تشخیص استرس در کودکان
هنر زندگي/ تشخيص استرس در کودکان توسط والدين کمک ميکند تا آنها هر چه زودتر عامل استرس زا را حذف کرده و سلامت فرزند خود را تضمين نمايند. استرس، يکي از مکانيسمهاي بدن براي کنترل و سازگاري بدن با رويدادهاي دشوار و موقعيتهاي مشکل زاست. اين هيجان در همه افراد، حتي در کودکان وجود دارد. وجود مقدار کمي از استرس مفيد ميباشد، اما استرس منفي، در دراز مدت منجر به آسيبهاي جسمي و رواني ميشود. استرس در کودکان از اهميت زيادي برخوردار ميباشد. در اين مقاله، به شما درباره راههاي تشخيص نشانهها و عللي که استرس را در کودکان ايجاد ميکند، توضيح خواهيم داد و پس از آن، شما ميتوانيد با مراجعه به متخصص و يا خواندن مقاله درمان استرس در کودکان براي مقابله با آن به کودک تان کمک کنيد.
آيا تشخيص استرس در کودکان امکان پذير است؟
کودکان، بيشتر از بزرگسالان از استرس رنج ميبرند، به خصوص کودکاني که هنوز به ثبات محيطي نرسيده و به طور مداوم در معرض محيطهاي جديد و گيج کننده قرار ميگيرند. همين مسئله، باعث شديدتر شدن استرس در ديد آنها خواهد شد. ارزشهاي کودکان به انتظارات بزرگسالان و هم سالان وابسته بوده و رفتارشان تحت تاثير واکنشهاي آنها قرار دارد. بنابراين، اگر عزت نفس و اعتماد به نفس آنها توسط بزرگسالان ضربه بخورد، فشار زيادي تحمل خواهند کرد.
براي تشخيص انواع استرسهاي کودکان را بشناسيد
طبق مطالعات سطح استرس در کودکان، طي چند دهه گذشته به شدت افزايش يافته است. چرا که والدين فشار بيشتري براي موفقيت در عرصههاي رقابتي (تحصيلي، موسيقي، ورزش و...) وارد ميکنند. شکست، براي کودکان امروزي به عنوان خط قرمز مشخص شده و آنها با هر شکست، شديدا احساس عدم کفايت ميکنند. اما به طور کلي دو نوع استرس عمومي در کودکان وجود دارد.
1- استرس خوب
استرس خوب يا فشار مثبت، يکي از چيزهاي مهمي است که به کودک کمک ميکند تا موانع و مشکلات را کنار بگذارد و بر آنها غلبه کند. به عنوان مثال، ورزشکاران و دانش آموزان، زماني که استرس کمتري از والدين و مربيان خود تجربه ميکنند، بهتر عمل خواهند کرد و انگيزه آنها براي کار سخت بهتر ميشود.
2- استرس بد
استرس شديد، ميتواند توانايي کودک براي مقابله را کاهش دهد. رويدادهاي مهم مثل خشونت فيزيکي و عاطفي، بيماري، والدين بدون توجه و اتفاقات غير قابل پيش بيني، به ميزان قابل توجهي به کودک آسيب ميرساند.استرس بد با تاثير در رشد ذهني، افزايش فشار خون، بي خوابي، کابوس، شب ادراري، بي حالي، افسردگي و... به کودک آسيب ميرساند.
تشخيص علل استرس در کودکان چيست؟
مهمترين مسائل استرس زا براي کودکان مدرسه، خانواده، محيط، رسانه و ديگر استرس زاها ميباشد. کودکان نيمي از زمانشان را در مدرسه و نيم ديگر را در خانه هستند. تلاش آنها براي دوستيابي و مشکلات درسي، بسيار تنش زاست. همچنين مشکلات والدين و خوانواده مثل دعوا، درگيري، مسائل مالي، اعتياد و اختلالات رواني والدين، براي کودک بسيار ناراحت کننده ميباشد. اخبار و صحنههاي آزار دهنده که در تلويزيون و محيط ميبينند نيز به وحشت آنها ميافزايد و ميتواند منجر به مشکلات خواب در کودک شود.
تشخيص نشانههاي استرس در کودکان
براي کودکان بسيار سخت و تقريبا نشدني است که بتوانند حالتهاي احساسي خود را براي والدين بيان کنند. بنابراين لازم است که والدين قادر به شناسايي علائم و نشانههاي استرس در کودک خودباشند و براي برطرف کردن آن تلاش کنند.
نشانههاي جسماني
_ واکنشهاي تکانه اي پرخاشگرانه و شديد مثل حمله، گاز گرفتن، گريه و جيغ و داد در مقابل مشکلات کوچک و کم اهميت
_ مشکلات دائمي خواب مثل بي خوابي، شب ادراري، کابوسهاي شبانه و پريدن از خواب
_ کاهش اشتها
_ شکايت دائم از سردرد و دردهاي شکمي
نشانه هاي عاطفي و رفتاري
_ ناتواني در استراحت کردن
_ دائما وحشت زده و غير متمرکز ميشوند
_ به وجود آمدن ترسهاي جديد يا بازگشت ترسهاي گذشته
_ زودرنجي، کج خلقي و رفتار بي ثبات
_ ناتواني کلي در کنترل پاسخهاي احساسي و عاطفي
تاثير استرس روي کودکان
هر چه سن کودک کمتر باشد، اثرات منفي فشار رواني و استرس روي آنها بيشتر ميباشد. استرس از راههايي ذيل بر روي کودکان اثر ميگذارد:
_ اختلال در رشد ذهني طبيعي کودک
_ تاثير منفي در تواناييهاي کودک و کاهش ميزان عملکرد
_ ايجاد مشکل در زندگي بزرگسالي و ايجاد اختلالاتي مثل اختلالات خوردن، اضطراب، پارانويا و افسردگي
همچنين، به دليل تاثير منفي هورمون استرس، سيستم ايمني بدن آنها ضعيف شده و نسبت به عفونتها و باکتريها آسيب پذير ميشوند. مدام بيمار بوده و زمان بهبودي آنها معمولا طولاني ميشود.
چه زماني بايد کودک را به روانشناس معرفي کرد؟
در بسياري از موارد، والدين دلسوز، به خوبي ميتوانند به کاهش استرس کودک کمک کنند. اما زماني که والدين، بجاي گرفتن کمک تخصصي، از افراد غير متخصص براي تربيت کمک ميگيرند، معمولا کار بدتر ميشود. همچنين گاهي اوقات، حتي با وجود مراقبت والدين، عوامل استرس زاي مدرسه و محيط به قدري شديد ميشود که بايد از طريق يک مشاوره کودک مسئله بر طرف شود.