سالم نگه دارید تا بتوانید با او همراهی کنید.
6- بدون حضور یک روانشناس متخصص رفتار کودک، ممکن است نتوانید به تنهایی از پس کودک شیطون خود بر بیایید. این شرایط می‌تواند حتی مشکلات روحی برای شما ایجاد کند، پس از مشاوره کودک برای رفع مسائلتان استفاده کنید.


تفاوت شیطونی کردن و اختلال نقص توجه و بیش فعالی
معنای شیطون بودن بچه ها در هر خانواده و فرهنگی متفاوت است. به طور مثال در خانواده‌ای که تمام اعضا پر شر و شور هستند شیطونی کردن بچه به چشم نمی‌آید اما در خانواده‌ای ساکت و آرام کوچک ترین تحرکات کودک برداشت شیطونی بیش از حد و حتی برچسب اختلال بیش فعالی به کودک می‌شود. در نتیجه لازم است که تفاوت میان این دو بررسی گردد. کودکان با اختلال نقص توجه و بیش فعالی رفتارهای تکانشگرایانه همراه با کمبود توجه را به مدت بیش از 6 ماه از خود نشان می‌دهند. همچنین علائم باید قبل از 12 سالگی رخ دهد. این کودکان معمولا پرحرفی زیادی دارند و با مشکلات زیادی در زمینه تحصیل مواجه می‌شوند. اما کودکان شیطون معمولا این علائم را به صورت بسیار خفیف از خود نشان می‌دهند و کنترل آنان بسیار راحت تر است.
با این حال باید توجه داشته باشید که تشخیص این موارد باید حتما زیر نظر مشاور و روانشناس انجام گیرد. هرچه مداخله و تشخیص زودتر انجام گیرد مشکلات کاهش پیدا می‌کند.