علت گرفتن اثر پای نوزاد در بیمارستان چیست؟
مجله دلگرم/ گرفتن اثر پاي نوزاد يکي از مهمترين موضوعاتي که ذهن مادر را قبل از زايمان درگير ميکند، که دليل اينکار امکان عوض شدن نوزاد پس از زايمان با نوزادي ديگر است .احتمال بروز اينکار به خصوص در زايشگاههاي بيمارستانهاي مرجع که همزمان چندنفر با هم در حال زايمان طبيعي هستند، بيشتراست.
اين موضوع همچنين براي سيستم بهداشتي- درماني اهميت ويژه اي دارد؛ چون ممکن است در ازدحام کاري،نوزادي شناسايي نشود و يا بين دو خانواده در مورد تعيين هويت نوزاد اختلاف ايجاد شود.
روش ديگري که در بسياري از بيمارستان هاي ايران رايج است، استفاده « از اثر کف پاي نوزاد» مي باشد. در اين روش پاهاي نوزاد تازه متولد شده، در بدو تولد به استامپ زده شده و سپس بر روي کاغذ زده مي شود، بدين ترتيب اثر کف پاي نوزاد در پرونده وي ثبت مي شود.
(هر چند معمولاً همزمان از روش مچ بند نيز در بيمارستان ها استفاده مي شود). در اين روش فرض بر آن است که در صورت اشتباه شدن نوزاد با نوزاد ديگر، مي توان با ايجاد پرونده قضايي و با مراجعه به پزشکي قانوني، والدين اصلي نوزاد را يافت .
روش شناسايي نوزاد با استفاده از اثر کف پا، يکي از روش هاي شناسايي بيومتريک است که مانند ساير روش 1 Footprint ها، مزايا و معايب متعددي دارد . نکته اي که بايد به آن توجه داشت، اين است که اين روش براي نوزادان در 12 ساعت اول زندگي انجام مي شود و نوزاد در اين سن خطر بسيار زيادي از نظر بروز سپتيسمي دارد و به جز اقدامات درماني و محافظتي، نبايد هيچ کار ديگري براي او انجام شود؛ همچنين، حساسيت و ويژگي اثر کف پا در شناسايي هويت نوزاد است و اينکه از نظر پزشکي قانوني اين روش تا چه ميزان اعتبار دارد.
لازم به ذکر است که اکنون از نظر پزشکي قانوني، استاندارد طلايي براي شناسايي هويت نوزاد، تست ژنتيکي DNA مي باشد. (همچنين با استفاده مکرر از يک استامپ جهت گرفتن اثر کف پاي نوزادان، امکان بروز عفونت هاي بيمارستاني در نوزادان به دنبال تماس با سطح آلوده افزايش مي يابد.
لازم به ذکر است که در سال 1388 از طرف «واحد ايمني بيمار» وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي دستورالعملي صادر شده و در آن به صراحت ذکر شده که تنها روش شناسايي هويت نوزاد، استفاده از باند مچي است (اما علي رغم اين دستور العمل، هنوز در اکثر بيمارستان ها از روش گرفتن اثر کف پاي نوزاد جهت شناسايي استفاده مي شود .
با توجه به موارد ذکر شده، مطالعه حاضر با هدف نظرسنجي از کادر درماني اعم از متخصصين زنان و مامايي، متخصصين اطفال، ماماها و پرستاران نوزادان که در 24 ساعت اول تولد، با نوزاد سر و کار داشتند، در مورد استفاده از اثر کف پا براي شناسايي هويت نوزاد انجام شد.
تشخيص هويت نوزاد از روي اثر کف پا
در پاسخ به اين سوال که چرا در بيمارستان اثر کف پاي نوزاد را ميگيرند؟ بايد گفت، اين کار در واقع همان نقش اثر انگشت را براي ثبت هويت دارد...
به احتمال زياد، کمي بعد از تولد، پرستار اثر پاهاي نوزاد را براي ثبت هويت مي گيرد. برجستگيهاي منحصر به فردي که بر روي پاهاي نوزاد شکل گرفته در واقع چند ماه قبل از تولد به وجود آمده است.
پس از تولد، پاي نوزاد را جوهري کرده و روي کاغذ فشار مي دهند، دور دستش يک نوار کاغذي مي بندند.
برخي از بيمارستان ها يک نسخه از اثر پاهاي نوزاد به شما مي دهند تا در آلبوم خود بگذاريد. اگرچه اکثر بيمارستانها هنوز از اين تکنيک استفاده مي کنند، همه ي آنها اين کار را انجام نمي دهند.
شناسايي نوزاد با استفاده از اثر کف پا
يکي از نتايج پردازش تصوير، استخراج برخي ويژگي هاي خاص جهت به کار بردن آنها به منظور شناسايي است. با توجه به اين که نوزاد به طور متوسط شش ماه در محلول آمنيوتيک داخل رحم به سر ميبرد. به هنگام تولد، فاقد اثر انگشت قابل تشخيص است و لذا به منظور شناسايي نوزاد در مواقع خاص، از الگوي موجود بر روي کف پاي وي استفاده مي شود.
الگوي موجود معمولا به صورت خطوطي در جهات مختلف و گاه متقاطع است. که براي هر تصوير کف پاي راست نوزاد اين خطوط بعد از واضح سازي توسط تبديل رادون (Radon Transformation) شناسايي مي شوند و با خوشه بندي در فضاي رادون ، خطوط با مقدار رادون بيش تر انتخاب شده ، سپس در فضاي مکاني بر روي تصوير واضح سازي شده پس نمايش مي شوند. درنهايت با استفاده از تعيين فاصله اقليدسي نقاط (متناظر خطوط) در فضاي رادون، يک تصوير مجهول از ميان تصاوير موجود در بانک تصاوير شناسايي مي شود.
