خانههای شیرین اینستاگرامی که کام زنان را تلخ میکنند
شهربانو/ هفتههاي گذشته درباره «سوييتهوم»ها در اينستاگرام گفتيم. سوييتهومها صفحاتي جذاب در اينستاگراماند که خانمهايي صاحب آنها هستند. آنها ادعا ميکنند که زنان خانهداري معمولي هستند و اين عکسها نمايي از زندگي عاديشان است. توضيح داديم که اين ادعا فريبکاري بزرگ سوييتهومهاست و اين خانهها ابزار کسب و کار و درآمدزايي آنهاست. در دنياي اينستاگرام به اين افراد اينفلوئنسر ميگويند.
خانههاي هزار رنگ اينستاگرامي ترفندي براي جذب زنان
اينفلوئنســـرها اشخاصـــي تأثيرگذار با فالوئرهاي (دنبالکنندگان) زياد هستند که از شرکتهاي تجاري يا صاحبان مشاغل، مبالغي را دريافت و در صفحات شبکه اجتماعي خود اجناس آنها را تبليغ ميکنند. برخي از اينفلوئنسرها به صورت مستقيم و واضح تبليغات خود را بيان ميکنند و درباره جنس موردنظر شرح ميدهند اما صاحبان سوييتهومها معمولا اين کار را به صورت غيرمستقيم و غيرعلني انجام ميدهند. به همين علت، آنها را فريبکار ميناميم. آنها اذعان ميکنند فلان مبل يا بهمان وسيله آشپزخانه که در عکسهايشان ديده ميشود وسايل زندگي عادي آنهاست در حالي که معمولا اين اجناس تبليغاتي هستند. بنابراين ميتوان گفت سوييتهومها شکلدهنده و تعريفکننده سبک تازهاي از خانهداري و زن خانهدارند. اين سبک جديد خانهداري 2 ويژگي مهم دارد: اول اينکه بسيار تجملاتي است و دوم شکلي از خانه را ارائه ميکند که هميشه بسيار تميز، آراسته و مطبوع است. ويژگي اول رواج نوعي زندگي بسيار لوکس و تجملاتي است که در شرايط اقتصادي فعلي کشور، ميتواند براي خانوادهها مشکلآفرين و نگرانکننده باشد. اين صفحات توقع و ايدهآلهاي افراد را از خانه خوب و دوست داشتني تغيير ميدهند و صرفا تعريفي مادي و کالايي از خانه خوب دارند. خانه مطلوب اين صفحات الزاما خانهاي نيست که اعضاي آن با محبت، همدلي و درک متقابل در آن زندگي کنند بلکه خانهاي است که همه لوازمش با هم ست شده باشد! به همين علت، اين صفحات معناي اصيل خانه و خانواده را که ساليان طولاني در فرهنگ ما وجود داشته است دستخوش تغيير ميکنند. دومين ويژگي اين خانهها تميزي اغراقشده آنهاست. اين ويژگي نيز به دليل ساختگي و تصنعي بودن ميتواند براي مخاطبان مشکلاتي ايجاد کند. اين ميزان از آراستگي خانه، زنان مخاطب بهويژه زنان شاغل را دچار اضطراب و نگراني ميکند. واقعيت اين است که يک خانه معمولي بهويژه خانهاي که فرزند کوچک در آن وجود دارد هيچوقت نميتواند مانند سوييتهومها هميشه برق بزند و همهچيزش سر جاي خودش باشد. ديدن اين صفحات در زنان باعث ايجاد نگراني و اضطراب ناکارآمد بودن ميشود. آنها نگراناند که چرا خانههايشان هميشه مثل سوييتهومها زيبا و آراسته نيست. تشديد اين اضطراب باعث شکلگيري نوعي «وسواس تميزي افراطي» در زنان ميشود. وسواس تميزي نهتنها يک اختلال رواني است بلکه باعث هدر رفتن انرژيهاي مفيد زنان ميشود. انرژياي که ميتواند صرف تربيت بهتر فرزندان، رشد و خودشکوفايي زنان و فعاليتهاي مفيد اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي آنها شود، صرف شستنهاي مکرر ميشود! به طور کلي، زني که در اين صفحات معرفي ميشود زني است که مدام مشغول شستن و تميز کردن خانه يا پوشيدن لباسهاي زيبا و عکس گرفتن با وسايل خانهاش است! هيچ بعد متعاليتري از زن و اهداف و کارهايي که ميتواند به آن اشتغال داشته باشد ارائه نميدهند. همانطور که ابتداي متن اشاره کرديم، افرادي که صفحاتي با دنبالکنندگان بسيار دارند، اينفلوئنسر محسوب ميشوند. اينفلوئنسر در زبان انگليسي به معني «فرد تأثيرگذار» است. اينفلوئنسرها به دليل شهرت و محبوبيت خود، قدرت تأثيرگذاري دارند و بهراحتي ميتوانند به الگو تبديل شوند. صفحات سوييتهومها نيز از اين دستهاند و در حال تبديل شدن به الگويي از خانه و خانهداري ايدهآل و زن خانهدار مطلوب. اين موضوع زماني بدتر ميشود که رسانههاي ديگر مانند تلويزيون نيز صاحبان اين صفحات را به عنوان زنان خانهدار موفق در برنامه هاي خود ميآورند، از آنها قدرداني و بر الگو بودن آنها تأکيد ميکنند. اين در حالي است که آنها اساسا زنان خانهدار عادي نيستند و آنچه در اين صفحات ديده ميشود صرفا نمايشي براي تبليغات و تجارت است
زهرا اردکاني - پژوهشگر مطالعات رسانه اي زنان