با توجه به بررسي هاي به عمل آمده اين پژوهش براي اولين بار بر روي کف پاي نوزاد انجام مي شود و با به کارگيري برخي الگوريتمهاي جديد استخراج ويژگي، مي تواند مورد استفاده مراجع ذي صلاح تشخيص هويت قرارگيرد.
اثر انگشت و باکتري هاي تعيين کننده هويت
محققان دانشگاه کلرادو دريافته اند که باکتري هايي که روي پوست قرار دارند را مي توان به عنوان تعيين کننده هاي هويت شخصي به کار برد. اين موضوع امکان پذير است زيرا باکتري هايي که روي پوست و به طور ويژه روي سطج دست شما زندگي مي کنند خاص و منحصر به فرد هستند، حتي در ميان دوقلوهاي همسان.
اين باکتري ها روي اشيائي که به آن ها دست مي زنيم باقي مي مانند. با توالي سازي ژنتيکي دي ان اي باکتري، باکتري هاي خاصي که روي سطح پوست قرار دارند مي توانند با با دست فردي که محل زندگي آن هاست مقايسه شود.
به عبارت ساده تر مي توان از اين باکتري ها به عنوان نوعي اثر انگشت استفاده کرده زيرا آن ها نيز منحصر به فرد بوده و براي چندين هفته بدون تغيير باقي خواهند ماند. تحليل باکتريايي مي تواند در شناسايي مجرمان موثر و کاربردي باشد به ويژه در صورتي که نتوان از روش آزمايش دي ان اي و يا اثر انگشت به هر دليلي استفاده نمود.
اثر انگشت چگونه به وجود مي آيد ؟
اثر انگشت الگوهاي برجسته اي هستند که در نوک انگشتان شکل مي گيرند. اين الگوها از همان زماني که انسان در رحم مادر به سر مي برد شکل مي گيرند و در ماه سوم حاملگي کامل مي شوند. هر فردي در طول تمام عمر يک اثر انگشت خاص و منحصر به فرد خواهد داشت. چندين عامل در شکل گيري اثر انگشت دخالت دارند.
ژن هاي بدن انسان الگوهاي برجسته ي روي پوست انگشتان، کف دست ها، انگشتان پا و زير پاها را تحت تاثير قرار مي دهند. اين الگوها حتي در ميان دوقلوهاي کاملاً همسان نيز متفاوت و منحصر به فرد هستند.
اگر چه دوقلوها دي ان اي هاي يکساني دارند اما اثر انگشت شان کاملاً با هم متفاوت است. اين موضوع بدين دليل است که تعدادي فاکتور ديگر علاوه بر ژنتيک در شکل گيري اثر انگشت دخالت دارند.
محل قرارگيري جنين در رحم، جريان مايع آمنيوتي و طول بند ناف همه در شکل گيري اثر انگشت منحصر به فرد افراد موثر هستند. اثر انگشت از الگوهايي از کمان ها، حلقه ها و پيج و تاب ها تشکيل مي شود. اين الگوها در داخلي ترين لايه ي اپيدرم (پوست بيروني) که «لايه ي سلول هاي پايه اي» نام دارد شکل مي گيرند.
لايه ي سلول هاي بنيادين يا پايه اي بين بيروني ترين لايه ي پوست (اپيدرم) و لايه ي کلفت پوست که «درم» يا ميان پوست ناميده مي شود قرار دارد، لايه اي که زير اپيدرم قرار گرفته و به عنوان پايه اي براي آن عمل مي کند.
سلول هاي جديد جايگزين سلول هاي پيرتر شده که مرده و مي ريزند. لايه ي سلول هاي بنيادين در جنين بسيار سريع تر از از اپيدرم بيروني و لايه هاي ميان پوست رشد مي کنند.
اين رشد باعث مي شود که لايه ي سلول هاي بنيادين چين خورده و الگوهاي متنوع و متفاوتي را به وجود بياورد. از آن جايي که الگوهاي اثر انگشت در لايه ي بنيادين شکل مي گيرند، صدمه به لايه ي سطحي باعث تغيير الگوي اثر انگشت نخواهد شد.
چرا برخي از افراد اثر انگشت ندارند ؟
درماتولوژيفيا (Dermatoglyphia)، از واژه هاي يوناني «derma» به معناي پوست و «glyph» به معناي حکاکي گرفته شده است در واقع به معناي ناهمواري ها و شيارهايي است که روي نوک انگشتان، کف دست ها، انگشت هاي پا و کف پاها اطلاق مي شود.
عدم وجود اثر انگشت در اثر يک شرايط ژنتيکي بسيار نادر به نام «adermatoglyphia»به وجود مي آيد. محققان يک جهش را در ژن SMARCAD1 يافته اند که مي تواند علت به وجود آمدن چنين حالتي باشد. اين کشف در هنگام بررسي يک خانواده ي سوييسي که اعضاي آن همه فاقد اثر انگشت بودند بدست آمد.
به گفته ي دکتر الي اسپرچر “ما مي دانيم که اثر انگشت در هفته ي ۲۴ باروري به طور کامل شکل مي گيرد و در تمام طول زندگي دچار تغييري نخواهد شد. با اين وجود فاکتورهاي موثر در شکل گيري و الگوهاي اثر انگشت در دوران رشد جنيني به مقدار زيادي ناشناخته هستند.
اين مطالعه نشان مي دهد که يک ژن خاص در کنترل رشد اثر انگشت دخالت مستقيم دارد. همچنين مشخص شده که اين ژن در شکل گيري و رشد غدد عرق نيز موثر است.